Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί μια μεγάλη πόλη χωρίς μετρό. Οι υπόγειοι σιδηρόδρομοι είναι έργα εμβληματικά για τους κατοίκους τους, αλλά πλέον είναι αντιμέτωποι με το σοβαρότερο πρόβλημα της σύγχρονης εποχής: την κλιματική αλλαγή.

Τα παραδείγματα πλέον είναι πολλά. Πόλεις όπως το Λονδίνο και το Τόκιο, αλλά και η Νέα Υόρκη, συχνά βρίσκονται αντιμέτωπες με πλημμύρες στους υπόγειους σιδηροδρόμους τους. Τα προβλήματα είναι πολύ διαφορετικά από αυτά που είχαν σχεδιαστεί να αντιμετωπίσουν. Ακόμη και η Αθήνα, το μετρό της οποίας είναι από τα πιο καινούργια, έχει δει σταθμούς να πλημμυρίζουν έπειτα από κακοκαιρίες, τις οποίες η κλιματική αλλαγή κάνει όλο και πιο ισχυρές.

Επίσης, άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους. Παράδειγμα, η πόλη Τσενγκζού στην Κίνα, όπου τουλάχιστον 14 άνθρωποι πέθαναν το 2021, όταν νερά πλημμυρών γέμισαν τη σήραγγα του μετρό.

Η ευάλωτη Νέα Υόρκη

Η εφημερίδα Washington Post έκανε ένα ενδελεχές ρεπορτάζ για το μετρό της Νέας Υόρκης. Η αμερικανική μητρόπολη είναι ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή. Και το μετρό της, που άρχισε να κατασκευάζεται το 1904, κινδυνεύει όσο λίγα.

Έχει χτιστεί κοντά στην επιφάνεια και διαθέτει περισσότερα από 40.000 ανοίγματα μέσω των οποίων το νερό μπορεί να φτάσει στις γραμμές από κάτω. Και όσο αυξάνονται οι βροχοπτώσεις και η υγρασία στην ατμόσφαιρα, οι ευπάθειες του μετρό στο υπέδαφος επιδεινώνονται.


Τα πολύ έντονα φαινόμενα βροχόπτωσης (παράγουν τουλάχιστον 3 εκατοστά βροχής την ημέρα) έχουν αυξηθεί περίπου 60% από τότε που κατασκευάστηκε για πρώτη φορά το μετρό. Και οι αρχές της πόλης αναζητούν τρόπους για να προστατευθεί το μετρό της Νέας Υόρκης από την κλιματική αλλαγή. Διαφορετικά, οι σχεδόν 1,2 δισεκατομμύρια ετήσιοι επιβάτες του θα πρέπει να βγουν στους δρόμους με αυτοκίνητα.

Άλλωστε, πριν καν υπάρξει η πόλη –άρα και μετρό, το νερό όριζε τη Νέα Υόρκη. Το Μανχάταν ήταν διάσπαρτο από λίμνες και ρυάκια. Υγρότοποι περιέβαλλαν τα σύνορα του Μπρούκλιν και του Κουίνς. Λιβάδια και καλαμιές απορροφούσαν την άνοδο και την πτώση της παλίρροιας.

REUTERS/Eduardo Munoz

Αλλά η πόλη μεγάλωνε και το τοπίο άλλαξε. Κτίρια, δρόμοι, ώσπου κανείς δεν θυμόταν –ούτε νοιαζόταν- πού έρρεε νερό. Σήμερα, η ανάλυση των σύγχρονων πλημμυρών, που επιδεινώθηκαν από την κλιματική αλλαγή, δείχνει ότι τα πιο ευάλωτα μέρη της πόλης είναι συνήθως οι τοποθεσίες πρώην υδάτινων οδών.

Σύστημα-λείψανο

Η Αρχή Μεταφορών της Νέας Υόρκης (ΜΤΑ) αναγνωρίζει ότι έπειτα από δεκαετίες δημοσιονομικών κρίσεων και αναβολής της συντήρησης, μεγάλο μέρος του συστήματος του μετρό είναι ξεπερασμένο και σε κακή κατάσταση. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρό της, Έρικ Γουίλσον, όταν πρόκειται για καταιγίδες, οι παλαιωμένες αντλίες είναι η «αχίλλειος πτέρνα» του.

«Βασικά, βλέπεις ένα λείψανο», λέει ο Χουάν Ουρένα, επιθεωρητής στο τμήμα υδραυλικής του Τμήματος Μετρό. «Ήρθε η ώρα για αναβάθμιση».

Το μετρό στη Νέα Υόρκη έγινε υπόγειο, διότι το 1888, ένας τυφώνας έγινε η αιτία να σκοτωθούν περίπου 200 άνθρωποι. Επίσης, καθήλωσε τα υπέργεια τρένα, που τότε εξυπηρετούσαν 15.000 άτομα καθημερινά.

Τώρα, με την κλιματική αλλαγή, το νερό είναι ένα επιδεινούμενο πρόβλημα. Η MTA αντλεί τουλάχιστον 10 εκατομμύρια γαλόνια από το σύστημα κάθε μέρα. Όταν βρέχει, τα ψηλά κτίρια και οι πλακόστρωτες επιφάνειες της Νέας Υόρκης εμποδίζουν το νερό να διαρρεύσει στο έδαφος. Έτσι, ρέει στις σήραγγες του μετρό.


Και το αποχετευτικό σύστημα δεν μπορεί να ανταποκριθεί. Τα συστήματα ομβρίων και λυμάτων έχουν σχεδιαστεί –πριν από 50 χρόνια- για να διαχειρίζονται έως και 1,75 ίντσες βροχής σε μία ώρα. Τώρα οι βροχοπτώσεις συχνά υπερβαίνουν αυτό το όριο πέντε φορές τα τελευταία πέντε χρόνια.

Τεράστια πρόκληση

Σύμφωνα με την επιστήμονα του Περιβάλλοντος, Μπερνίς Ρόζενβαϊγκ, η κλιματική αλλαγή «αίναι μια απίστευτη πρόκληση για κάθε πόλη. Οι κακές αποφάσεις ελήφθησαν πριν από γενιές και τώρα προσπαθούν να βρουν πώς να τις αντιμετωπίσουν σε μια πλήρως δομημένη και λειτουργική πόλη».

Επισημαίνει ότι οι πλημμύρες στο μετρό της Ζενγκτζού «ήταν ένα σημαντικό γεγονός για τους διευθυντές της Νέας Υόρκης πόλης και τους διαχειριστές έκτακτης ανάγκης. Διότι έδειξαν ότι δεν είναι απλώς το εφιαλτικό σενάριο κάποιου που μελετά τους φυσικούς κινδύνους για να ζήσει».

«Είναι κάτι που μπορεί να συμβεί και έχει συμβεί, και δεν είναι μη ρεαλιστικό να σχεδιάζουμε για αυτά τα χειρότερα σενάρια».

Όταν τα απομεινάρια του τυφώνα Ida έπληξαν την περιοχή της Νέας Υόρκης, λίγο μετά τις πλημμύρες στη Ζανγκτζού, δεν καταγράφηκαν τραυματισμοί ή θάνατοι στο μετρό. Ωστόσο, όλες οι 36 γραμμές του μετρό της Νέας Υόρκης εκτός από μία έκλεισαν. Περίπου 1.250 επιβάτες έπρεπε να εκκενωθούν από το σύστημα. Οι ζημιές στις υποδομές της MTA ανήλθαν σε 128 εκατομμύρια δολάρια. Το συνολικό οικονομικό κόστος των διαταραχών στις συγκοινωνίες είναι πιθανώς ακόμη μεγαλύτερο, σύμφωνα με έρευνα.

Και ενώ το μετρό είναι απολύτως ζωτικό για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, οι πλημμύρες δυσκολεύουν τους Νεοϋορκέζους να φτάσουν εκεί που θέλουν. Η υπηρεσία του μετρό διακόπηκε λόγω πλημμυρών τουλάχιστον 75 φορές μεταξύ Ιανουαρίου 2020 και Σεπτεμβρίου 2025, σύμφωνα με ανάλυση των ειδοποιήσεων της MTA από την Washington Post.

Αναχαιτίζοντας την παλίρροια

Σε μια προσπάθεια να προλάβει τα χειρότερα, που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, η MTA έχει υιοθετήσει ένα σύνολο παρεμβάσεων. Μέτρων που μπορούν να προστατεύσουν το σύστημα του μετρό μέρα με τη μέρα. Περιλαμβάνει επενδύσεις στο σύστημα ομβρίων υδάτων, στα αντλιοστάσια και σε άλλες παρεμβάσεις, που θα «φράξουν» τις διαρροές.

Παρ’ όλα αυτά, δέχεται κριτική ότι δεν κάνει αρκετά. O πρόεδρός της Τζέιμι Τόρες-Σπρίνγκερ, επισημαίνει ότι η χρηματοδότηση είναι ανεπαρκής. Και πως η MTA δεν μπορεί να συγκρατήσει μόνη της τα ορμητικά νερά των πλημμυρών. Έργα πρέπει να γίνουν και σε άλλα συστήματα, όπως το αποχετευτικό.

Ταυτόχρονα γίνεται μια προσπάθεια από τις δημοτικές αρχές να αποκαλύψουν κρυμμένα ρυάκια και υγροτόπους. Εκεί που κάποτε έτρεχε το νερό της περιοχής. Έτσι, δημιουργούν «μπλε ζώνες» που μπορούν να απορροφήσουν την περίσσεια βροχόπτωσης κατά τη διάρκεια σοβαρών καταιγίδων. Μειώνοντας την πίεση στο αποχετευτικό σύστημα και δίνοντας στις απορροές μια εναλλακτική λύση, οι αξιωματούχοι λένε ότι αυτά τα έργα μπορούν να περιορίσουν τις πλημμύρες σε γειτονιές και σταθμούς του μετρό.

Συνεργάζονται με τον Έρικ Σάντερσον, οικολόγο και αντιπρόεδρο συντήρησης του Βοτανικού Κήπου της Νέας Υόρκης. Πρόκειται για πρωτοβουλία αντιστροφής της τάσης που οδήγησε τη Νέα Υόρκη να ασφαλτοστρώσει τις υδάτινες οδούς και να θάψει το σύστημα μεταφορών του παρελθόντος. Έτσι λέει ο Σάντερσον: «Μια πόλη που συνεργάζεται με τη φύση της, θα είναι μια πόλη που θα αντέξει περισσότερο για τους κατοίκους της».

  • Με στοιχεία από την Washington Post

Ειδήσεις Σήμερα: