Πρωτεΐνη βοηθά τον εγκέφαλο να ανακάμψει μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο
Λονδίνο: Η διέγερση μιας πρωτεΐνης στην επιφάνεια των αρχέγονων κυττάρων του εγκεφάλου βοηθά τους αρουραίους να ανακάμψουν μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Nature.
Λονδίνο: Η διέγερση μιας πρωτεΐνης στην επιφάνεια των αρχέγονων κυττάρων του εγκεφάλου βοηθά τους αρουραίους να ανακάμψουν μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Nature.
Η διαπίστωση αυτή σημαίνει ότι στους ανθρώπους ίσως είναι δυνατόν να παροτρυνθούν κατά τέτοιο τρόπο τα αρχέγονα κύτταρα του οργανισμού ώστε να αποκαταστήσουν μια βλάβη, παρά να αναπτυχθούν εργαστηριακά και να μεταμοσχευτούν νέα κύτταρα.
Οι ερευνητές του Εθνικού Ινστιτούτου Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού Επεισοδίου των ΗΠΑ, πιστεύουν ότι πολλοί ιστοί του οργανισμού «ελλιμενίζουν» αρχέγονα κύτταρα ικανά να διαχωριστούν για τη δημιουργία νέων ιστών. Ωστόσο, κάποια απ’ αυτά είναι απείθαρχα και δεν διαχωρίζονται φυσιολογικά για την αποκατάσταση της βλάβης που προκαλείται από σοβαρούς τραυματισμούς όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο ή τα τραύματα της σπονδυλικής στήλης.
Ο Δρ Ρόναλντ Μακ Κάι διαπίστωσε ότι μια πρωτεΐνη, την οποία ονόμασε Notch, μπορεί να ενισχύσει την επιβίωση τριών διαφορετικών τύπων αρχέγονων κυττάρων. Η Notch επικάθεται στην επιφάνεια των κυττάρων και η ζωτική για την σωστή ανάπτυξη των εμβρύων.
Οι επιστήμονες μελέτησαν αρουραίους με τραύματα από εγκεφαλική βλάβη όμοια με αυτή που προκαλεί το εγκεφαλικό επεισόδιο, η οποία αναισθητοποιεί την κινητικότητά τους. Όταν έγχυσαν στον εγκέφαλο των πειραματόζωων μια για εβδομάδα ένα μόριο που διεγείρει την Notch, βελτιώθηκε η κινητικότητα των τρωκτικών. Επίσης «φύτρωσε» μια συλλογή νέων κυττάρων στον εγκέφαλό τους.
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν προς το παρόν αν το εύρημα αυτό θα μπορούσε να συμβάλλει στην αντιμετώπιση ατόμων που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο, διότι η διέγερση της Notch μπορεί να έχει πολλές και πιθανόν ανεπιθύμητες επιδράσεις στον εγκέφαλο.
Ωστόσο φαίνεται ότι τα φάρμακα που διεγείρουν την Notch ή μια σχετική πρωτεΐνη θα μπορούσαν κάποια μέρα να χρησιμοποιηθούν για να χειραγωγήσουν τα αρχέγονα εγκεφαλικά κύτταρα ή άλλους ιστούς να συμπεριφέρονται κατά τον τρόπου που επιθυμούν οι επιστήμονες.
Η τιθάσευση των αρχέγονων κυττάρων του οργανισμού είναι μια πραγματικά προκλητική εναλλακτική στις προσπάθειες που γίνονται για την περισυλλογή τους από άλλες πηγές, όπως τα έμβρυα.
Πολλοί επιστήμονες αναζητούν χημικές ουσίες ή πρωτεΐνες που μπορούν να κάνουν τα αρχέγονα κύτταρα να πολλαπλασιαστούν ή να αναγεννήσουν συγκεκριμένους τύπους κυττάρων. Αλλά ακόμα και όταν το επιτυγχάνουν, οι λεπτομέρειες της διαδικασίας δεν είναι ξεκάθαρες αφήνοντας αναπάντητα ερωτήματα όπως «πώς ακριβώς μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη, διάστικτη στο εξωτερικό ενός κυττάρου, καταλήγει να προκαλεί αλλαγές στο εσωτερικό του;».
Ο Δρ Μακ Κάι προσπάθησε να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα αναφορικά με την Notch. Διαπίστωσε ότι η διέγερσή της αναστέλλει τον κυτταρικό θάνατο εντός λεπτών. Αυτή η ταχεία επίδραση δείχνει ότι η Notch έχει καίρια επίδραση στα σήματα που μεταδίδονται στο εσωτερικό του κυττάρου.
Πράγματι, οι επιστήμονες ανακάλυψαν δύο αλυσίδες μορίων που διεγείρονται από την Notch και έχουν αντιτιθέμενα αποτελέσματα στο κύτταρο και είναι ουσιώδεις στον έλεγχο της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων.
Η μια προάγει την κυτταρική επιβίωση και τον διαχωρισμό, ενώ η δεύτερη φαίνεται να ωθεί τα αρχέγονα κύτταρα να εξελιχθούν σε άλλους τύπους κυττάρων.
Ο Δρ Μακ Κάι έδειξε ότι η προαγωγή της επιβίωσης βοηθά τόσο τα ανθρώπινα εμβρυονικά αρχέγονα κύτταρα και τα κύτταρα από το πάγκρεας αναπτυσσόμενου ποντικιού να επιβιώσουν σε εργαστηριακό περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι ο ίδιος μηχανισμός μπορεί να είναι κοινός σε πολλά ή στα περισσότερα αρχέγονα κύτταρα.
Τα ευρήματα υποστηρίζουν επίσης την άποψη ότι ο καρκίνος, στον οποίον τα κύτταρα διαχωρίζονται ανεξέλεγκτα, απαγάγουν τον μηχανισμό που φυσιολογικά χρησιμοποιείται για τον προγραμματισμό του μεθοδικού διαχωρισμού των αρχέγονων κυττάρων.
Βέβαια ο πειραματισμός με την Notch ενέχει τον κίνδυνο προαγωγής του καρκίνου. Αλλά ο πειραματισμός με άλλα τμήματα του κυτταρικού μηχανισμού μπορεί να έχει επιπτώσεις μόνο στο εγκέφαλο.