Άτομα με αναπηρία: Κάτοχοι και φορείς δικαιωμάτων

Tα άτομα με αναπηρία είναι για μια ακόμη φορά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ατόμων με Αναπηρία. Ο φετινός εορτασμός έχει ιδιαίτερη σημασία διότι το 2003 είναι Ευρωπαϊκό Έτος αφιερωμένο σ’ αυτή την ιδιαίτερη ομάδα των συμπολιτών μας. Το Health.in.gr μίλησε με τον πρόεδρο της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων και Ειδικές Ανάγκες και του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία Γιάννη Βαρδακαστάνη.

Health.in.gr: Το 2003 έχει χαρακτηριστεί ως Ευρωπαϊκό έτος αφιερωμένο στα άτομα με αναπηρία. Στην αρχή του έτους δόθηκαν υποσχέσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σήμερα, τι έχει υλοποιηθεί, ή τι υπάρχει σε φάση υλοποίησης; Υπάρχουν υποσχέσεις που έμειναν υποσχέσεις;

Γ. Βαρδακαστάνης: Πριν δώσουμε σαφή απάντηση σ’ αυτήν την ερώτηση, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή το πώς εμείς στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιλαμβανόμαστε το Ευρωπαϊκό Έτος το Ατόμων με Αναπηρία. Αν αυτό δεν το έχουμε ξεκάθαρο στη σκέψη μας τότε η αποτίμηση των αποτελεσμάτων που έφερε ή θα φέρει το 2003 δε θα αντιστοιχείται με την πραγματικότητα.
Όταν το 1999, με πρότασή μου υπό την ιδιότητά του προέδρου του Ευρωπαϊκού Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία, η Γενική Συνέλευση του Φόρουμ αποφάσισε να προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ανακήρυξη του 2003 ως Ευρωπαϊκού Έτους των Ατόμων με Αναπηρία και έθεσε ως στόχους του Έτους:
α) την αναβάθμιση των θεμάτων των ατόμων με αναπηρία στο δημόσιο διάλογο και στη δημόσια ατζέντα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο,
β) την προώθηση της αρχής της ένταξης της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο (αρχή mainstreaming),
γ) την ανάδειξη των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πιο ευάλωτες ομάδες ατόμων με αναπηρία (γυναίκες με αναπηρία, άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες κλπ.),
δ) την προώθηση ευρωπαϊκής νομοθεσίας καταπολέμησης των διακρίσεων και
ε) την προώθηση της αρχής ‘τίποτα για τα άτομα με αναπηρία, χωρίς τα άτομα με αναπηρία’.

Με περισσότερη εξειδίκευση ασφαλώς, οι παραπάνω αρχές ενσωματώθηκαν στην απόφαση του Συμβουλίου των Υπουργών και έγιναν οι στόχοι του Έτους. Η σύγκριση πρέπει να γίνεται μεταξύ αποτελεσμάτων και στόχων, όπως αυτοί έχουν εξαγγελθεί.

Για εμάς, για το αναπηρικό κίνημα της Ελλάδας και της Ευρώπης, το πρώτιστο και το μείζον ζήτημα είναι αν το 2003 έχει υπηρετήσει τη βασική του αποστολή που είναι να προωθήσει τη νέα προσέγγιση για την αναπηρία που στηρίζεται στα δικαιώματα και στην ανεμπόδιστη άσκησή τους, που αρνείται το ιατρικό μοντέλο και τον πατερναλισμό που αυτό συνεπάγεται, που βάζει την ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνία και την οικονομία ως κεντρικό στόχο της σύγχρονης προσέγγισης και τέλος βάζει το άτομο με αναπηρία στο επίκεντρο των εξελίξεων ως κάτοχο και φορέα δικαιωμάτων.

Το 2003 δεν ανακηρύχθηκε για να λύσει τα τρέχοντα και καθημερινά προβλήματα των ατόμων με αναπηρία, τα οποία είναι υποχρέωσή μας να τα αντιμετωπίζουμε ανεξάρτητα επετείων, ημερών και ετών.

Σε εθνικό επίπεδο, το Έτος συνέβαλε:
α) στην ενίσχυση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στα κέντρα λήψης των αποφάσεων (ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ, Εθνική Επιτροπή για την Απασχόληση, Εθνική Επιτροπή για την Κοινωνική Προστασία, κλπ.).
β) στην προώθηση πολιτικών (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2000/78ΕΚ για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση στην εθνική μας νομοθεσία, θέσπιση Εθνικού Παρατηρητηρίου για τα Άτομα με Αναπηρία Ν.3106/2003 άρθρο10).
γ) στην ολοκλήρωση αναμόρφωσης επιδοματικής πολιτικής.
δ) στην προώθηση θεμάτων προσβασιμότητας.
ε) στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας.
Ασφαλώς το Έτος θα μπορούσε να δώσει περισσότερα αλλά ο τρόπος που λειτούργησε στην Ελλάδα συνάδει πλήρως με την υποστήριξη των βασικών στόχων του, που αναφέραμε πιο πάνω.

Health.in.gr: Το ελληνικό υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας είχε αναγνωρίσει την ανάγκη ενίσχυσης των μέτρων κοινωνικής προστασίας αυτής της ομάδας του πληθυσμού, με την παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Έγιναν βήματα προς την κατεύθυνση; Κι αν ναι, προέκυψε πραγματικό όφελος;

Γ. Βαρδακαστάνης: Aναμφίβολα το ζητούμενο όλων των πολιτικών πρέπει να είναι η διασφάλιση των ίσων ευκαιριών για τα άτομα με αναπηρία, η προστασία των δικαιωμάτων τους και της αξιοπρέπειας τους και η προώθηση της κοινωνικής συνοχής, σε μια περίοδο που η κοινωνία μας απειλείται από φαινόμενα ιδιώτευσης, ατομοκεντρισμού και καμιά φορά ‘θεοποίησης’ της αγοράς ως μηχανισμού διασφάλισης κοινωνικής ισότητας.

Σε μια χώρα σαν τη δική μας, που αντιμετωπίζει διαρθρωτικές αδυναμίες στο σχεδιασμό και στη παροχή υπηρεσιών που είτε απευθύνονται γενικά στα άτομα με αναπηρία είτε σε επιμέρους ομάδες αυτών, είναι αδήριτη ανάγκη και αναγκαιότητα να ενδυναμωθούν οι θεσμοί κοινωνικής προστασίας έτσι ώστε πραγματικά και ουσιαστικά να προστατεύονται τα άτομα με αναπηρία από τον κοινωνικό αποκλεισμό, με ιδιαίτερη έμφαση στις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού των τόμων με αναπηρία, όπως οι γυναίκες με αναπηρία, οι μετανάστες με αναπηρία, τα άτομα με αναπηρία που είναι εξαρτημένα από τα ναρκωτικά, τα άτομα που πάσχουν από νοητική υστέρηση, αυτισμό, βαριές και πολλαπλές αναπηρίες κ.λ.π..
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην Ελλάδα από τη Μεταπολίτευση έως και σήμερα έχει συντελεστεί αξιόλογη πρόοδος στα θέματα των ατόμων με αναπηρία. Σήμερα όμως που το ζητούμενο για την επίτευξη της σύγκλισης της χώρας μας με το μέσο όρο της Ε.Ε. είναι όλο και πιο έντονα διατυπωμένο, πρέπει να σχεδιάσουμε νέες πολιτικές, να θεσπίζουμε νέες νομοθεσίες και να εκπονούμε νέα προγράμματα, με βάση την ολιστική προσέγγιση για την αναπηρία, που θα διασφαλίζουν από τη μια μεριά την ίση μεταχείριση και τη θέσπιση αγώγιμων δικαιωμάτων έτσι ώστε να μπορούν τα άτομα με αναπηρία να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη σε περίπτωση που παραβιάζονται τα δικαιώματα τους και από την άλλη τη θέσπιση εθνικού δικτύου κοινωνικής προστασίας για τις πλέον ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού ως μόνη εγγύηση για την αποτελεσματική παροχή κοινωνικής ασφάλειας σε εκείνα τα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειες τους που είναι διαρκώς σε κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού και φτώχειας.
Πρoηγουμένως αναφερθήκαμε σε συγκεκριμένα πράγματα που έγιναν που διαμορφώνουν ένα νέο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον για τα άτομα με αναπηρία. Σήμερα η αναπηρία είναι πιο ορατή στην Ελλάδα και συνεπώς τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία είναι πιο ορατά και αυτά.
Η Κυβέρνηση και όλα τα πολιτικά κόμματα από τη δική τους οπτική γωνία πάντοτε αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν σοβαρά ελλείμματα στις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Όπως έχουμε τονίσει και σε άλλα σημεία, στη χώρα μας έχει συντελεστεί αξιόλογη πρόοδος σε πολλούς τομείς.
Εμείς, ως αναπηρικό κίνημα της Ελλάδας, πιστεύουμε ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για την επίτευξη μιας πολιτικής και κοινωνικής συμφωνίας μεταξύ των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων της χώρας για τα θέματα των ατόμων με αναπηρία.
Εμείς, αυτό που θέλουμε να αφήσει κληρονομιά το 2003 είναι η αναγνώριση της ανάγκης για την κατάρτιση και την εφαρμογή ενός σχεδίου για την οικονομική και κοινωνική ένταξη των ατόμων με αναπηρία που θα έχει ως βασική του επιδίωξη τη γεφύρωση της διαφοράς και του χάσματος μεταξύ πολιτικής στόχευσης, που πάμε πολύ καλά, και πραγματικότητας που αντιμετωπίζουμε στρεβλώσεις, ελλείμματα και αποκλίσεις. Μόνο έτσι θα αποδοθούν ίσες ευκαιρίες στους πολίτες με αναπηρία της Ελλάδας.

Health.in.gr: Επίσης είχαν δοθεί υποσχέσεις από πλευράς της Πολιτείας για απρόσκοπτη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία στα δημόσια κτίρια. Πιστεύετε ότι έχουν γίνει βήματα βελτίωσης; Θα μπορούσαν να έχουν γίνει περισσότερα πράγματα πάνω σ’ αυτό το θέμα;

Γ. Βαρδακαστάνης: Το ζήτημα της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον απασχολεί όλο και περισσότερο την ελληνική Πολιτεία και κοινωνία αυτήν την περίοδο.
Αυτό γίνεται γιατί το αναπηρικό κίνημα της χώρας έχει αναγάγει αυτό το θέμα ως βασική προτεραιότητα στη δράση του και γιατί η προσβασιμότητα συνδέεται με τη άσκηση του πιο ιερού δικαιώματος του ανθρώπου που είναι το δικαίωμα στην προσωπική ζωή.
Οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες του 2004 έχουν ασφαλώς επιταχύνει τις διαδικασίες κυρίως στις Ολυμπιακές πόλεις, ενώ οι προσπάθειες της Πολιτείας των τελευταίων χρόνων έχει αρχίσει να δίνει κάποια χειροπιαστά αποτελέσματα και στον τομέα καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης αλλά και στον τομέα των αναγκαίων πολιτικών και νομοθετικών παρεμβάσεων για να γίνει η προσβασιμότητα πραγματικό γεγονός.
Συμπερασματικά, αν και έχουν γίνει σημαντικά βήματα και έχουν αναληφθεί σημαντικές πρωτοβουλίες η προσβασιμότητα δεν μπορεί να γίνει κυρίαρχη κατάσταση στους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους, εάν η υφιστάμενη νομοθεσία δε συμπληρωθεί με τη θέσπιση ισχυρών διαδικασιών ελέγχου εφαρμογής και επίσης με τη θέσπιση ισχυρών οικονομικών και ποινικών κυρώσεων για τους υπόχρεους φορείς που δε συμμορφώνονται. Μέχρι να γίνει αυτό θα αποδεικνύεται κάθε μέρα ότι η καλή θέληση δεν αρκεί.

Health.in.gr: Η διοργάνωση των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών αγώνων στην Ελλάδα έχει γίνει αφορμή για ταχύτερο εκσυγχρονισμό της χώρας στα θέματα των ατόμων με αναπηρία;

Γ. Βαρδακαστάνης: Όπως αναφέραμε πιο πάνω οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί αγώνες έχουν συντελέσει αποφασιστικά στην επιτάχυνση της υλοποίησης των αναγκαίων προσαρμογών για να μπορέσει η χώρα να υποδεχθεί τους χιλιάδες θεατές και αθλητές με αναπηρία την Ελλάδα το 2004.
Για το αναπηρικό κίνημα της χώρας ήταν και παραμένει ακρογωνιαίος μας στόχος, οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί αγώνες να αφήσουν στον τόπο μας χειροπιαστή κληρονομιά που θα βελτιώνει καθοριστικά την ποιότητα της ζωής των ατόμων με αναπηρία, ειδικότερα στους τομείς της προσβασιμότητας στους αθλητικούς χώρους και στις λειτουργίες της πόλης, καθώς επίσης και στην προώθηση ενός νέου κοινωνικού πολιτισμού για την αναπηρία για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, τη διαμόρφωση δηλαδή μιας διαφορετικής στάσης και συμπεριφοράς των πολιτών απέναντι στο κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο της αναπηρίας.
Εάν οι Παραολυμπιακοί αγώνες οργανωθούν σωστά και στους δύο τομείς που αναφέραμε πιο πάνω και επιφέρουν τις αναμενόμενες αλλαγές και προσαρμογές τότε θα έχουν δικαιολογήσει την τέλεσή τους στην Ελλάδα.
Σε αντίθετη περίπτωση οι Παραολυμπιακοί αγώνες θα είναι μια χαμένη ευκαιρία. Γι’ αυτό δουλεύουμε όλοι συστηματικά για να είναι οι Παραολυμπιακοί Αγώνες, η προωθητική δύναμη που θα επιταχύνει τους ρυθμούς κοινωνικών αλλαγών στην Ελλάδα για την αναπηρία. Έχουν γίνει πολλά σε αυτή την κατεύθυνση, μένουν να γίνουν ακόμα περισσότερα.

Health.in.gr: Η οργανωτική επιτροπή ‘Αθήνα 2004’ έχει ζητήσει τη βοήθεια της Συνομοσπονδίας στα θέματα οργάνωσης και διεξαγωγής της Παραολυμπιάδας; Αν ναι, με ποιον τρόπο;

Γ. Βαρδακαστάνης: Η Ε.Σ.Α.Ε.Α από την ανάληψη της υποχρέωσης από τη χώρα μας να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες 2004 συμμετείχε ενεργά σε όλες τις φάσεις της Παραολυμπιακής προετοιμασίας.
Η Ε.Σ.Α.Ε.Α συμμετέχει με τον πρόεδρό της στην Εθνική Επιτροπή Οργάνωσης Παραολυμπιακών Αγώνων 2004 καθώς επίσης και στη Συμβουλευτική Επιτροπή για τους Παραολυμπιακούς Αγώνες 2004.
Από το 1997 έως σήμερα με πολύ ξεκάθαρο τρόπο κάναμε σαφές προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στην Ολυμπιακή και Παραολυμπιακή προετοιμασία της χώρας ότι για τους Έλλήνες και Ελληνίδες με αναπηρία οι Παραολυμπιακοί αγώνες είναι μια χρυσή ευκαιρία για την επιτάχυνση του θεσμικού και κοινωνικού εκσυγχρονισμού της χώρας, για την επιτάχυνση δηλαδή των ρυθμών σύγκλισης μεταξύ της Ελλάδας και του μέσου όρου των ρυθμών της Ε.Ε..
Με βάσει τα παραπάνω δουλέψαμε και δουλεύουμε σκληρά ασκώντας έλεγχο και διατυπώνοντας προτάσεις προς τους αρμοδίους φορείς. Είμαστε ήδη στο παρά πέντε, απαιτείται από όλους μείζονα προσπάθεια. Υπάρχουν ακόμα ελλείψεις και προβλήματα στην προετοιμασία της χώρας.

Health.in.gr: Οι Έλληνες αθλητές που θα λάβουν μέρος στην Παραολυμπιάδα θεωρείτε ότι έχουν βοηθηθεί από την Πολιτεία ή υστερούν σε επίπεδο προετοιμασίας συγκριτικά με τους αθλητές άλλων χωρών;

Γ. Βαρδακαστάνης: Τα θέματα της αθλητικής και παραολυμπιακής προετοιμασίας την Ελλήνων και Ελληνίδων αθλητών με αναπηρία δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της Συνομοσπονδίας. Τα χειρίζονται αποκλειστικά η Αθλητική Ομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία και η Ελληνική Παραολυμπιακή Επιτροπή σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές.
Ωστόσο, θεωρούμε ότι απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια για την αθλητική και παραολυμπιακή προετοιμασία των Ελλήνων και Ελληνίδων αθλητριών με αναπηρία που θα λάβουν μέρος στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Η ευκαιρία είναι μοναδική. Οι στιγμές θα είναι συγκλονιστικές. Επιβάλλεται η Ελληνική Πολιτεία και οι αρμόδιοι αθλητικοί φορείς να υπερβάλλουν τους εαυτούς τους, έτσι ώστε οι Ελληνίδες αθλήτριες και αθλητές με αναπηρία όχι μόνο να λάβουν μέρος στους αγώνες αλλά να διακριθούν και να ζήσουν αυτοί και όλη η Ελλάδα μαζί αξέχαστες ιστορικές στιγμές. Παραλείψεις, αδυναμίες και ελλείμματα σε αυτόν τον τομέα δεν συγχωρούνται από κανέναν.

Health.in.gr: Τα κέντρα αποκατάστασης που λειτουργούν, παρέχουν την κατάλληλη βοήθεια στο άτομο που προσπαθεί να επανενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο; Πιστεύετε ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στον τομέα αυτό;

Γ. Βαρδακαστάνης: Ασφαλώς ο τομέας της αποκατάστασης αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα στη χώρα μας. Υπάρχουν μόνο 183 εξειδικευμένες κλίνες αποκατάστασης και όλες βρίσκονται στο Λεκανοπέδιο της Αττικής.
Είναι δε γνωστό και γενικά παραδεκτό ότι η παρέμβαση πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό σε αυτόν που την έχει ανάγκη και από εξειδικευμένους επιστήμονες. Σε μια χώρα που έχει τα περισσότερα ατυχήματα της Ευρώπης, η ανάπτυξη ενός δικτύου κέντρων αποκατάστασης να συνδέονται με τα μεγάλα Γενικά και Περιφερειακά Νοσοκομεία της χώρας είναι εθνική αναγκαιότητα.
Ειδική ομάδα του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας κατίρτησε ένα τέτοιο σχέδιο ανάπτυξης κέντρων αποκατάστασης του οποίου την υλοποίηση το αναπηρικό κίνημα της χώρας απαιτεί. Η ανάπτυξη και η λειτουργία κέντρων αποκατάστασης στις περιφέρειες της χώρας είναι εθνική και κοινωνική αναγκαιότητα.
Από τη σωστή και έγκαιρη παροχή υπηρεσιών αποκατάστασης εξαρτάται η απρόσκοπτη και ομαλή οικονομική και κοινωνική ένταξη του ατόμου με αναπηρία ως ισότιμος πολίτης. Σωστή αποκατάσταση σημαίνει λιγότερη αναπηρία.

Health.in.gr: Στην αρχή της χρονιάς η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες, είχε ζητήσει τη θέσπιση νομοθετικών μέτρων για την καταπολέμηση των διακρίσεων. Το αίτημα υλοποιήθηκε ή χάθηκε μέσα στα νομοθετικά ‘γρανάζια’;

Γ. Βαρδακαστάνης: Δυστυχώς η προσπάθεια μας για τη θέσπιση εθνικής νομοθεσίας για την ίση μεταχείριση σε όλους τους τομείς της ζωής δεν εστέφθη με άμεση επιτυχία. Ασφαλώς η παρ. 6 του Άρθρου 21 του αναθεωρημένου συντάγματος της χώρας έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα στο Συνταγματικό Δίκαιο σχετικά με τα δικαιώματα των ΑμεΑ.
Απαιτείται όμως αυτό να αποτυπωθεί σε ένα ολοκληρωμένο νομοθέτημα που με σαφή τρόπο θα καταπολεμά τις διακρίσεις που βιώνουν τα άτομα με αναπηρία καθημερινά και θα θεσπίζει αγώγιμα δικαιώματα.
Γνωρίζουμε ότι η θέσπιση νομοθεσίας ίσης μεταχείρισης δεν είναι εύκολη υπόθεση και δεν ήταν εύκολη υπόθεση σε καμιά από τις χώρες που την έχουν αποκτήσει. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στον Καναδά, στην Αυστραλία, στην Μεγάλη Βρετανία χρειάστηκε να αγωνιστούν για χρόνια τα αναπηρικά κινήματα για να πετύχουν τη θέσπιση τέτοιας νομοθεσίας.
Γνωρίζουμε ότι και στην Ελλάδα ο αγώνας μας θα είναι δύσκολος γιατί πρέπει να πείσουμε όχι μόνο την Κυβέρνηση, τα κόμματα, αλλά και την κοινωνία για την αναγκαιότητα θέσπισης μιας τέτοιας νομοθεσίας.
Είναι όμως θετική εξέλιξη και θέλω να υπογραμμίσω την ενσωμάτωση στην Εθνική Νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και στην εργασία, η οποία δημιουργεί στο τομέα της απασχόλησης το θεσμικό πλαίσιο για την καταπολέμηση των διακρίσεων επιτρέποντας στο αναπηρικό κίνημα να δώσει τη μάχη του από καλύτερη θέση για τη θέσπιση της γενικότερης νομοθεσία για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω αναπηρίας στη χώρα.

Health.in.gr: Υπάρχει σήμερα κοινωνικός ρατσισμός στην ελληνική κοινωνία και πως τον αντιμετωπίζει το άτομο με αναπηρία;

Γ. Βαρδακαστάνης: Αναμφίβολα πολύ πιο εύκολα κανείς αλλάζει τους νόμους, κάνει τις υποδομές προσβάσιμες, αντιμετωπίζει δηλαδή τα νομικά και αρχιτεκτονικά εμπόδια που δεν επιτρέπουν στα άτομα με αναπηρία να ζήσουν ισότιμα μέσα στην κοινωνία.
Η πρόσβαση όμως μέσα στη ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων είναι μια άλλη υπόθεση. Πολλές φορές ο άνθρωπος δεν εξωτερικεύει την ενδόμυχη θέση του γι’ αυτά τα θέματα. Υπάρχει δηλαδή μια αναντιστοιχία μεταξύ εκφρασμένης τοποθέτησης ενός ατόμου για θέματα αναπηρίας και κοινωνικής συμπεριφοράς για το ίδιο θέμα.
Γι’ αυτό όταν αναφερόμαστε στην ανάγκη να υπάρξει ένας νέος πολιτισμός για την αναπηρία στην Ελλάδα αναφερόμαστε πρώτα απ’ όλα στον κοινωνικό πολιτισμό, δηλαδή στην ατομική και συλλογική στάση απέναντι στα άτομα με αναπηρία και στην αναπηρία αυτή καθ’ εαυτή.
Είναι γεγονός ότι στη χώρα μας έχει παρατηρηθεί βελτίωση όσο αφορά στη συλλογική στάση και συμπεριφορά της κοινωνίας απέναντι στα θέματα της αναπηρίας. Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει μια μεγάλη πλειοψηφία της ελληνικής κοινής γνώμης η οποία είναι ιδεολογικά προσανατολισμένη και τοποθετημένη υπέρ της ένταξης των ατόμων με αναπηρία ενώ μια μικρή μονοψήφια μειοψηφία έχει αρνητική στάση.
Υπάρχει όμως ένα μεγάλο ποσοστό που χαρακτηρίζεται από ρευστότητα και έτσι απαιτείται με σωστά προσανατολισμένη καμπάνια ενημέρωσης να αρθούν οι δισταγμοί οι φόβοι και οι προβληματισμοί των πολιτών που χαρακτηρίζονται από ρευστότητα στην ατομική τους στάση απέναντι στα θέματα της αναπηρίας.
Απαιτείται πολλή δουλειά από όλους μας, από την Πολιτεία, τους κοινωνικούς φορείς, το Αναπηρικό Κίνημα με συστηματικό τρόπο και κυρίως στοχεύοντας στην ενημέρωση της νέας γενιάς που είναι και το μέλλον του τόπου και που μπορούν με τη στάση και τη συμπεριφορά τους να φέρουν τη νέα κοινωνική κουλτούρα για την αναπηρία στην Ελλάδα.

Health.in.gr: Πιστεύετε ότι αν η εκπροσώπησή σας στο ελληνικό κοινοβούλιο ήταν εντονότερη, τα αιτήματά σας θα προβάλλονταν καλύτερα και θα υλοποιούνταν ταχύτερα;

Γ. Βαρδακαστάνης: Θεωρούμε ότι η εκπροσώπηση των ατόμων με αναπηρία στο Ελληνικό Κοινοβούλιο είναι μία θετική εξέλιξη που μπορεί να λειτουργήσει κάτω από ορισμένες συνθήκες ως κινητήρια δύναμη για την ενεργοποίηση του συνόλου των βουλευτών γύρω από τα θέματα της αναπηρίας, για τη διαμόρφωση δηλαδή της πολιτικής συναίνεσης που είναι απαραίτητη σε αυτό το τομέα.
Η αναπηρία είναι παντού, η αναπηρία δεν έχει χρώμα, η αναπηρία πρέπει να ενώνει τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις και συνεπώς η εκλογή περισσοτέρων βουλευτών με αναπηρία ή γονιών που έχουν παιδιά με αναπηρία μπορεί να λειτουργήσει δημιουργικά. Γι’ αυτό και καλούμε όλα τα πολιτικά κόμματα της χώρας να εντάξουν στους εκλογικούς τους συνδυασμούς υποψήφιους βουλευτές που είναι άτομα με αναπηρία ή γονείς παιδιών με αναπηρία.

Health.in.gr: Αλήθεια, τα πολιτικά κόμματα προσεγγίζουν άτομα με προβλήματα αναπηρίας ενόψει των εκλογών, ώστε να συμμετάσχουν στα ψηφοδέλτια; Αν ναι, θα το σκεφτόσασταν να πολιτευθείτε με απώτερο στόχο τη βελτίωση της κατάστασης των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα;

Γ. Βαρδακαστάνης: Τα πολιτικά κόμματα ως πολιτικοί θεσμοί είναι οι ουσιαστικοί και βασικοί πυλώνες του κοινοβουλευτικού μας πολιτεύματος. Η όλο και μεγαλύτερη ορατότητα της αναπηρίας στην ελληνική κοινωνία ουσιαστικά εξαναγκάζει τους πολιτικούς σχηματισμούς να αναζητήσουν τρόπους προσέγγισης, επικοινωνίας και συνεργασίας με το χώρο της αναπηρίας και διαμορφώνουν αντίστοιχα τις δικές τους αναφορές ως προγραμματικές και πολιτικές θέσεις τους για τα άτομα με αναπηρία.
Η αναζήτηση υποψηφίων από το χώρο των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους από τα πολιτικά κόμματα είναι μια σημαντική και ουσιαστική πολιτική εξέλιξη, την οποία στηρίζουμε. Η αναπηρία δεν έχει χρώμα, η αναπηρία είναι παντού και αφορά στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας.

Έτσι λοιπόν όλα τα πολιτικά κόμματα οφείλουν να εντάξουν τη διάσταση της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές τους, να ενστερνιστούν τη σύγχρονη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας και να γίνουν φορείς της νέας αντίληψης, διαμορφώνοντας στην ελληνική κοινωνία αλλά και στο ελληνικό πολιτικό σύστημα το νέο κοινωνικό, νομικό και πολιτικό πολιτισμό για την αναπηρία.
Άλλωστε ο ρόλος των πολιτικών κομμάτων δεν ολοκληρώνεται την ημέρα των εκλογών, είτε από τη θέση της κυβέρνησης είτε από τη θέση της αντιπολίτευσης, τα πολιτικά κόμματα κρίνονται καθημερινά για τη δράση και τη στάση τους σε αυτά τα θέματα.
Σε ότι αφορά στην προσωπική μου ενεργοποίηση στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας, θέλω να κάνω σαφές ότι η βελτίωση της κατάστασης των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα δεν μπορεί και δεν πρέπει να συνδέεται με την ατομική δράση ενός στελέχους, ανεξάρτητα από το όνομα και τη θέση που κατέχει. Η δράση μας είναι συνεχής, συλλογική και έχει στο επίκεντρό της το άτομο με αναπηρία και την οικογένειά του.
Στόχος μας είναι η ενδυνάμωση του αναπηρικού κινήματος στην Ελλάδα σε τέτοιο βαθμό και με τέτοιο τρόπο που να μην εξαρτάται η πορεία και η τύχη του από την ατομική συμπεριφορά των στελεχών του.

Health.in.gr: Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε στους συμπολίτες μας με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία;

Γ. Βαρδακαστάνης: Το σύνθημα του 2003 είναι ΠΑΜΕ ΜΑΖΙ. Σε αυτό εμπεριέχεται ο νέος ιδεολογικός και πολιτικός προσανατολισμός της σύγχρονης προσέγγισης για την αναπηρία, που εδράζεται στην αναγνώριση των δικαιωμάτων και στην προστασία της αξιοπρέπειας του ατόμου.
Θα ήθελα να καλέσω τον κάθε Έλληνα και την κάθε Ελληνίδα ξεχωριστά να πάρουν στα χέρια τους την υπόθεση της αναπηρίας και με την ατομική και συλλογική τους στάση και συμπεριφορά να στείλουν ένα ηχηρό μήνυμα προς όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις της χώρας ότι απαιτούν τα άτομα με αναπηρία και οι πολιτικές για την αναπηρία να βρίσκονται στο επίκεντρο των πολιτικών και κοινωνικών πρωτοβουλιών.
Και τέλος το σύνθημα ‘Τίποτα για τα άτομα με αναπηρία, χωρίς τα άτομα με αναπηρία’ να εμφορήσει τον κοινωνικό και πολιτικό λόγο αλλά και την πρακτική των πολιτικών σχηματισμών της χώρας, των Κοινωνικών Εταίρων, των φορέων της Κοινωνίας των Πολιτών.

health.in.gr