Η Κάρπαθος

Ορεινά τοπία με τη σπάνια χλωρίδα συναντούν χρυσές αμμουδιές, ενώ απομονωμένοι οικισμοί φωλιάζουν στους απότομους βράχους όπου χτίστηκαν για να προστατευτούν από τους πειρατές. Εκείνο όμως που την κάνει μοναδική είναι οι άνθρωποί της που τηρούν τις παραδόσεις αιώνων και που ζουν όπως οι πρόγονοί τους.

ΠΗΓΑΔΙΑ
Στην πρωτεύουσα –λιμάνι, πίσω από τα νεόκτιστα σπίτια των μεταναστών που έρχονται από την Αμερική τα καλοκαίρια, τα δρομάκια είναι γεμάτα από παλιά σπίτια με πολύχρωμα μπαλκόνια και λουλουδιασμένες αυλές. Ο λόφος πάνω από το λιμάνι στήριζε κάποτε την ακρόπολη του αρχαίου Ποσειδίου, ερείπια της οποίας ακόμα σώζονται. Στη θέση Άφωτη, θα συναντήσουμε τα ερείπια της παλιοχριστιανικής βασιλικής της Αγίας Φωτεινής (5ου-6ου αι.)

ΜΕΝΕΤΕΣ
Μοναδικά νεοκλασικά κτίρια μεαγριοτρυνταφυλλιές στολίζουν το χωριό Μενετές. Εδώ γεννήθηκαν οι περισσότεροι μουσικοί του νησιού οι οποίοι έχουν συμβάλλει με μοναδικό τρόπο στη συνέχιση της μακράς μουσικής παράδοσης της Καρπάθου. Αξιόλογη είναι η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (19ου αι.) και το βυζαντινό εκκλησάκι του Αγίου Μάμα.

ΑΡΚΑΣΑ
Δεκαέξι χιλιόμετρα ΝΔ της πρωτεύουσας, σε ένα άγριο τοπίο, στέκει η Αρκεσία ή Αρκάσα με την αρχαία ακρόπολη, το Παλαιόκαστρο. Στο λόφο ξεχωρίζει η παλαιοχριστιανική βασιλική της Αγίας Αναστασίας (4ου-6ου αι.) με τα εξαιρετικά ψηφιδωτά της.Αφού κάνουμε τη βόλτα μας μπορούμε να πάμε για φρέσκο ψάρι στο γραφικό Φοινίκι, χωριό μεέντονο νησιώτικο χρώμα, που απέχει μόλις 1χλμ.

ΜΕΣΟΧΩΡΙ
Εδώ θα συναντήσετεμερικά από τα πιο παραδοσιακά σπίτια της Καρπάθου. Φημίζονται για την περίτεχνη εσωτερική διακόσμησή τους μετα ασπρόμαυρα δάπεδα, τα ξύλινα ράφια, τα πολύχρωμα πιάτα, τα χειροποίητα υφαντά και τον φούρνο. Αξίζει να επισκεφτούμε τη βυζαντινή εκκλησία τη Αγίας Ειρήνης και εκείνη του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου με τις τοιχογραφίες του 18ου αιώνα. Στο Μεσοχώρι υπάρχουν επίσης ερείπια μεσαιωνικών πύργων.

ΑΠΕΡΙ
Πρόκειται για την παλιά πρωτεύουσα του νησιού. Τα αρχοντικά που στέκουν δίπλα σε νεόκτιστα σπίτια μαρτυρούν την ευμάρεια των ιδιοκτητών που τις περισσότερες φορές είναι μετανάστες που γύρισαν στην γεννέτειρά τους. Στο λόφο πάνω από το χωριό όπου έστεκε η αρχαία ακρόπολη, θα βρούμε αρχαίους τάφους. Έξω από το Απέρι, αξίζει ναεπισκεφτούμε ο Λαογραφικό μουσείο του Πολιτιστικού Συλλόγου του Όθου όπου αναπαριστάται ένα παραδοσιακό καρπαθιώτικο σπίτι. Η επίσης κοντινή Βωλάδα, χαρακτηρίζεται από τα παραδοσιακά σπίτια της.

ΟΛΥΜΠΟΣ
Σε ένα σχεδόν εξωπραγματικό τοπίο, φωλιάζει ένα από τα συγκλονιστικότερα χωριά της Ελλάδας, η βυζαντινή Όλυμπος. Τα χρώματα, η αρχιτεκτονική, η εσωτερική διακόσμησή των σπιτιών καθιστούν τον οικισμό μοναδικό. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι και η διάλεκτος με τα δωρικά στοιχεία που μιλούν οι κάτοικοι. Οι φορεσιές με τα φλουριά και τα κεντήδια, και οι μυλωνάδες που αλέθουν ακόμα το σιτάρι αποτελούνστοιχεία μίας μεγάλης παράδοσης που παραμένει αναλλοίωτη και που προσελκύει επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Περπατώντας στα στενά δρομάκια θα βρείτε πληθώρα μικρών μαγαζιών με σαπούνια, μυρωδικά, κεντήματα, και στιβάνια, χειροποίητες μπότες που φορούν οι ντόπιοι στα χωράφια και που κατασκευάζουν οι παραδοσιακοί τσαγκάρηδες.

ΚΟΛΥΜΠΙ
Οι περισσότερες παραλίες είναι αμμουδερές. Εκτός από εκείνες γύρω από το λιμάνι, υπάρχουν οι Αχάτα και Κυρά-Παναγιά στο Απέρι, ο Άγιος Νικόλαος, το Φοινίκι και το δεύτερο λιμάνι της Καρπάθου το μικρό Διαφάνι. Υπέροχη είναι η Αμμοοπή κάτω από τους Μενετές, και μια από τις ωραιότερες παραλίες της Ευρώπης η Απέλλα με τα δέντρα να καταλήγουν σε χρυσή άμμο και τυρκουάζ νερά.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Οι πεζοπόροι θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν την ενδοχώρα ακολουθώντας τα ορεινά μονοπάτια που οδηγούν σε σκιερά φαράγγια, ξωκλήσια και δάση. Θα δείτε σπάνια φυτά και πουλιά. Το νησί που αποτελεί παράδεισο για τους λάτρεις της ιστιοσανίδας.

ΠΡΟΪΟΝΤΑ
Τηρώντας τις παραδόσεις, οι κάτοικοι φτιάχνουν ακόμα υπέροχα κεντήματα, υφαντά, χράμια, παραδοσιακά κεραμικά και μπακιρένια είδη. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ολύμπου λειτουργεί μίαμονάδα χειροτεχνίας που φτιάχνει παραδοσιακά υφαντά, κεντήματα και στολές. Στο νησί παράγεται μυρωδάτο μέλι το οποίο θααπολαύσουμε στο μπακλαβά, στους λουκουμάδες, τα ξεροτήγανα, και τα αλευριά (κουλούρια) που θα δοκιμάσουμε. Εάν βρεθείτε σε γάμο δοκιμάσετε το σουσαμόμελο.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ-ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Τα γλέντια στα πανηγύρια και τις γιορτές συνοδεύουν μουσική με παραδοσικά όργανα. Τα τραγούδια είναι παλιά, με αυτοσχέδια δίστιχα και οδηγούν σε παραδοσιακούς χορούς. Οι οργανοπαίκτες νέοι και γέροι είναι περισσότεροι από κάθε άλλο νησί της Δωδεκανήσου.
Αξίζει να ειπωθεί ότι ο γάμος στην Όλυμπο γίνεται υπόθεση όλου του χωριού και γιορτάζεται τρεις ημέρες, ενώ σε κάθε θρησκευτική γιορτή -ειδικά το Πάσχα- αναβιώνουν τα έθιμα. Οι γυναίκες φορούν πολύχρωμες φορεσιές με διπλές σειρές φλουριά και φανταχτερά μαντήλια. Το τσιμπούσι είναι τρικούβερτο και περιλαμβάνει κατσικάκι γεμιστό (βυζάντι), κρέας με στιτάρι (χονδρό), μακαρούνες, ψωμί με αλεύρι από ανεμόμυλο και ψημένο σε ξυλόφουρνο.
Αν βρεθούμε στο νησί την Καθαρή Δευτέρα ή τις Απόκριες, θα παρακολουθήσουμε το «Δικαστήριο ανήθικων πράξεων», μια σατυρική αναπαράσταση δίκης με μεταμφιεσμένους άντρες να δέχονται πειράγματα από άλλους άντρες. Στη γιορτή του Ευαγγελισμού, στήνεται πανηγύρι στα Πηγάδια, ενώ στις 10 Αυγούστου στη Μονή Χρυσοβαλάντου στην Όλυμπο. Το Δεκαπενταύγουστο γιορτάζει όλο το νησί και έχουμε γλέντι στο Απέρι, στο Διαφάνη, στις Μενετές και στην Όλυμπο, ενώ στις 8 Σεπτεμβρίου γιορτάζει η Παναγία η Μεσοχωρίτισσα στο Μεσοχώρι.

Περιοδικό «Αγροτουρισμός»