Αύξηση παρουσιάζει διεθνώς η αναζήτηση καθοδήγησης (coaching) για τις λεγόμενες εκτελεστικές λειτουργίες -το σύνολο δεξιοτήτων οργάνωσης, εστίασης, μνήμης και αυτοελέγχου- από φοιτητές και εργαζόμενους γραφείου. Ο λόγος δεν είναι άλλος από την επέκταση του φαινομένου της εξουθένωσης στη δουλειά, γνωστό κυρίως ως burnout.

Πανεπιστήμια και επιχειρήσεις εντάσσουν πλέον συστηματικά σχετικές υπηρεσίες, καθώς η πίεση της σύγχρονης εργασίας, οι ψηφιακοί περισπασμοί και η αβεβαιότητα στην αγορά έχουν επιδεινώσει προβλήματα προσοχής και διαχείρισης χρόνου.

Αυτό αναφέρει ρεπορτάζ του Business Insider αναδεικνύοντας την έξαρση του φαινομένου στις ΗΠΑ, τη «Μέκκα» του καπιταλισμού.

Οι εκτελεστικές λειτουργίες, τις οποίες ερευνητές του Χάρβαρντ έχουν παρομοιάσει με το «σύστημα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας» του εγκεφάλου, συνδέονταν ιστορικά με νευροαναπτυξιακές διαταραχές όπως η ΔΕΠΥ και ο αυτισμός.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, το σχετικό coaching χρησιμοποιήθηκε κυρίως για τη στήριξη ατόμων με ΔΕΠΥ. Μελέτη του 2009 (Learning Disabilities Research and Practice) σε φοιτητές με ΔΕΠΥ ή μαθησιακές δυσκολίες έδειξε ότι δέκα εβδομάδες ατομικής καθοδήγησης βελτίωσαν την αυτορρύθμιση, την επίτευξη στόχων και μείωσαν το άγχος.

Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς δομικές αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας, η καθοδήγηση από μόνη της δύσκολα θα ανατρέψει τους δείκτες εξουθένωσης

Η πανδημία αποτέλεσε σημείο καμπής. Σύμφωνα με ειδικούς, τα lockdown αφαίρεσαν το «υποστηρικτικό πλαίσιο» των γραφείων (σταθερά ωράρια, ρουτίνες, κοινωνικός έλεγχος), με αποτέλεσμα πολλοί ενήλικες που «τα έβγαζαν πέρα» να βρεθούν αντιμέτωποι με εντονότερες δυσκολίες οργάνωσης και εστίασης.

Όπως αναφέρει το Business Insider έχυον αυθηξήθεί και οι διαγνώσεις και συνταγογραφήσεις για ΔΕΠΥ: μεταξύ Απριλίου 2020 και Μαρτίου 2022, τα μη διεγερτικά φάρμακα για ΔΕΠΥ στους 20–39 ετών αυξήθηκαν κατά 81%, ενώ διεγερτικά κατά 30%.

Ενέργειες Πανεπιστημίων

Στα Πανεπιστήμια επίσης, η κατάσταση δεν είναι λιγότερο άσχημα. Το Πανεπιστήμιο του Ντένβερ προσέλαβε τον πρώτο coach εκτελεστικών λειτουργιών την άνοιξη του 2020. Από τότε, τα αιτήματα υποστήριξης αυξάνονται «σημαντικά» ετησίως: 391 διαφορετικοί φοιτητές εξυπηρετήθηκαν το 2023–24, ενώ τον επόμενο χρόνο ο αριθμός σχεδόν διπλασιάστηκε σε 727, οδηγώντας ακόμη και σε συντόμευση των ραντεβού για να καλυφθεί η ζήτηση.

Παρόμοιες πρωτοβουλίες εφαρμόζουν το Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, το George Mason και το Oberlin. Παράγοντες όπως η «TikTokοποίηση» της ψυχικής υγείας και η άνοδος περιεχομένου γύρω από τη νευροδιαφορετικότητα έχουν αυξήσει την εξοικείωση του κοινού με όρους όπως «εκτελεστική δυσλειτουργία», ενισχύοντας την αυτοαναγνώριση αναγκών.

Η τάση επεκτείνεται και στον εταιρικό τομέα. Εταιρείες coaching όπως οι BetterUp και WorkSmart ενσωματώνουν ρητά την καθοδήγηση εκτελεστικών λειτουργιών στα προγράμματά τους. Μεγάλοι εργοδότες, μεταξύ των οποίων οι Workday, Chevron και WarnerMedia, προσφέρουν πλέον τέτοιες υπηρεσίες σε όλο το προσωπικό ως παροχή. Σύμφωνα με coaches της αγοράς, ολοένα περισσότερα Employee Assistance Programs (EAPs) αναγνωρίζουν ρητά το πεδίο.

Η στροφή αυτή συνδέεται με την επιμονή χρόνιων περισπασμών (ειδοποιήσεις, συνεχή μηνύματα), τις αλλαγές στον τρόπο εργασίας και την ευρύτερη αβεβαιότητα: συνεχόμενα κύματα απολύσεων στον τεχνολογικό κλάδο, δυσκολία ένταξης στην αγορά για νέους αποφοίτους και αναδιάταξη ρόλων λόγω γενετικής τεχνητής νοημοσύνης.

Οικονομικό αποτύπωμα

Φυσικά όλα αυτά έχουν και οικονομικό τίμημα. Έρευνα στο American Journal of Preventive Medicine εκτιμά το κόστος της εργασιακής εξουθένωσης (burnout) σε 4.000–21.000 δολάρια ανά εργαζόμενο ετησίως — περίπου 5 εκατ. δολάρια για μια εταιρεία 1.000 ατόμων.

Σύμφωνα με έρευνα της AbsenceSoft (2024), το 57% των στελεχών HR ανέφερε αύξηση αιτημάτων άδειας για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, με σχεδόν τους μισούς εργαζομένους να επικαλούνται ψυχική υγεία. Ανάλυση αναρτήσεων στο Glassdoor (Μάιος 2025) κατέγραψε 32% άνοδο στις αναφορές για burnout, στο υψηλότερο επίπεδο από το 2016.

Ωστόσο, όπως προσθέτει το δημοσίευμα, παρά την ένταξη προγραμμάτων ευεξίας από σχεδόν το 85% των μεγάλων εργοδοτών στις ΗΠΑ, το burnout δεν υποχωρεί αισθητά, επισημαίνει ανάλυση του Harvard Business Review. Βασική αιτία θεωρείται η εστίαση σε ατομικές παρεμβάσεις αντί για οργανωτικές αλλαγές. Οι ερευνητές τονίζουν ότι οι καλύτερες επιδόσεις έρχονται όταν θεσπίζονται σαφείς στόχοι, σταθερές μετρικές αξιολόγησης, ρεαλιστικός φόρτος εργασίας και ουσιαστική ευελιξία.

Σε αυτό το πλαίσιο, το coaching εκτελεστικών λειτουργιών προβάλλει ως συμπληρωματικό εργαλείο. Ειδικοί υποστηρίζουν ότι η καθοδήγηση που στοχεύει σε πρακτικές δεξιότητες -διαχείριση εργασιών, προτεραιοποίηση, έλεγχος παρορμήσεων, σχεδιασμός έργων- μπορεί να λειτουργήσει ως «μηχανισμός λογοδοσίας» και άμυνα απέναντι στους περισπασμούς. Παράλληλα, προτείνουν οι εργοδότες να παρέχουν πρόσβαση σε τέτοια υποστήριξη στο σύνολο του προσωπικού, ανεξάρτητα από επίσημες διαγνώσεις.

Συνολικά, η μετατόπιση από ad hoc πρακτικές ευεξίας σε στοχευμένη ενίσχυση εκτελεστικών δεξιοτήτων αντανακλά την προσπάθεια οργανισμών και ιδρυμάτων να αντιμετωπίσουν συστημικά την πτώση προσοχής και την αύξηση της πίεσης. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι χωρίς δομικές αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας, η καθοδήγηση από μόνη της δύσκολα θα ανατρέψει τους δείκτες εξουθένωσης. Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν η γενικευμένη πρόσβαση σε coaching θα συνοδευτεί από πολιτικές που αποσυμπιέζουν πραγματικά τον χώρο εργασίας.

Ειδήσεις Σήμερα: