Φούστες, αποτσίγαρα και κορσέδες με σφυροδρέπανα: Μια έκθεση αφηγείται τη ζωή της Φρίντα Κάλο

«Πόδια, τι τα χρειάζομαι, εφόσον έχω φτερά για να πετάξω;». Αυτή ήταν η απάντηση της Φρίντα Κάλο στη ζωή που την καθήλωσε σε ένα κρεβάτι για μήνες μετά το ατύχημα που είχε το 1925 που έμελλε να της αλλάξει κάθε επόμενη μέρα της.

Και πράγματι μέσα στις πολύχρωμες αέρινες φούστες της φάνταζε να πετά πριν, αλλά και μετά το ατύχημα, καθώς η ύπαρξή της ουδέποτε περιορίστηκε στα εγκόσμια. Άλλωστε, το μυαλό της πετούσε μέσα σε κήπους ολάνθιστους γεμάτους χρώματα και πρόσωπα απ’ αλλού φερμένα.

«Πρέπει να αγωνιστώ με όλες μου τις δυνάμεις για να διασφαλίσω ότι το λίγο καλό που μου επιτρέπει η υγεία μου να κάνω θα ωφελήσει και την Επανάσταση, τον μόνο πραγματικό λόγο για να ζούμε»

View this post on Instagram

A post shared by Bendigo Art Gallery (@bendigoartgallery)

Μια φούστα ξετυλίγει μια ιστορία ζωής

Τώρα, στο οικογενειακό σπίτι της εμβληματικής καλλιτέχνιδας στην Πόλη του Μεξικού, μια πολύχρωμη μεξικάνικη φούστα τυλίγεται απαλά σε ειδικό χαρτί και τοποθετείται σε κούτα μεταφοράς έργων τέχνης.

Το χειροποίητο ένδυμα τοποθετείται στη συνέχεια σε κιβώτιο με σκοπό να μεταφερθεί περισσότερα από 13.000 χιλιόμετρα μακριά, στη Γκαλερί Τέχνης του Μπέντιγκο στην κεντρική Βικτώρια, στην Αυστραλία.

Η φούστα είναι ένα από πολλά εκθέματα, ρούχα, κοσμήματα και αναμνηστικά της διάσημης ζωγράφου που κρατήθηκαν κλεισμένα στο σπίτι της στο Μεξικό για 50 χρόνια και τώρα παρουσιάζονται στην έκθεση «Frida Kahlo: In her own image».

Η έκθεση ρίχνει φως στους ηχηρούς διαλόγους ανάμεσα στα ρούχα και το στυλ της Φρίντα Κάλο, τις επιδόσεις της στη φωτογραφία και το σχέδιο και στη ζωγραφική της, συμπεριλαμβανομένων των εμβληματικών αυτοπροσωπογραφιών της.

«Είμαι η μούσα του εαυτού μου. Εγώ είμαι το θέμα που γνωρίζω καλύτερα. Το θέμα που θέλω να γνωρίζω καλύτερα. Γι’ αυτό ζωγραφίζω αυτοπροσωπογραφίες»

View this post on Instagram

A post shared by Bendigo Art Gallery (@bendigoartgallery)

Τα εκθέματα

Μεταξύ των εκθεμάτων περιλαμβάνονται χειροποίητα είδη ένδυσης, τα μανίκια των οποίων είναι ακόμα χρωματισμένα με μπογιές και καψίματα από τσιγάρο, καθώς και ιατρικοί κορσέδες που φορούσε η Κάλο μετά από χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη, τους οποίους ζωγράφιζε και διακοσμούσε, ενώ ήταν ξαπλωμένη στο κρεβάτι.

Άλλωστε, τι άλλο θα μπορούσε να κάνει μια γυναίκα που συνήθιζε να λέει για τα έργα της: «Είμαι η μούσα του εαυτού μου. Εγώ είμαι το θέμα που γνωρίζω καλύτερα. Το θέμα που θέλω να γνωρίζω καλύτερα. Γι’ αυτό ζωγραφίζω αυτοπροσωπογραφίες» – και είμαστε ευγνώμονες που το έκανε.

Ο Ντιέγκο Ριβέρα

Τα ρούχα ήταν κρυμμένα σε ένα μπάνιο στο σπίτι της, για 50 χρόνια κατόπιν εντολής του συζύγου της, ζωγράφου Ντιέγκο Ριβέρα.

Ο Ριβέρα όρισε ότι πρέπει να παραμείνουν κλειδωμένα έως και 15 χρόνια μετά τον θάνατό του.

Ο ζωγράφος πέθανε το 1957, αλλά το μπάνιο παρέμεινε κλειστό μέχρι το 2004, όταν στο σπίτι τους που μετατράπηκε σε Μουσείο Φρίντα Κάλο άρχισε η καταγραφή των περιεχόμενων του.

Μέσα από φωτογραφίες και έγγραφα, η έκθεση εξετάζει τις προσωπικές, πολιτικές, φιλοσοφικές και καλλιτεχνικές επιρροές που διαμόρφωσαν τη χαρακτηριστική κοσμοθεωρία της Κάλο και εμπλούτιζαν την πρωτοποριακή δημιουργική της παραγωγή.

Η Φρίντα Κάλο

Η Φρίντα Κάλο, μεγάλωσε κατά τη διάρκεια της Μεξικανικής Επανάστασης, ενός τεράστιου λαϊκού αγώνα για γη και ελευθερία. Ήταν διαχρονικά μαρξίστρια και ένας από τους τελευταίους πίνακές της είχε τίτλο «Ο μαρξισμός θα δώσει υγεία στους αρρώστους».

Η αφοσίωσή της στον επαναστατικό αγώνα αυξήθηκε όταν μετακόμισε στο Μορέλος, την επαρχία καταγωγής του Εμιλιάνο Ζαπάτα, το 1929.

Η Φρίντα ήταν κομμουνίστρια και το έλεγε με κάθε μέσο και τρόπο.

Εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα του Μεξικού το 1927, σε μια εποχή που η Πόλη του Μεξικού ήταν η παγκόσμια πρωτεύουσα της ριζοσπαστικής πολιτικής. Έγινε φίλη με εξόριστους κομμουνιστές όπως ο Χούλιο Αντόνιο Μέλα από την Κούβα και η Τίνα Μοντότι από την Ιταλία.

«Έχω δει χιλιάδες ανθρώπους στην πιο τρομερή δυστυχία χωρίς τίποτα να φάνε και χωρίς μέρος να κοιμηθούν, αυτό είναι που με έχει εντυπωσιάσει περισσότερο εδώ, είναι τρομακτικό να βλέπεις τους πλούσιους να κάνουν πάρτι μέρα και νύχτα ενώ χιλιάδες και χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα»

View this post on Instagram

A post shared by Bendigo Art Gallery (@bendigoartgallery)

Ο Λέων Τρότσκι και οι ΗΠΑ

Το 1929, η Φρίντα εγκατέλειψε το Κομμουνιστικό Κόμμα σε αλληλεγγύη με την Αριστερή Αντιπολίτευση του Τρότσκι, καθώς δεχόταν συνεχείς επιθέσεις από τον Στάλιν. Ήταν η πίεση της Φρίντα που βοήθησε να πεισθεί η μεξικανική κυβέρνηση να χορηγήσει άσυλο στον Τρότσκι και την οικογένειά του το 1937.

Η Φρίντα ήταν δια βίου επικριτής του καπιταλισμού και υπέρμαχος των καταπιεσμένων.

Ενώ επισκεπτόταν τις Ηνωμένες Πολιτείες τα πρώτα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης, έγραψε στην πατρίδα της:

«Έχω δει χιλιάδες ανθρώπους στην πιο τρομερή δυστυχία χωρίς τίποτα να φάνε και χωρίς μέρος να κοιμηθούν, αυτό είναι που με έχει εντυπωσιάσει περισσότερο εδώ, είναι τρομακτικό να βλέπεις τους πλούσιους να κάνουν πάρτι μέρα και νύχτα ενώ χιλιάδες και χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα».

Φρίντα θα πει πολιτική

Το έργο της Φρίντα δεν μπορεί εύκολα να απομονωθεί από την κομμουνιστική πολιτική της. Είχε μια ρητά λαϊκή και επαναστατική θεωρία για την τέχνη:

«Έχω μια μεγάλη ανησυχία για τους πίνακές μου. Κυρίως επειδή θέλω να τους κάνω χρήσιμους για το επαναστατικό κομμουνιστικό κίνημα… Πρέπει να αγωνιστώ με όλες μου τις δυνάμεις για να διασφαλίσω ότι το λίγο καλό που μου επιτρέπει η υγεία μου να κάνω θα ωφελήσει και την Επανάσταση, τον μόνο πραγματικό λόγο για να ζούμε», έλεγε.

Το πάθος για την επανάσταση ήταν τόσο κεντρικό στοιχείο στη ζωή της Φρίντα, ώστε κάθε βιογράφος που αγνοεί την πολιτική της αποτυγχάνει να την δικαιώσει.

Όσο υπάρχουν πρόθυμοι να το θυμούνται και να το μνημονεύουν, ο ριζοσπαστισμός της Κάλο δεν μπορεί ποτέ να της κλαπεί. Και τώρα, αυτή η έκθεση, την κρατά ζωντανή.