Χιονιάδες: Το ονομαστό Μαστοροχώρι της Ηπείρου

Χωριό χτισμένο σε δασοσκέπαστη πλαγιά του ορεινού όγκου του Γράμμου, σε υψόμετρο περίπου 1.100, οι Χιονιάδες (Χιονάδες) βρίσκονται κοντά στην ελληνοαλβανική μεθόριο.

Οικισμός με αρκετά καλοχτισμένα πέτρινα σπίτια, απλωμένα σε δύο μαχαλάδες, οι Χιονιάδες, ένα από τα ονομαστά Μαστοροχώρια της Ηπείρου, απέχουν 41 χλμ Β από την Κόνιτσα, την έδρα του δήμου στον οποίον υπάγονται.

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: chioniades.gr

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πυκνά δάση από δρυς και οξιές, πηγές με τρεχούμενα νερά και δύο χείμαρροι, ο Αλωνίτικος και ο Μανουράς, αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος των Χιονιάδων, όπου αφθονούν οι χιονοπτώσεις τους χειμερινούς μήνες και οι βροχοπτώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Πηγή: chioniades.gr

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Οι χιονιαδίτες λαϊκοί ζωγράφοι και τεχνίτες του ξύλου

Οι Χιονιάδες, με πληθυσμό που εξ όσων γνωρίζουμε ουδέποτε ξεπέρασε τα 350-400 άτομα, φημίζονταν άλλοτε για τους λαϊκούς ζωγράφους (ανέπτυξαν την πλέον έντονη δραστηριότητά τους το 18ο και το 19ο αιώνα) και τους μαραγκούς τους, που εργάστηκαν με μεγάλη επιτυχία τόσο στον ελλαδικό όσο και στο βαλκανικό χώρο, φιλοτεχνώντας πλήθος αξιοπρόσεκτων ζωγραφικών έργων (εκκλησιαστικών και κοσμικών) και περίτεχνων ξύλινων κατασκευών.

Πηγή: chioniades.gr

Πηγή: chioniades.gr

Ειδικότερα, οι χιονιαδίτες ζωγράφοι ταξίδευαν στα χωριά της ευρύτερης περιοχής, στη Βόρεια Ήπειρο, στη Μακεδονία, στο Άγιο Όρος, στη Θεσσαλία και στις γειτονικές χώρες, όπου ζωγράφιζαν ναούς και διακοσμούσαν αρχοντικές κατοικίες.

Πηγή: chioniades.gr

Η ζωγραφική τέχνη στους Χιονιάδες ασκήθηκε σε οικογενειακή βάση. Τα νεότερα μέλη της οικογένειας μαθήτευαν στους έμπειρους συγγενείς τους και ακολούθως είτε γίνονταν συνεργάτες τους και τους διαδέχονταν είτε συγκροτούσαν δικά τους συνεργεία. Η μεγαλύτερη οικογένεια ζωγράφων του χωριού ήταν οι Πασχαλάδες.

Πηγή: chioniades.gr

Εξάλλου, από τους πολυάριθμους ξυλουργούς των Χιονιάδων ξεχώριζαν εκείνοι που πραγματοποιούσαν καλλιτεχνικές εργασίες (σημαντικότερος ξυλογλύπτης του χωριού θεωρείται ο Σίμος Μαργαρίτης, που δημιούργησε τέμπλα ναών στην Άρτα, στη Βούρμπιανη και αλλού).

Πηγή: chioniades.gr

Ένα ξεχωριστό δείγμα της διακοσμητικής τέχνης των Χιονιαδιτών ήταν οι ξυλόγλυπτες και ζωγραφιστές κασέλες, που δίνονταν ως προίκα στις νύφες και αποτελούσαν χρηστικά έπιπλα αλλά και στολίδια για τις οικίες του χωριού.

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι απόδημοι Χιονιαδίτες, λαϊκοί ζωγράφοι, ξυλουργοί και χτιστάδες, δεν ξεχνούσαν τη γενέθλια γη τους, αλλά δημιουργούσαν αδελφότητες και φρόντιζαν να συνεισφέρουν στα δημόσια έργα της κοινότητας.

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου

Στη γραφική πλατεία του χωριού, πάνω σε βράχο, δεσπόζει η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου (ανακαινισμένη το 1866), που χαρίζει όμορφη θέα στην κοιλάδα του Γοργοπόταμου και στις γύρω πλαγιές του Γράμμου.

Πηγή: chioniades.gr

Πηγή: chioniades.gr

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Τυπικός ηπειρώτικος ναός του 19ου αιώνα, ο Άγιος Αθανάσιος φιλοξενεί αντιπροσωπευτικά δείγματα της χιονιαδίτικης ζωγραφικής.

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: chioniades.gr

Πηγή: chioniades.gr

Το παλαιό και το νεότερο σχολείο

Στην πλατεία του χωριού υπάρχουν δύο πέτρινα κτίρια, το παλαιό (1905) και το νεότερο (1911) σχολείο, που λειτούργησε αρχικά ως παρθεναγωγείο.

Πηγή: chioniades.gr

Πηγή: chioniades.gr

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου

Παρεκκλήσι κοντά στο νεκροταφείο του χωριού, ο Άγιος Νικόλαος ήταν παλαιότερα η εκκλησία του τρίτου συνοικισμού του χωριού, που δεν υπάρχει πλέον.

Πηγή: chioniades.gr

Το γεφύρι στο Παρασπόρι

Πριν ανηφορίσετε στο χωριό, αξίζει να κάνετε μια στάση στη θέση «Παρασπόρι», για να δείτε το επισκευασμένο πέτρινο γεφύρι, έργο μαστόρων της Πυρσόγιαννης (19ος αιώνας).

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

Πηγή: Δήμος Κόνιτσας

*Στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου, οι Χιονιάδες (πηγή: Δήμος Κόνιτσας).