Ακριβή μου, δημόσια και ιδιωτική Υγεία

Η έρευνα διενεργήθηκε υπό την εποπτεία του καθηγητή Κ. Ζοπουνίδη διευθυντή του εργαστηρίου Συστημάτων Χρηματοοικονομικής, του καθηγητή Χρήστου Σκιαδά διευθυντή του εργαστηρίου Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης Διοίκησης του τμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης, και του υποψηφίου Διδάκτορα στην Ανάλυση Δεδομένων Γ.I.Ματαλλιωτάκη.

Η Παγκρήτια αυτή έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο 15-18 Μαρτίου του 2010.

Το δείγμα ήταν τυχαίο, στρωματοποιημένο και αντιπροσωπευτικό του σχετικού πληθυσμού, περιελάμβανε 1.342 νοικοκυριά της Κρήτης και επιλέχθηκε βάσει των σχετικών αναλογιών του πραγματικού πληθυσμού της απογραφής του 2001. Βασίσθηκε σε δομημένο ερωτηματολόγιο και πραγματοποιήθηκαν προσωπικές τηλεφωνικές συνεντεύξεις.

Ηλικίες: από 18 ετών έως 60 και άνω

Οι τηλεφωνικές κλήσεις για τη συλλογή των στοιχείων έγιναν από φοιτητές του μαθήματος Ανάλυση Δεδομένων του τμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης.

Για την διεξαγωγή της έρευνας εργάστηκαν και δύο επόπτες.

Η δημοσκόπηση συμπεριέλαβε ερωτήσεις με σκοπό την καταγραφή των απόψεων του κοινού για το σύστημα δημόσιας υγείας με διαφορετικές προσεγγίσεις από τις άλλες δημοσκοπήσεις πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων.

Ένα θετικό στοιχείο που διαπιστώθηκε αρκετά νωρίς κατά τη διεξαγωγή της έρευνας είναι ότι οι ερωτηθέντες σε ποσοστό 85% και άνω είχαν έρθει σε επαφή με το σύστημα υγείας και γνώριζαν το θέμα, στοιχείο που διευκόλυνε αρκετά τη διεξαγωγή της και επικυρώνει την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων αυτής.

Πέρα από την καταγραφή της άποψης του κοινού, η έρευνα αυτή είχε ως στόχο την αξιολόγηση των δημόσιων νοσοκομείων, τη σύγκριση τους με τα ιδιωτικά νοσοκομεία και την μέτρηση ικανοποίησης των πολιτών από τις παρεχόμενες υπηρεσίες του συστήματος υγείας.

Η άποψη των πολιτών για το σύστημα δημόσιας υγείας μοιάζει να έχει διαμορφωθεί αρκετά χρόνια πριν και να μην μεταβάλλεται με τις πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές στη χώρας μας. Οι πολίτες σχεδόν ταυτίζουν το σύστημα της δημόσιας υγείας με τη λειτουργία του ευρύτερου δημόσιου τομέα και στέκονται απέναντι σ’ αυτό με ιδιαίτερα αρνητικά σχόλια και τοποθετήσεις.

Ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της δημοσκόπησης είναι ότι πίσω από τα απλά μαθηματικά νούμερα και τις γραφικές παραστάσεις, υπάρχει και μια προσωπική ιστορία σχεδόν για κάθε έναν ερωτηθέντα η οποία έκανε τους επιστήμονες να προβληματιστούν αρκετά και να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην ανάλυση των δεδομένων.

Όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες αυτές, η επαφή με το σύστημα υγείας προϋποθέτει την εμφάνιση ενός έκτακτου και δυσάρεστου γεγονότος το οποίο φέρνει τους ασθενείς και το περιβάλλον τους σε δύσκολη θέση και τους καθιστά λόγω και της άσχημης ψυχολογικής κατάστασης τους ιδιαίτερα απαιτητικούς απέναντι στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Γεγονός που ενισχύει τη γενικότερη άποψη ότι ο τομέας της δημόσιας υγείας είναι αρκετά ευαίσθητος και χρήζει συνεχούς βελτίωσης ώστε να ικανοποιεί όλο και περισσότερο τους πολίτες που απευθύνονται σε αυτόν.

Η δυσάρεστη θέση των πολιτών κατά την εμφάνιση ενός προβλήματος υγείας και οι αυξημένες απαιτήσεις τους δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ελαφρυντικό για την αυστηρή στάση τους απέναντι στα δημόσια νοσοκομεία, αντιθέτως καθιστά μεγαλύτερη την ευθύνη της πολιτείας και των αρμοδίων φορέων για τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.

Προβληματισμός προκύπτει από την καταγραφή της άποψης των Κρητικών σχετικά με το επίπεδο της παροχής υπηρεσιών στο σύστημα δημόσιας υγείας στη χώρα μας, εκφράζοντας ταυτόχρονα την άποψη ότι η υγειονομική περίθαλψη που εξασφαλίζουν τα ταμεία δεν είναι αντίστοιχη των χρημάτων που πληρώνουν οι πολίτες, ενώ παράλληλα κρίνουν σε μεγάλο ποσοστό ακριβή την παροχή υπηρεσιών υγείας στα ιδιωτικά νοσοκομεία.

Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται από την ανάλυση των δεδομένων η γνώμη των πολιτών για την παροχή υπηρεσιών υγείας του συστήματος της χώρας μας έχει αρνητικό ισοζύγιο αφού το 61,1 % των πολιτών διατυπώνει αρνητική ή μάλλον αρνητική άποψη και μόλις το 35,3 % εκφράζεται θετικά.

Παρακάτω παρουσιάζονται τα σπουδαιότερα αποτελέσματα της δημοσκόπησης για όλους τους νομούς της Κρήτης.

Ασφαλιστικά ταμεία και επιλογή δημόσιας ή ιδιωτικής υγείας αναλόγως το περισταστικό

Δύο στους τρεις πολίτες περίπου (65,1 %) πιστεύουν πως τα χρήματα που πληρώνουν στο ασφαλιστικό τους ταμείο για την υγειονομική τους περίθαλψη δεν αντιστοιχούν στο επίπεδο παροχών υγείας που τους εξασφαλίζεται, ενώ ικανοποιημένοι από το επίπεδο παροχών υγείας φαίνεται να είναι το υπόλοιπο 34,8% του δείγματος.

Σε σχετική ερώτηση, το 41,7 % των πολιτών θα επεδίωκε κατά πρώτο λόγο να πραγματοποιήσει μια δύσκολη και απαιτητική επέμβαση σε δημόσιο νοσοκομείο, το 34,3 % σε ιδιωτικό και ένα ποσοστό της τάξεως του 18,9 % θα επεδίωκε να μεταβεί σε χώρα του εξωτερικού. Ενώ, σε αμέσως επόμενη ερώτηση, ποια περιστατικά υγείας επιλέγουν να αντιμετωπίσουν οι πολίτες στα δημόσια νοσοκομεία και ποια στα ιδιωτικά, το 78,1% του πληθυσμού απάντησε ότι επισκέπτεται τα δημόσια νοσοκομεία για οποιοδήποτε περιστατικό και τα ιδιωτικά το 21,9 % των πολιτών.

Για τα βαριά και απειλητικά για τη ζωή περιστατικά η έρευνα κατέδειξε ότι οι πολίτες επισκέπτονται περισσότερο και πάλι τα δημόσια νοσοκομεία σε σχέση με τα ιδιωτικά με μειωμένα όμως ποσοστά αφού το 63% επισκέπτεται δημόσια νοσοκομεία για βαριά περιστατικά και το 37% τα ιδιωτικά νοσοκομεία. Για τα ελαφριά περιστατικά το 74,3% των πολιτών επισκέπτονται τα δημόσια νοσοκομεία και τα ιδιωτικά το 25,7%.

Η δημοσκόπηση εξέτασε την άποψη του κοινού σε ποιο βαθμό υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης σε ικανοποιητικό επίπεδο στα δημόσια νοσοκομεία ενός ασθενούς που πάσχει από χρόνιο πρόβλημα υγείας, όπου το 37,9 % των ερωτηθέντων απάντησε ‘μέτριο’, το 23,9 % ‘ ικανοποιητικό’, ‘με πολλά προβλήματα’ απάντησε το 25,9% και μόλις το 5% του κοινού εξέφρασε την άποψη ότι υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό.

Τη διάσταση αυτή που αναπτύχθηκε την εξέτασαν μέσα στις τάσεις που αναπτύσσονται στους πολίτες που πάσχουν από ένα χρόνιο νόσημα οι ίδιοι ή κάποιο μέλος της οικογένειας τους και σε εκείνους που δεν αντιμετωπίζουν κάποιο χρόνιο νόσημα. Οι πολίτες που αντιμετωπίζουν χρόνιο νόσημα θεωρούν ότι υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης στα δημόσια νοσοκομεία σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό σε ποσοστό 7,8%, το 27,2 % απάντησε ότι υπάρχει δυνατότητα παρακολούθησης σε ικανοποιητικό βαθμό στα δημόσια νοσοκομεία, έναντι 23,9 % όπως υποστηρίζουν οι υπόλοιποι πολίτες.

Τα δύο τρίτα του δείγματος (66,6%) κρίνουν καλύτερη την εξυπηρέτηση τους στα ιδιωτικά νοσοκομεία από ότι στα δημόσια, ενώ παράλληλα υποστηρίζουν ότι η οικονομική τους επιβάρυνση σε αυτά σε σχέση με τις υπηρεσίες υγείας και την περίθαλψη που παρέχουν είναι υπερβολική 14,3%, μεγάλη 25,8 %, μάλλον μεγάλη 19,8 %, λογική 23,3% και μικρή μόλις το 5,5% του πληθυσμού.

Όσον αφορά τη σύγκριση των δημόσιων νοσοκομείων με τα ιδιωτικά για την πληρότητα και τον σύγχρονο εξοπλισμό που διαθέτουν, οι πολίτες δηλώνουν σε ποσοστό 44,6 % ότι τα δημόσια νοσοκομεία έχουν πληρέστερο και πιο σύγχρονο εξοπλισμό, ενώ υπέρ του εξοπλισμού των ιδιωτικών νοσοκομείων τάσσεται το 37,5%, ένα ποσοστό μεγέθους 17,9 % φαίνεται να μην διατυπώνει άποψη για το θέμα. Ο χρόνος εξυπηρέτησης και ο συνδυασμός, του επιπέδου του επιστημονικού προσωπικού, ο τρόπος προσέγγισης, οι συμβάσεις με ασφαλιστικά ταμεία, η καθαριότητα και οι κτιριακές εγκαταστάσεις αποτελούν για τους πολίτες σημαντικό λόγο για την επιλογή της ιδιωτικής περίθαλψης παρά την πιθανή τους επιβάρυνση.

Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι σε περίπτωση εμφάνισης ενός προβλήματος υγείας μόνο το 39,9 % του δείγματος θα αποφάσιζε με ευκολία να ζητήσει βοήθεια από δημόσιο νοσοκομείο και λόγω των γνωστών προβλημάτων του συστήματος υγείας το 24,7 % θα αποφάσιζε με μεγάλο προβληματισμό, το 16,7 % δύσκολα θα αποφάσιζε να ζητήσει βοήθεια, το 4,2 % των πολιτών δεν θα πήγαινε σε δημόσιο νοσοκομείο και ένα ποσοστό της τάξεως του 14,4% θα ερχόταν πρωτίστως σε συνεννόηση με ιδιώτη γιατρό.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, με πολλά προβλήματα φαίνεται να λειτουργεί το σύστημα εισαγωγής στα δημόσια νοσοκομεία της Κρήτης αφού μόνο το 33,1 % των ερωτηθέντων απάντησε ότι εξυπηρετήθηκε πλήρως κατά την είσοδο του στο δημόσιο νοσοκομείο που επισκέφθηκε, το 33% δηλώνει ότι εξυπηρετήθηκε με προβλήματα όπως παραβίαση προτεραιότητας και καθυστέρηση, ένα ποσοστό ύψους 18,3 % υποστηρίζει ότι δεν υπήρχε οργανωμένο σύστημα υποδοχής και υποδομή (προσωπικό για μεταφορά του ασθενούς με φορείο ή καροτσάκι κ.λπ.). Το 7,5% των πολιτών που επισκέφτηκαν κάποιο νοσοκομείο εξυπηρετήθηκαν μόνοι τους, το 4,9 % εξυπηρετήθηκε από το συνοδό του και ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό 3,1 % δήλωσε ότι δεν εξυπηρετήθηκε και έφυγε από το δημόσιο νοσοκομείο.

Ραντεβού και χρόνος αναμονής για επείγοντα περιστατικά και μη

Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και τα στοιχεία τις δημοσκόπησης που αφορούν στον χρόνο αναμονής των επειγόντων περιστατικών ώσπου να εξεταστούν. Το 27,0 % υποστηρίζει ότι περίμενε στο χώρο αναμονής για περίπου μια έως δύο ώρες, το 20,3% των περιστατικών υπολογίζει ότι είχε αναμονή από 31 λεπτά της ώρας έως μια ώρα, το 13,7 % από 11 λεπτά έως μισή ώρα και μόλις ένα ποσοστό 22,6 % δηλώνει ότι εξυπηρετήθηκε αμέσως.

Αξιοσημείωτα κρίνονται τα ευρήματα της παρούσας έρευνας στην περίπτωση των ραντεβού στα δημόσια νοσοκομεία σύμφωνα με μαρτυρίες των πολιτών. Σε σχετική ερώτηση αν δόθηκε δυνατότητα επιλογής πρωινού ή απογευματινού ιατρείου όταν απευθυνθήκαν οι πολίτες ή κοντινό τους πρόσωπο σε δημόσιο νοσοκομείο για εξετάσεις, το ένα τρίτο των πολιτών (33,3%) απάντησε ότι δεν ερωτήθηκε και εστάλη σε απογευματινό ιατρείο. Το 18,7% δήλωσε πως ερωτήθηκε και επέλεξε πρωινό ραντεβού και ένα ποσοστό ύψους 16,6% δήλωσε πως επέλεξε απογευματινό ραντεβού. Το υπόλοιπο 31,4% των ερωτηθέντων δεν απάντησε στη σχετική ερώτηση με την πλειοψηφία αυτών να προέρχεται από ερωτηθέντες που δεν απευθύνθηκαν οι ίδιοί για ραντεβού αλλά κάποια κοντινά τους πρόσωπα.

Ανάλογη κατάσταση με το χρόνο αναμονής των επειγόντων περιστατικών φαίνεται να είναι και αυτή των ραντεβού, αφού το 29,9% του πληθυσμού δηλώνει ότι περίμενε χρονικό διάστημα παραπάνω του ενός μήνα, το 15,5% περίπου έναν μήνα, μια έως πέντε ημέρες το 17,2%, 10-15 μέρες το 16%, 15 ημέρες έως ένα μήνα το 12,6% και το 8,4% πέντε έως δέκα ημέρες.

Συμπεριφορά ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού (τρόπος αντιμετώπισης, ασθενών μετά την εισαγωγή στα δημ΄ποσια νοσοκομεία και χρήση υλικών)

Η έρευνα επεκτάθηκε και στο βαθμό ικανοποίησης των ασθενών από τους ιατρούς και τους νοσηλευτές των δημόσιων νοσοκομείων της Κρήτης σχετικά με τη συμπεριφορά τους και την προσοχή που έδειξαν σε αυτούς. Το 45,5 % του δείγματος δήλωσε ότι το διάστημα που βρίσκονταν στο νοσοκομείο ήταν δέκτες καλής συμπεριφοράς από τους ιατρούς. Αντίθετη όμως άποψη για τη συμπεριφορά των ιατρών διατύπωσε ένα ποσοστό ύψους 54,5 %. Όσον αφορά στη συμπεριφορά του νοσηλευτικού προσωπικού σε δημόσια νοσοκομεία και ασφαλιστικούς φορείς το 49% την αξιολογεί θετικά, ενώ το 51% αρνητικά.

Αίσθηση προκαλεί πάντως όσον αφορά τους ιατρούς των δημόσιων νοσοκομείων, η μαρτυρία των πολιτών ότι έχουν υποστεί επέμβαση ή άλλη ιατρική πράξη από ιατρό δημόσιου νοσοκομείου σε χώρο εκτός του δημόσιου νοσοκομείου σε ποσοστό 15,7% οι ίδιοι και 15% κοντινά τους πρόσωπα, σύνολο δηλαδή 30,7%. Το 65,3% δήλωσε πως δεν έχει υποστεί επέμβαση ή άλλη ιατρική πράξη από ιατρό δημόσιου νοσοκομείου σε χώρο εκτός του δημόσιου νοσοκομείου και 4% δεν απάντησε στην ερώτηση.

Σχετικά με τη διαχείριση και χρήση των υλικών όπως για παράδειγμα σε φάρμακα, επιδέσμους, ορθοπεδικά υλικά, οι πολίτες (61,9%) την κρίνουν υπερβολική και άσκοπη στα δημόσια νοσοκομεία, ενώ το 22,4% έχει αντίθετη γνώμη. Στοιχεία που πρέπει να αξιολογηθούν άμεσα από τους ειδικούς και το διοικητικό προσωπικό των δημοσίων νοσοκομείων.

Γενική εκτίμηση αποτελεί ότι η εξυπηρέτηση στον τομέα της δημόσιας υγείας εξαρτάται από παρέμβαση πολιτικού ή διοικητικού προσώπου «μέσο», αφού το 73,4 % των πολιτών εκτιμά ότι υπάρχει άμεση εξάρτηση μεταξύ της εξυπηρέτησης και του πολιτικού ή διοικητικού μέσου. Το 9,4% του πληθυσμού απάντησε ότι δεν υπάρχει καμία εξάρτηση και το 16,8 % ότι η εξάρτηση της εξυπηρέτησης των πολιτών από το μέσον είναι μικρή.

Αλλά και στην περίπτωση των χειρουργικών επεμβάσεων σε δημόσια νοσοκομεία οι πολίτες στη συντριπτική τους πλειοψηφία κρίνουν ότι η ποιότητα των υπηρεσιών και το επίπεδο εξυπηρέτησης εξαρτάται από το φιλοδώρημα ή αλλιώς φακελάκι. Σε ποσοστό 83,3 % πιστεύουν ότι το «φακελάκι» καθορίζει την ποιότητα των υπηρεσιών και την εξυπηρέτηση τους και μόλις το 15,7% πιστεύει ότι η ποιότητα των υπηρεσιών και η εξυπηρέτηση είναι ανεξάρτητη του σχετικού φιλοδωρήματος. Καθοριστικό ρόλο φαίνεται να έχει το «φακελάκι» σύμφωνα με τη γνώμη των πολιτών και στον χρόνο αναμονής μιας χειρουργικής επέμβασης αφού σε ποσοστό 21,0% υποστηρίζουν ότι αν δεν καταβληθεί το σχετικό αντίτιμο δεν τους χειρουργούν αλλά εντάσσονται σε πολύμηνη λίστα αναμονής. Ένα ποσοστό της τάξεως του 60,9% πιστεύει ότι επηρεάζει πολύ το χρόνο αναμονής το φιλοδώρημα, το 9,9% ότι επηρεάζει λίγο και μόλις το 7,1% των ερωτηθέντων υποστήριξαν ότι ο χρόνος αναμονής σε μια χειρουργική επέμβαση δεν σχετίζεται με το φακελάκι.

Η δημοσκόπηση εξέτασε αν οι πολίτες είχαν ποτέ την εμπειρία κατά την οποία τους ζητήθηκε συγκεκριμένο ποσό από γιατρό δημόσιου νοσοκομείου προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια χειρουργική επέμβαση. Στην ερώτηση αυτή ένας στους τέσσερις (25,1%) δήλωσε ότι είχε ανάλογη εμπειρία, ενώ ταυτόχρονα σε ποσοστό 28,2% δήλωσαν ότι τέτοιες εμπειρίες είχαν φίλοι και συγγενείς. Αντίθετη άποψη διατύπωσε το 42,8% του δείγματος.

Ο λόγος όμως που δεν γίνονται επώνυμες καταγγελίες παρά την υψηλή συχνότητα τέτοιων φαινόμενων, όπως μας περιέγραψαν οι πολίτες είναι γιατί υπάρχει ο φόβος της επόμενης μέρας ως ασθενής ή ως συγγενής ασθενούς, σε ποσοστό 64,7%. Το 9,8% των πολιτών υποστήριξε ότι η έλλειψη καταγγελιών υφίσταται λόγω του μικρού μεγέθους του προβλήματος, ενώ υπήρξαν και αρκετοί που έδωσαν διαφορετικές απαντήσεις ή δεν απάντησαν.

Τέλος παρά την αυστηρή στάση των πολιτών απέναντι στα ΜΜΕ το τελευταίο διάστημα για τον τρόπο με τον οποίο προβάλλουν και διαχειρίζονται τα θέματα της επικαιρότητας, οι ερωτηθέντες διατύπωσαν την άποψη σε ποσοστό 46,5% ότι ο τρόπος που παρουσιάστηκαν οι πρόσφατες αποκαλύψεις στο χώρο της δημόσιας υγείας με επίκεντρο το ΠΑΓΝΗ, ανταποκρίνεται στην αλήθεια και ούτε την κορυφή του παγόβουνου δεν περιέγραψαν. Το 24,6% διατύπωσε αντίθετη άποψη και έκρινε τις αποκαλύψεις αυτές υπερβολικές ή μάλλον υπερβολικές τη στιγμή όπου το 28,9% δεν θέλησε να διατυπώσει άποψη για το θέμα.

health.in.gr