Νέες διαδηλώσεις και επεισόδια στην Τουρκία, απεργίες ενόψει

Παρά την εικόνα ομαλότητας που θέλει να δώσει -σε άλλη μια επίδειξη ισχύος- ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος όχι μόνο εμμένει στις θέσεις του αλλά αναχώρησε και για προγραμματισμένο ταξίδι, η κατάσταση στην Τουρκία παραμένει έκρυθμη: νέες συγκεντρώσεις και συγκρούσεις καταγράφονται αργά το απόγευμα της Δευτέρας στην Άγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, επισήμως καταγράφεται ο πρώτος νεκρός, οι τραυματίες πολλαπλασιάζονται.

Το κύμα της αντικυβερνητικής εξέγερσης στην Τουρκία διογκώνεται: οι μαθητές κατεβαίνουν και αυτοί σε διαδηλώσεις· προετοιμάζεται διήμερη απεργία των δημοσίων υπαλλήλων και πιθανόν θα ακολουθήσουν και άλλοι εργαζόμενοι· οι ΗΠΑ καλούν σε αυτοσυγκράτηση και επί της ουσίας καταδικάζουν την αστυνομική βία επί των διαδηλωτών· και οι επιπτώσεις στην οικονομία, το δυνατό χαρτί της θητείας του Ερντογάν, εκτιμάται ότι σύντομα θα αρχίσουν να γίνονται εντόνως αισθητές.

• Τουρκική Άνοιξη, Κεμάλ και ο «σουλτάνος»: Η περίπλοκη κρίση στην Τουρκία

Από το απόγευμα άρχισε να συγκεντρώνεται και πάλι το πλήθος στην πλατεία Ταξίμ στην Κωνσταντινούπολη, ωστόσο η εστία των διαδηλώσεων, αλλά και των συγκρούσεων, φαίνεται ότι μετακινείται και πάλι κάπως βορειότερα, στο Μπεσίκτας, όπου βρίσκεται και το γραφείο του Ερντογάν, γύρω από το οποίο υπάρχει ισχυρός αστυνομικός κλοιός.

Κάνοντας χρήση δακρυγόνων η αστυνομία επιχείρησε και πάλι να διαλύσει εκατοντάδες διαδηλωτές που είχαν συγκεντρωθεί στη συνοικία αργά τη Δευτέρα.

Στο Μπεσίκτας, όπου το βράδυ της Κυριακής σημειώθηκαν σφοδρά επεισόδια, τζαμιά, καταστήματα και κτίρια ενός πανεπιστημίου έχουν μετατραπεί σε αυτοσχέδια νοσοκομεία για όσους τραυματίστηκαν στις διαδηλώσεις.

Επεισόδια καταγράφηκαν όμως και στην Άγκυρα. Η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα κατά μαθητών Λυκείων που είχαν συγκεντρωθεί σε κεντρικό σημείο, διαδηλώνοντας κατά της κυβέρνησης.

Τη Δευτέρα επιβεβαιώθηκε και επίσημα ο πρώτος θάνατος διαδηλωτή. Ήταν ένας άνδρας που παρασύρθηκε την Κυριακή από ταξί που έπεσε στο πλήθος. Ανεπίσημα οι θάνατοι είναι δύο κατά τη Διεθνή Αμνηστία, ή τέσσερις κατά τους διαδηλωτές. Σχεδόν 2.000 είναι πλέον οι τραυματίες, με τις φωτογραφίες που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο να δείχνουν πολλούς με σοβαρότατα τραύματα.

Εν τω μεταξύ, η συνομοσπονδία των δημοσίων υπαλλήλων (KESK) κατεβαίνει την Τρίτη και την Τετάρτη, 4 και 5 Ιουνίου, σε προειδοποιητική απεργία διαμαρτυρόμενη για την καταστολή επί των διαδηλωτών. Το αριστερό συνδικάτο, που έχει 240.000 μέλη σε 11 ενώσεις, μιλά ανοιχτά για κρατική τρομοκρατία και για την εχθρότητα του κόμματος AKP έναντι της δημοκρατίας.

Η KESK δηλώνει ότι θα έρθει σε επαφή και με άλλες ενώσεις για το συντονισμό των κινήσεών τους.

Επιχείρηση προβολής μιας εικόνας ομαλότητας

Παρά τα όσα συμβαίνουν και πάρα το ότι η πίεση αρχίζει να έρχεται και από το εξωτερικό, ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωνε την Κυριακή ανυποχώρητος για τα σχέδια ανάπλασης της περιοχής της πλατείας Ταξίμ με τη δημιουργία τζαμιού και ενός νέο πολιτιστικού κέντρου.

Τη Δευτέρα, πριν φύγει για προγραμματισμένη περιοδεία στο Μαρόκο, την Αλγερία και την Τυνησία (από την οποία επιστρέφει την Πέμπτη) απηύθυνε έκκληση για ηρεμία καθώς «όλο αυτό θα το ξεπεράσουμε». Έκανε πάλι λόγο για εξτρεμιστικά στοιχεία καταλογίζοντας τους εμμέσως ότι στρέφονται κατά της κυβέρνησης.

Απέρριψε πάντως και την συζήτηση που γίνεται στη χώρα του και εκτός αυτής για την «Τουρκική Άνοιξη» που συνιστούν οι διαδηλώσεις.

Και το βράδυ επανήλθε από το Μαρόκο: «Η κατάσταση ήδη εξομαλύνεται. Επιστρέφοντας από αυτήν την επίσκεψή μου τα προβλήματα θα ρυθμιστούν». Κατηγόρησε δε και τους πολιτικούς αντιπάλους του ότι επιχειρούν να εκμεταλλευτούν πολιτικά τις διαδηλώσεις.

Ως σύμμαχος της κυβέρνησης, συνειδητά ή όχι, λειτούργησαν τα μέσα ενημέρωσης που υποβάθμισαν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα γεγονότα των πρώτων ημερών. Στη συνέχεια βέβαια -και κατόπιν της εγχώριας και διεθνούς κατακραυγής- άλλαξαν γραμμή και άρχισαν να δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον.

Ωστόσο, η στάση τους ενόχλησε -αν όχι εξόργισε- τους διαδηλωτές. Χιλιάδες άτομα διαδήλωσαν έξω από τον τηλεοπτικό σταθμό NTV σε διαμαρτυρία για τη στάση των μέσων.

Πιέσεις από έξω και από μέσα

Με την πίεση από τους διαδηλωτές σταθερή αν όχι αυξανόμενη, η κυβέρνηση Ερντογάν βλέπει να πολλαπλασιάζονται τα μηνύματα –διακριτικά αλλά εύληπτα– από το εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό για τη στάση της.

«Δημοκρατία δεν είναι μόνο οι εκλογές, αλλά και οι ειρηνικές διαδηλώσεις» είπε ο πρόεδρος της Τουρκίας Αμπντουλάχ Γκιούλ, σε μια προσπάθεια να κατεβάσει τους τόνους.

«Είναι πολύ φυσιολογικό διαφορετικές απόψεις και αντιρρήσεις να εκφράζονται με διάφορους τρόπους και εκτός εκλογικής διαδικασίας», υπενθύμισε.

Ο τούρκος πρόεδρος σημείωσε ακόμα ότι «όλοι μας εργαστήκαμε τα τελευταία δέκα χρόνια και οδηγήσαμε σε υψηλά επίπεδα την οικονομία και την εικόνα της χώρας στο εξωτερικό. Αν χαλάσει η εικόνα αυτή, δεν θα υπάρξει όφελος για κανέναν».

* Σε απάντηση στις δηλώσεις Γκιουλ, ο Ερντογάν είπε ευρισκόμενος στο Μαρόκο ότι «για μένα η δημοκρατία προέρχεται από τις κάλπες».

Ανησυχία για τα γεγονότα και τη βίαιη καταστολή εξέφρασαν και οι ΗΠΑ, δια του υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι, που ζήτησε όλες οι πλευρές να αποφύγουν τις πράξεις βίας και οι Αρχές να δείξουν αυτοσυγκράτηση.

Σε ό,τι αφορά τις συνέπειες της κατάστασης αυτής σε οικονομικό επίπεδο, ενδεικτική είναι η βουτιά του Χρηματιστηρίου Κωνσταντινούπολης, που έκλεισε τη Δευτέρα με πτώση 10,47%.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση μετά το -14,22% και -18,11% στις 19 και 21 Φεβρουαρίου 2001 —κατά την μεγάλη οικονομική κρίση που είχε πλήξει τη χώρα την περίοδο εκείνη— και το -12,49% που είχε σημειωθεί στις 3 Μαρτίου 2003, όταν η τουρκική εθνοσυνέλευση δεν είχε εγκρίνει τη στάθμευση αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων για τις ανάγκες της εισβολής στο Ιράκ.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ