Μήνυμα της Κομισιόν προς κάθε κατεύθυνση για την οριοθέτηση της ΑΟΖ

Θα ήταν προς όφελος της Τουρκίας και της ΕΕ να επικυρώσει η Αγκυρα τη σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) και θα διευκόλυνε την κατάσταση, δήλωσε η Επίτροπος Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας Μαρία Δαμανάκη, η οποία υπογράμμισε παράλληλα ότι η ανακήρυξη και θέσπιση ΑΟΖ παραμένει κυριαρχικό δικαίωμα κάθε κράτους-μέλους.

Η κ. Δαμανάκη παρουσίασε την έκθεση που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής με τίτλο «Κόστη και Οφέλη από τη Θέσπιση Θαλασσίων Ζωνών στη Μεσόγειο».

Στην εισαγωγική της τοποθέτηση τόνισε:

• Η ατζέντα της Κομισιόν για τη Γαλάζια Ανάπτυξη αναδεικνύει τους τρόπους καλύτερης αξιοποίησης των οικονομικών δραστηριοτήτων που εξαρτώνται από τη θάλασσα και αντιπροσωπεύουν μια συνολική προστιθέμενη αξία μισού τρισεκατομμυρίου ευρώ το χρόνο.
• Ένα μεγάλο μέρος αφορά στη Μεσόγειο Θάλασσα, που οι δυνατότητές της παραμένουν εκτενώς ανεκμετάλλευτες σε μεγάλο βαθμό.
• Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι ένα σημαντικό μέρος της Μεσογείου σήμερα βρίσκεται πέρα από τη αρμοδιότητα των παράκτιων κρατών. Συνεπώς, παραμένει σε μεγάλο βαθμό απροστάτευτο, ανεξερεύνητο και ανεκμετάλλευτο.
• Οι ευκαιρίες για να αποκομίσουμε τα οφέλη της γαλάζιας οικονομίας και των συναφών δραστηριοτήτων της, όπως η ανάπτυξη της ενέργειας, αποδυναμώνεται από το έλλειπες κανονιστικό πλαίσιο. Επίσης, η κατάσταση στην περιοχή της Μεσογείου καθιστά δύσκολο για τα παράκτια κράτη να επιβάλουν ή να ρυθμίσουν συνολικές δραστηριότητες.
• Η μελέτη στοχεύει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των παράκτιων κρατών που βρίσκονται κάτω από τη UNCLOS (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας) και την κατάσταση όσον αγορά την ίδρυση θαλάσσιας ζώνης στο επίπεδο της Μεσογείου.
• Σύμφωνα με τη μελέτη, η ύπαρξη μιας ΑΟΖ θα μπορούσε να επιτρέψει τον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό του θαλάσσιου χώρου, και ως εκ τούτου τη βελτίωση των συνθηκών για την εξασφάλιση περαιτέρω οικονομικών επενδύσεων, όπως για παράδειγμα την εξερεύνηση ενέργειας στη θάλασσα.
• Η μελέτη υπογραμμίζει επίσης ότι η ΑΟΖ πρέπει να συνοδεύεται από κατάλληλη παρακολούθηση και επιβολή μηχανισμών, προκειμένου να γίνουν αντιληπτά τα οφέλη έναντι των δαπανών. Επίσης, τα θέματα της οριοθέτησης των συνόρων θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.
• Η μελέτη αποδεικνύει σαφώς ότι υπάρχουν σημαντικά οφέλη που μπορούν να αποκτηθούν αν τα παράκτια κράτη επρόκειτο να ασκήσουν τα δικαιώματα που απορρέουν από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών και να επεκτείνουν τις ΑΟΖ (Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες).
• Η μελέτη δείχνει ότι αυτό το κέρδος μπορεί να ανέλθει στα 2,7 δις. ευρώ το χρόνο μόνο για τις τρεις περιοχές που χρησιμοποιήθηκαν ως βάση για την εκπόνηση της μελέτης.
• Ποια είναι τα μελλοντικά μας σχέδια; Δεν μπορώ να αγνοήσω το γεγονός ότι οι ενδιαφερόμενοι και τα άλλα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχουν επιστήσει την προσοχή μας στην επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης του ζητήματος της θαλάσσιας διακυβέρνησης στη Μεσόγειο.
• Υπογραμμίζω ιδιαιτέρως ότι η ανακήρυξη και η δημιουργία θαλάσσιων ζωνών αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα κάθε παράκτιου κράτους και δεν σκοπεύω να παρέμβω ούτε σε αυτό το δικαίωμα, ούτε και σε αυτή διαδικασία.
• Αλλά είναι κοινή μας ευθύνη της ΕΕ να διασφαλίσουμε ότι υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για τη γαλάζια οικονομία να ανθίσει, να μειώσουμε τις πιέσεις στους θαλάσσιους πόρους και να εξασφαλίσουμε ένα σταθερό πλαίσιο για τις οικονομικές επενδύσεις και τον προγραμματισμό στη θάλασσα. Η Γαλάζια ανάπτυξη και η βιωσιμότητα βρίσκονται στο επίκεντρο των πολιτικών μας και η βελτίωση της διακυβέρνησης του θαλάσσιου χώρου μας, μέσω της επέκτασης της εθνικής δικαιοδοσίας, θα ήταν εξαιρετικά επωφελής από την άποψη αυτή.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στη Μεσόγειο όσον αφορά τη δημιουργία θαλάσσιων ζωνών, συμπεριλαμβανομένων των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών. Θα στηρίξουμε οποιαδήποτε πολιτική μας πρωτοβουλία στην UNCLOS.
• Στο πλαίσιο αυτό η πρώτη λέξη κλειδί θα είναι η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ένωσης και τους γείτονές μας.
• Η άλλη λέξη κλειδί είναι ΓΑΛΑΖΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Στόχος μας είναι να συμβάλουμε στην πλήρη αξιοποίηση του πλούτου της θάλασσας από τα κράτη μέλη της ΕΕ, προωθώντας τα συμφέροντα της ΕΕ στον τομέα της οικονομικής της ευημερίας, της απασχόλησης και της ανάπτυξης.

Στο κείμενο της έκθεσης, το βασικό μέρος της οποίας παρουσίασε αποκλειστικά «Το Βήμα», γίνεται σαφής αναφορά στα οφέλη που προκύπτουν από την ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) για τη «γαλάζια ανάπτυξη» σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων, από την εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πόρων ως τον τουρισμό.

Στην έκθεση γίνεται μια συγκριτική ανάλυση κόστους-οφέλους για όλες τις εναλλακτικές θαλάσσιες ζώνες που μπορεί να ανακηρύξει ένα κράτος.

Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην αλιευτική ζώνη, στη ζώνη προστασίας του περιβάλλοντος και στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, με παράλληλη ανάλυση για το ποια πλεονεκτήματα προσφέρει η καθεμία σε τομείς όπως ο τουρισμός, η αλιεία, η έρευνα, η περιβαλλοντική προστασία κ.ά.

Σε γενικές γραμμές, η αλιευτική ζώνη προσφέρει περισσότερα οφέλη από τη ζώνη προστασίας του περιβάλλοντος.

Ωστόσο μόνο μια πλήρης ΑΟΖ αποδίδει σε ένα κράτος τα μέγιστα οφέλη, παρά το ενδεχομένως αυξημένο κόστος της διαπραγμάτευσης με τους γείτονές του επί της οριοθέτησης. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται, τα συνολικά οφέλη από την ΑΟΖ είναι διπλάσια της ζώνης περιβαλλοντικής προστασίας και τουλάχιστον εξαπλάσια(!) μιας πλήρους αλιευτικής ζώνης.

Απαντώντας σε ερώτηση για τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο θέμα της ΑΟΖ η κ. Δαμανάκη τόνισε ότι η ΕΕ διεξάγει διμερή διάλογο με την Τουρκία και στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται τα διάφορα ζητήματα.

Όπως είπε, στις συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές θα πρέπει να διευκρινιστεί ποιες είναι οι προθέσεις της Ελλάδας, καθώς είναι προς όφελος της Αθήνας, των κρατών-μελών της ΕΕ και όλων των μεσογειακών χωρών να προχωρήσουμε σε διαδικασίες καθιέρωσης ΑΟΖ.

Σημείωσε, επίσης, ότι έχει γνώση των ανησυχιών και των θέσεων ορισμένων μεσογειακών χωρών που θα πρέπει όμως, όπως επέμεινε, να συζητηθούν με βάση τις ισχύουσες αρχές.

Είπε ακόμη ότι η Κομισιόν προσπαθεί να διευκολύνει την επίτευξη συμφωνίας με ένα κοινό πλαίσιο διαλόγου και με τα κράτη-μέλη, ώστε να αποφεύγονται πιθανές αντιπαραθέσεις και να εξευρεθούν οι καλύτερες δυνατές λύσεις.

Η έκθεση της Επιτροπής αποτελεί το πρώτο βήμα προτού αρχίσει το επόμενο στάδιο της διαδικασίας.

Αυτό θα αφορά την εμπλοκή άλλων κρίσιμων παραγόντων, όπως της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS) και του αρμόδιου επιτρόπου για τη διεύρυνση, με σκοπό να διαμορφωθεί ένα ενιαίο πλαίσιο μεθόδων για ζητήματα που σχετίζονται ακόμη και με την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ-ΜΠΕ