Αλκοολισμός: Μήπως θα έπρεπε να μας απασχολεί σοβαρότερα;

«Ένα ποτηράκι ακόμα…». Μία φαινομενικά αθώα πράξη. Πόσο τελικά απέχει το να πίνει κάποιος λίγο κρασί από το να θεωρηθεί αλκοολικός; Πόσο εύκολο είναι τελικά να μεταπέσει κανείς στον αλκoολισμό; Η κατανάλωση αλκοόλ -ωφέλιμη σε μικρές ποσότητες κατά αρκετούς- μπορεί να έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία μας τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα όταν συμβαίνει κατ΄ επανάληψη. Ο αλκοολισμός είναι μία κατάσταση η οποία όχι μόνο είναι επιβλαβής για τον οργανισμό αλλά έχει και κοινωνικές προεκτάσεις οδηγώντας το άτομο σε κοινωνική απομόνωση με ότι αυτό συνεπάγεται.

Η κατανάλωση κρασιού είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Οι μεσογειακοί λαοί το συγκαταλέγουν στα βασικά στοιχεία του διαιτολογίου τους. Αλκοολούχα ποτά μεγαλύτερης περιεκτικότητας σε αλκοόλ, όπως το ούζο και το τσίπουρο, είναι πλέον κομμάτι της ελληνικής παράδοσης. Τις τελευταίες δεκαετίες, η εισαγωγή και κατανάλωση «σκληρότερων» ποτών όπως ουΐσκι, βότκα και πολλά άλλα, γνωρίζει μεγάλη άνθηση έχοντας ιδιαίτερη απήχηση στα νεαρότερα άτομα. Αν και δεν μπορεί να υποστηριχθεί πως ο αλκοολισμός παρατηρείται μόνο στις ημέρες μας, ωστόσο φαίνεται πως το πρόβλημα έχει οξυνθεί τις τελευταίες δεκαετίες.

Πως ορίζεται ο αλκοολισμός;

Ο αλκοολισμός είναι νόσος και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ανάλογα. Υπάρχουν μεγάλες ομοιότητες -όσο και αν αυτό ξενίζει ορισμένους- μεταξύ ενός αλκοολικού και ενός τοξικομανούς. Ο αλκοολισμός χαρακτηρίζεται από:

– Ψυχική εξάρτηση: (έντονη επιθυμία για κατανάλωση αλκοόλ, λόγω της ευφορίας και της ευχαρίστησης που αυτή προσφέρει

– Σωματική εξάρτηση: (ανάγκη για λήψη αλκοόλ λόγω του γεγονότος οτι ο οργανισμός το χρειάζεται σαν βασικό διατροφικό στοιχείο, ύστερα από χρόνια κατανάλωση). Παρατηρούνται οργανικές και λειτουργικές διαταραχές αν δεν καταναλωθεί αλκοόλ.

– Αντοχή: Ο αλκοολικός αναζητά ολοένα και μεγαλύτερη ποσότητα για να αισθανθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα

– Απώλεια οποιουδήποτε ενδιαφέροντος και αδιαφορία για τις κοινωνικές του δραστηριότητες.

Πρέπει να σημειωθεί τα παραπάνω σημεία χαρακτηρίζουν την τυπική μορφή του αλκοολισμού χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να παρουσιάζει αποκλειστικά αυτά προκειμένου να θεωρηθεί αλκοολικός.

Πως θα μάθω αν είμαι αλκοολικός;

Πρόκειται περί ενός δύσκολου ερωτήματος που δεν μπορεί να απαντηθεί μονολεκτικά. Σίγουρα δεν υπάρχει κάποιου είδους εξέταση η οποία μπορεί να διαγνώσει τον αλκοολισμό άμεσα, αλλά ένα σύνολο γεγονότων και καταστάσεων που χαρακτηρίζουν συνήθως τη ζωή ενός αλκοολικού. Αν λοιπόν:

– Τον τελευταίο καιρό πίνετε συχνότερα και αναζητάτε ένα ποτό για να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα ή προκειμένου να προετοιμαστείτε καλύτερα για ένα σημαντικό γεγονός.

– Πίνετε μόνος σας χωρίς να υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος, συχνά το πρωί.

– Χρειάζεστε ένα ποτό για να «καλμάρετε» μετά από ξενύχτι και έντονη κατανάλωση αλκoόλ (hangover)

– Το κοινωνικό σας περιβάλλον πιστεύει οτι το παρακάνετε στο ποτό αλλά δεν τους δίνετε και πολλή σημασία.

– Σπαταλάτε αρκετό χρόνο για να συνέλθετε από υπερκατανάλωση αλκοόλ, κάτι το οποίο γίνεται όλο και συχνότερα τον τελευταίο καιρό.

– Έχετε πει ψέματα οτι ήσαστε άρρωστος για να αποφύγετε επαγγελματική ή προσωπική υποχρέωση ενώ προσπαθούσατε να συνέλθετε από hangover

– Οδηγείτε πολύ συχνά υπό την επίδραση αλκοόλ, ίσως μάλιστα να έχετε εμπλακεί και σε ατυχήματα, ενώ γνωρίζετε καλά πόσο επικίνδυνο είναι αυτό.

– Έχετε πεί ψέματα οτι δεν πίνετε όταν κατά τύχη τέθηκε ένα τέτοιο ζήτημα στο περιβάλλον σας

– Πολλές φορές έχετε αποφασίσει να περιορίσετε ή/και να κόψετε το ποτό αλλά άλλες τόσες δεν τα έχετε καταφέρει.

– Δίνετε μικρή σημασία στους γύρω σας αλλά και στον εαυτό σας, αμελώντας την προσωπική σας εμφάνιση αλλά και υγεία.

– Εμπλέκεστε συχνά σε διαξιφισμούς, ακόμα και σε σωματική βία με τους ανθρώπους σας, επειδή δεν μπορείτε να ελέγξετε τα νεύρα σας.

,τότε θα πρέπει να σκεφτείτε την πιθανότητα ότι είστε ή κινδυνεύετε να γίνετε αλκοολικός.

Υπάρχει κάποιο «ασφαλές» όριο κατανάλωσης αλκοόλ;

Αν μπορούσαμε να απαντήσουμε με μία λέξη, θα λέγαμε «όχι». Υπό την έννοια ότι έχουμε τον έλεγχο για να πιούμε ένα ποτήρι μόνο και οτι αυτού του είδους η κατανάλωση έχει πάρει τον χαρακτήρα συνήθειας εδώ και καιρό, μάλλον δεν πρέπει να ανησυχείτε. Αν όμως η συνήθεια αυτή είναι πρόσφατη και αν δεν μπορείτε να λειτουργήσετε χωρίς το καθημερινό σας ποτό, χρειάζεται προσοχή. Ένα ποτηράκι κρασί, μία μικρή δόση από ποτό μεγάλης περιεκτικότητας σε αλκοόλ, ένα ποτήρι μπύρα καθημερινά φαίνεται πως δεν προκαλούν σε ένα φυσιολογικό άτομο οργανικές ή λειτουργικές διαταραχές. Σίγουρα όμως αυτό το γεγονός δεν πρέπει να σας προτρέψει να πίνετε επί καθημερινής βάσης.

Έχω ακούσει ότι το λίγο αλκοόλ κάνει καλό στην καρδιά. Είναι αλήθεια αυτό;

Αυτή η σύγχυση έχει δημιουργηθεί από τη δημοσίευση αποτελεσμάτων πολλών και σοβαρών εργασιών που έχουν αναδείξει την προστατευτική δράση ουσιών που περιέχονται στο κόκκινο κρασί όσον αφορά στην πρόληψη της στεφανιαίας νόσου. Δεν έχει αποδειχτεί ωστόσο αν μόνο αυτές οι ουσίες ή η ταυτόχρονη υγιεινή διατροφή (μεσογειακή δίαιτα) είναι υπεύθυνες για τις προστατευτικές ιδιότητες του κρασιού. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν συνιστάται η καθημερινή κατανάλωση κρασιού σε άτομα που δεν έχουν ήδη αυτή τη συνήθεια.

Υπάρχει κληρονομική προδιάθεση για αλκοολισμό;

Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι υπάρχει μια γενετική προδιάθεση για χρήση εξαρτησιογόνων ουσίες, μεταξύ των οποίων και το αλκοόλ. Φυσικά και το περιβάλλον παίζει τεράστιο ρόλο. Ένα παιδί το οποίο μεγαλώνει σε μια οικογένεια όπου ένας τουλάχιστον αντιμετωπίζει τέτοιο πρόβλημα σαφώς επηρεάζεται, και υπό την έννοια αυτή, ο αλκοολισμός έχει κληρονομική παράμετρο. Σε καμία περίπτωση όμως αυτό δεν σημαίνει πως ένα παιδί μίας οικογένειας με πρόβλημα αλκοολισμού θα γίνει αλκοολικός, ή πως ένα παιδί από μία «υγιή» οικογένεια δεν μπορεί να εμφανίσει τέτοια προβλήματα στο μέλλον.

Είμαι αλκοολικός. Μπορώ να το κόψω «μαχαίρι»;

Όπως κάθε μορφή εξάρτησης, ο αλκοολισμός στην τυπική του μορφή δεν μπορεί να ιαθεί αμέσως. Ο αλκοολικός το μόνο που μπορεί είναι να θέλει πραγματικά να σταματήσει παρ΄ όλο που είναι πολύ δύσκολο γι΄ αυτόν. Γι΄ αυτό το λόγο πρέπει να αποτανθεί στο κοινωνικό του περιβάλλον και να αναζητήσει την κατάλληλη βοήθεια ειδικών.

Υπάρχει θεραπεία για τον αλκοολισμό; Αποδίδει;

Δεν υπάρχει κάποιο «μαγικό χάπι» με το οποίο να θεραπεύεται ο αλκοολισμός. Ωστόσο, στα πρώτα στάδια απεξάρτησης, συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή κρίνεται απαραίτητη. Από εκεί και πέρα, χρειάζεται ισχυρή βούληση από το ίδιο το άτομο και ψυχολογική υποστήριξη από τον κοινωνικό περίγυρο. Τον ρόλο αυτό παίζουν και ομάδες αλληλοβοήθειας που έχουν συνταχθεί για αυτό τον σκοπό και στη χώρα μας.

Επίλογος

Ο αλκοολισμός ήταν και είναι ένα από τα μείζονα κοινωνικά προβλήματα. Έχει τεράστιο κόστος με κοινωνικά αλλά και οικονομικά κριτήρια. Και παρ΄ όλο που δεν πρόκειται για ταξίδι χωρίς επιστροφή όπως άλλες εξαρτήσεις, δεν παύει να προκαλεί τεράστια προβλήματα στο άτομο και τους γύρω του. Η δυνατή θέληση και αυτογνωσία φαίνεται πως είναι τα μόνα σίγουρα όπλα που διαθέτουμε για να τον καταπολεμήσουμε αποτελεσματικά.

health.in.gr