«Οι σχεδιαστές έκαναν ό,τι μπορούσαν με τα υφάσματα – Ο Cristóbal Balenciaga έκανε ό,τι ήθελε»

«Η τελειομανία του ήταν μια έμπνευση» θα σχολιάσει η ιστορικός Μαίρη Μπλούμε για τον Cristóbal Balenciaga, κάποια χρόνια πριν την ομώνυμη, συναρπαστική σειρά μόδας του Hulu.

«Κανείς δεν ήξερε πόσο ψηλός ήταν, αν ήταν αδύνατος ή χοντρός – αρκετοί Γάλλοι δημοσιογράφοι πίστευαν ότι δεν ήταν ένα άτομο, αλλά ότι ήταν μια ομάδα σχεδιαστών. Και αυτό οφείλεται απλώς στο γεγονός ότι δεν εμφανιζόταν.

»Εκτός από τους λαμπερούς πελάτες, οι άνθρωποι που του άρεσε πραγματικά να ντύνει – πολύ, πολύ περίεργα – ήταν καθημερινές, μεσήλικες γυναίκες. Του άρεσε να δουλεύει πάνω στο σώμα και δεν του άρεσε κανενός είδους περιορισμός.

»Τα κοστούμια του δεν κολλούσαν ποτέ στο σώμα – το περιέβαλαν κατά κάποιον τρόπο, αν μπορεί να πει κανείς κάτι τέτοιο. Και το όραμα του Balenciaga, αν μπορεί κανείς να το περιορίσει σε λέξεις, είναι ένα μεγαλοπρεπές όραμα» θα προσθέσει η ιστορικός μιλώντας για τον σχεδιαστή που οραματίστηκε τη φιγούρα της σύγχρονης, χειραφετημένης γυναίκας.

Γεννημένος το 1895 στη μικρή πόλη Getaria στην περιοχή των Βάσκων της βόρειας Ισπανίας σε μια οικογένεια της εργατικής τάξης, ο Balenciaga έμαθε τις δεξιότητές του από τη μητέρα του – μια μοδίστρα

Από τη μυστικότητα στο αλλόκοτο

Αν πείτε το όνομα Balenciaga σήμερα σε μια παρέα οι περισσότεροι θα μιλήσουν για τολμηρά αξεσουάρ που φέρουν το όνομα της μάρκας, φουτουριστικά υποδήματα και επιδείξεις πασαρέλας με διασημότητες που εκτοξεύονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ωστόσο, οι ρίζες του οίκου ήταν μάλλον πιο διακριτικές- ο ιδρυτής Cristóbal Balenciaga ήταν γνωστός για την ιδιωτικότητα, τη μυστικότητα και την ανάγκη του για έλεγχο κάθε πτυχής της διαδικασίας σχεδιασμού.

Το «Cristóbal Balenciaga», μια νέα σειρά από την Disney+, ανοίγει την αυλαία της ιδιωτικής του ζωής κατά τη διάρκεια των 30 ετών που πέρασε στο Παρίσι από το 1937, όπου ανέδειξε την τέχνη του, ξεπέρασε τις προσωπικές και επαγγελματικές προκλήσεις και έχτισε έναν διεθνούς φήμης οίκο μόδας με διαχρονική κληρονομιά.

Γεννημένος το 1895 στη μικρή πόλη Getaria στην περιοχή των Βάσκων της βόρειας Ισπανίας σε μια οικογένεια της εργατικής τάξης, ο Balenciaga έμαθε τις δεξιότητές του από τη μητέρα του – μια μοδίστρα – και στη συνέχεια ως μαθητευόμενος ράφτης.

«Παρόλο που ο Balenciaga γεννήθηκε πολύ κοντά στην Ισπανία όπου ζω, δεν ήξερα πόσο σημαντική ήταν η φιγούρα του», δήλωσε η Λούρντε Ιγκλέσιας, δημιουργός του «Cristóbal Balenciaga», σε συνέντευξή της στο CNN.

To trailer της σειράς 

Κλειστός άνθρωπος

Η Ιγκλέσιας δήλωσε ότι η διαδικασία της έρευνας για να δημιουργηθεί μια εικόνα του Balenciaga ήταν μακρά, λεπτομερής και δύσκολη, ιδίως δεδομένου του πόσο κλειστός άνθρωπος ήταν και πόσο λίγες συνεντεύξεις έδωσε στον Τύπο.

Παρόλα αυτά, είπε, η παραγωγή μπόρεσε να κάνει πρωτογενή έρευνα. «Εκεί που ζω εγώ και οι σκηνοθέτες, υπάρχουν άνθρωποι που τον γνώριζαν και μπορούσαν να μας πουν κάποιες μικρές λεπτομέρειες γύρω από το επίπεδο τελειομανίας που είχε».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Museologia da Moda (@museologiadamoda)

Στον κόσμο της γαλλικής υψηλής ραπτικής

Ο Balenciaga άρχισε να σχεδιάζει ως έφηβος και σύντομα απέκτησε τον πρώτο του προστάτη – μια ισχυρή γυναίκα στην πόλη του, η οποία τον έστειλε σε σχολή ραπτικής στη Μαδρίτη και φορούσε ίδια τις δημιουργίες του.

Σε ηλικία 22 ετών, ο Balenciaga άνοιξε την πρώτη του μπουτίκ στην παραθαλάσσια πόλη του Σαν Σεμπαστιάν, ενώ ακολούθησαν οι μοντέρνες πόλεις Μαδρίτη και Βαρκελώνη.

Ωστόσο, το ξέσπασμα του ισπανικού εμφυλίου πολέμου ανάγκασε τα καταστήματά του στην Ισπανία να κλείσουν και το 1937 μετακόμισε στο Παρίσι με τολμηρές φιλοδοξίες: να ιδρύσει τον δικό του οίκο μόδας και να ενταχθεί στον κόσμο της γαλλικής υψηλής ραπτικής, όπως η Κοκό Σανέλ, η Έλσα Σκιαπαρέλι και άλλοι.

Σε ηλικία 22 ετών, ο Balenciaga άνοιξε την πρώτη του μπουτίκ στην παραθαλάσσια πόλη του Σαν Σεμπαστιάν, ενώ ακολούθησαν οι μοντέρνες πόλεις Μαδρίτη και Βαρκελώνη

Ανταγωνισμός, ναζιστική κατοχή και υψηλή μόδα

Το «Cristóbal Balenciaga» ξεκινά με την είσοδο του σχεδιαστή στην ανταγωνιστική παρισινή σκηνή της μόδας (τον υποδύεται ο ηθοποιός Alberto San Juan.) «Θεωρήσαμε ότι ήταν η πιο σημαντική στιγμή, η πιο ενδιαφέρουσα στιγμή στη ζωή του», δήλωσε η Ιγκλέσιας.

Η σειρά καταγράφει τις επιτυχίες και τις προκλήσεις του Maison Balenciaga σε μια περίοδο 30 ετών, δείχνοντας τον έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των couturiers, τον αντίκτυπο της ναζιστικής κατοχής της Γαλλίας και τις αλλαγές στις προτιμήσεις της αγοράς υψηλής μόδας στα μεταπολεμικά χρόνια.

Δείχνει επίσης τις προσωπικές προκλήσεις που αντιμετώπισε ο Balenciaga, συγκεκριμένα τον θάνατο το 1947 του Wladzio Jaworowski d’Attainville, του επικεφαλής μόδιστρου της μάρκας και εραστή του Balenciaga.

H Coco Chanel παρατήρησε ότι ήταν «ο μόνος αληθινός couturier» για να προσθέσει «οι σχεδιαστές έκαναν ό,τι μπορούσαν με τα υφάσματα – Ο Cristóbal Balenciaga έκανε ό,τι ήθελε»

«Δεν έφτιαχνε σκίτσα- έβλεπε πώς κινούνταν τα υφάσματα»

Για την Ιγκλέσιας, η ανάδειξη της ικανότητας του Balenciaga ως αρχιενδυματολόγου ήταν μια από τις πιο σημαντικές πτυχές της αφήγησης της σειράς. «Ήξερε ακριβώς πώς να ράψει ένα κουμπί, πώς να φτιάξει ένα ολόκληρο φόρεμα», δήλωσε η Ιγκλέσιας.

«Δεν έφτιαχνε σκίτσα- έβλεπε πώς κινούνταν τα υφάσματα και με βάση αυτό δημιουργούσε το φόρεμα. Δεν πίστευε στο να δίνει σε κάποιον άλλον να φτιάξει το φόρεμα».

Πράγματι, οι σύγχρονοι (και αντίπαλοι) του Balenciaga στο Παρίσι αναγνώριζαν το ταλέντο του: Ο Christian Dior τον αποκάλεσε «τον δάσκαλο όλων μας», η Coco Chanel παρατήρησε ότι ήταν «ο μόνος αληθινός couturier» για να προσθέσει «οι σχεδιαστές έκαναν ό,τι μπορούσαν με τα υφάσματα – Ο Cristóbal Balenciaga έκανε ό,τι ήθελε» και ο προστατευόμενος του Hubert de Givenchy είπε ότι ήταν «ο αρχιτέκτονας της υψηλής ραπτικής».

Το όραμά του καλλιέργησε μια βάση από πιστούς, υψηλού προφίλ πελάτες κατά τη δεκαετία του 1940 και μετά, όπως η Grace Kelly, η Wallis Simpson και η Marlene Dietrich, και θαυμαστές όπως οι Αμερικανίδες συντάκτριες μόδας Carmel Snow και Diana Vreeland

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Dressed Podcast (@dressed_podcast)

Η πρόκληση της αναδημιουργίας σχεδίων από το παρελθόν

Η καινοτόμος και τολμηρή προσέγγιση του Balenciaga στη μόδα παρουσιάζεται σε όλη τη σειρά. Οι αναπαραστάσεις των συλλογών του οίκου δείχνουν άψογα ραμμένες σιλουέτες, μοναδικές κατασκευές και δραματική χρήση υφασμάτων και χρωμάτων.

Το όραμά του καλλιέργησε μια βάση από πιστούς, υψηλού προφίλ πελάτες κατά τη δεκαετία του 1940 και μετά, όπως η Grace Kelly, η Wallis Simpson και η Marlene Dietrich, και θαυμαστές όπως οι Αμερικανίδες συντάκτριες μόδας Carmel Snow και Diana Vreeland.

Για την αναδημιουργία των αρχικών εμφανίσεων, ο οίκος Balenciaga παραχώρησε στην Ιγκλέσιας και στους σχεδιαστές κοστουμιών της σειράς, Bina Daigeler και Pepo Ruiz Dorado, πρόσβαση στα αρχεία και το μουσείο του.

Η Daigeler δήλωσε ότι για τη σειρά έγιναν πάνω από 80 αναδημιουργίες των σχεδίων του Balenciaga, μαζί με vintage κομμάτια Balenciaga με τα οποία ντύθηκαν μερικές φορές οι ηθοποιοί, αν και δεν χρησιμοποιήθηκε κανένα από τα αυθεντικά κομμάτια του μουσείου.

«Ήταν πολύ σημαντικό να δείξουμε τα πιο εμβληματικά φορέματα, αλλά έπρεπε επίσης να λάβουμε υπόψη μας τον δραματικό σκοπό όταν χρησιμοποιούμε ένα φόρεμα και ποια προσαρμόζονται καλύτερα στην ιστορία που θέλουμε να πούμε», δήλωσε η Ιγκλέσιας.

Η δομή αυτού του υλικού επέτρεψε στον Balenciaga να δημιουργήσει μερικά από τα πιο εμβληματικά, αρχιτεκτονικά σχέδια της δεκαετίας του 1960. «Πρόκειται για την τελειομανία. Του άρεσε να ελέγχει τα πάντα»

Την εφεύρεση του «gazar»

Υπήρχαν επίσης και πρακτικές εκτιμήσεις όταν αποφασίζαμε ποια ρούχα θα αναδημιουργούσαμε, πρόσθεσε. «Έπρεπε να (επιλέξουμε) ενδύματα που ήταν πιο εύκολο να αντιγραφούν. Δεν είναι δυνατόν να αντιγράψουμε κάποια από αυτά τώρα, επειδή τα υφάσματα έχουν αλλάξει – δεν θα μπορούσαμε να τα φτιάξουμε με τα υφάσματα που έχουμε σήμερα».

Πράγματι, η προσοχή του ίδιου του Balenciaga στη λεπτομέρεια όσον αφορά τα υφάσματα ήταν σχολαστική και η σειρά περιγράφει την εφεύρεση του «gazar», ενός σκληρού τύπου μεταξιού που δημιουργήθηκε ειδικά και αποκλειστικά για τον σχεδιαστή.

Η δομή αυτού του υλικού επέτρεψε στον Balenciaga να δημιουργήσει μερικά από τα πιο εμβληματικά, αρχιτεκτονικά σχέδια της δεκαετίας του 1960. «Πρόκειται για την τελειομανία. Του άρεσε να ελέγχει τα πάντα».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Fashion Conservatory (@fashionconservatory)

Ο ρόλος του Nicolas Ghesquière

Αυτός ο έλεγχος επεκτεινόταν στην ίδια την ύπαρξη του οίκου Balenciaga, κάτι που η Ιγκλέσιας ήθελε να απεικονίσει στο «Cristóbal Balenciaga». «Η κληρονομιά του είναι πολύ, πολύ σημαντική και ανέφερε ότι δεν ήθελε ο Maison να συνεχίσει με το όνομά του υπό διαφορετικό σχεδιαστή», δήλωσε η Ιγκλέσιας. «Η ουσία της σειράς αφορά τη συγγραφική του ιδιότητα. Μόνο εκείνος είναι ο συγγραφέας των φορεμάτων του».

Αυτό συνέβη το 1968, όταν ο Balenciaga έκλεισε ξαφνικά τον οίκο στο Παρίσι. Μετά τον θάνατό του το 1972, η μάρκα παρέμεινε αδρανής για 14 χρόνια, μέχρι που την αγόρασε η γαλλική εταιρεία αρωμάτων και καλλυντικών Jacques Bogart SA και άρχισε να εισάγει σειρές έτοιμων ενδυμάτων (μια ιδέα στην οποία ο σχεδιαστής αντιστεκόταν στα χρόνια του στο Παρίσι).

Ήταν αναμφισβήτητα ο διορισμός του γαλλο-βελγικού σχεδιαστή μόδας Nicolas Ghesquière ως δημιουργικού διευθυντή το 1997 και η επακόλουθη πώληση του οίκου στον γαλλικό όμιλο μόδας πολυτελείας Kering το 2001 που άλλαξε την τύχη του Balenciaga, αναζωογονώντας την εικόνα του οίκου για τη σύγχρονη εποχή.

«Ο Balenciaga αντιστοιχούσε πραγματικά στην αφηρημένη τέχνη, στην αρχιτεκτονική και σε μια μορφή μόδας της διανόησης, λιτότητα αναμεμειγμένη με ιστορία»

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από @offdutyrunway

Σήμερα όλα είναι αλλιώς 

«Ο Balenciaga αντιστοιχούσε πραγματικά στην αφηρημένη τέχνη, στην αρχιτεκτονική και σε μια μορφή μόδας της διανόησης, λιτότητα αναμεμειγμένη με ιστορία. Σήμερα υπάρχουν πολλά παραδείγματα διασωθέντων ονομάτων, αλλά σε αυτή την περίπτωση η δύναμη του οίκου ξεπέρασε τις επιθυμίες του ιδρυτή του» προσθέτει ο Nicolas Ghesquière.

Έκτοτε, ο οίκος μόδας δεν είναι άγνωστος σε αντιπαραθέσεις, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Τον Νοέμβριο του 2022, δύο διαφημιστικές καμπάνιες προκάλεσαν εκτεταμένες αντιδράσεις, με αποτέλεσμα να απολογηθούν ο οίκος και ο δημιουργικός διευθυντής της Demna.

Ο Demna έχει επίσης πιστωθεί την επιτυχία του Balenciaga με μια νέα γενιά από τότε που εντάχθηκε στον οίκο το 2015, επαναφέροντας την υψηλή ραπτική στο εμπορικό σήμα το 2021 για πρώτη φορά μετά από πέντε και πλέον δεκαετίες, ενώ την επόμενη χρονιά συμπεριλήφθηκε στη λίστα του TIME με τους 100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή.

Είναι σαφώς μια πολύ διαφορετική εποχή τώρα από εκείνη στην οποία εργαζόταν ο Cristóbal Balenciaga. «Ο Balenciaga εκτιμούσε την ιδιωτική του ζωή και είναι το αντίθετο από την επιδειξιμανία που βλέπουμε σήμερα», δήλωσε η Ιγκλέσιας, αναλογιζόμενη την αλλαγή και τη συνέχεια σε όλο το τοπίο της μόδας γενικότερα.

«Νομίζω ότι ο Balenciaga είναι ένας διαφορετικός χαρακτήρας σε σχέση με αυτό που το νέο κοινό θεωρεί ότι είναι η μάρκα που γνωρίζει, και νομίζω ότι είναι καλό να μιλάμε γι’ αυτό. Είναι πάντα καλό να γνωρίζουμε την προέλευση των πραγμάτων».

*Η ταινία Cristóbal Balenciaga προβάλλεται τώρα στο Disney+.