To E-learning για Σύγχρονα Στελέχη Επιχειρήσεων

Μια νέα Προοπτική

Η εξάπλωση της τεχνολογίας και ιδιαίτερα του Internet σε συνδυασμό με τη παγκοσμιοποίηση στην αγορά εργασίας, την διακίνηση ιδεών και την εξάρτηση των μοντέρνων οικονομιών από τους «εργάτες γνώσης – knowledge workers», δημιουργεί προοδευτικά νέες απαιτήσεις και προοπτικές στο χώρο της εκπαίδευσης. Οι απαιτήσεις του «knowledge worker» για συνεχή εκπαίδευση, καινοτομία, πρόσβαση σε νέες πηγές γνώσης αλλά και η αξία που δίνει στο προσωπικό του χρόνο και την ελευθερία κίνησης – «mobility» διαμορφώνουν το νέο σκηνικό που επηρεάζει αντίστοιχα και τις εκπαιδευτικές απαιτήσεις.

Στο χώρο της Ακαδημαϊκής εκπαίδευσης αυτό έχει καταδειχθεί κατηγορηματικά από μια στρατηγική μετατόπιση ενός αυξανόμενου αριθμού Πανεπιστημίων στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων του διαδικτύου ως βασικού μέσου ανταπόκρισης στις νέες ανάγκες της παγκοσμοιοποιημένης αγοράς για υψηλής ποιότητας προγράμματα σπουδών. Τα προγράμματα αυτά πρέπει να είναι ευέλικτα στην παράδοση και προσαρμόσιμα στις εθνικές, τοπικές και προσωπικές ανάγκες του σπουδαστή. Παράλληλα, στο χώρο της δια βίου μάθησης δημιουργείται η δυνατότητα για μια εξατομικευμένη επαγγελματική κατάρτιση και αποτελεσματικότερη μεταφορά βέλτιστων πρακτικών (best practices) ειδικά εμπλουτισμένων με τη τοπική εμπειρία. (localization)

Τα Πανεπιστήμια, ως παραδοσιακοί φορείς εκπαίδευσης, έπρεπε να παλέψουν ενάντια στις από παλιά εδραιωμένες λειτουργικές φιλοσοφίες τους για να κατανοήσουν τελικά ότι “πηγαίνοντας online” δεν ήταν ούτε μια απειλή στο καθιερωμένο ακαδημαϊκό επάγγελμα, ούτε μια απλή αλλά θαυματουργή μετάφραση σημειώσεων διάλεξης στο HTML. Πολλά Πανεπιστήμια απέτυχαν να αξιοποιήσουν την ευκαιρία αυτή ενώ κάποια κατάλαβαν την ανάγκη να επανασχεδιάσουν όλες τις διοικητικές, τεχνικές, και διδακτικές τους διαδικασίες για να προσαρμοστούν σε ένα πρότυπο για επιτυχή και αποδοτική χρήση του διαδικτύου στη διαδικασία εκπαίδευσης.

H εκπαιδευτική έρευνα έχει δείξει, κατ’ επανάληψη, ότι η παροχή περιεχομένου υψηλής ποιότητας, η χρήση εξοπλισμού υψηλής τεχνολογίας, και συστήματα συνεδρίασης σε πραγματικό χρόνο μέσω video (videoconferencing) είναι λιγότερο κρίσιμα για την επιτυχία ενός e-learning προγράμματος. Αυτό που κάνει τη διαφορά, είναι η εμπλοκή των εκπαιδευτικών, το κίνητρο για τη συμμετοχή των εκπαιδευομένων και η αποτελεσματική ενεργοποίηση της ομαδικής εργασίας για τους εκπαιδευόμενους. Με άλλα λόγια η μαθησιακή συζήτηση αποτελεί ένα καλύτερο μοντέλο για το e-learning.

Μεγάλης σημασίας είναι επίσης η παραμετροποίηση του περιεχομένου και του τρόπου διδασκαλίας σε τοπικό επίπεδο, (localization) καθώς και η δυνατότητα προσωπικοποίησης του προγράμματος ανάλογα με το μαθησιακό στυλ του κάθε εκπαιδευόμενου.

Ποια Θεωρούνται τα Πλεονεκτήματα της Διδασκαλίας μέσω του Internet;

Βασικά πλεονεκτήματα της διδασκαλίας μέσω διαδικτύου είναι:

• H ευελιξία τόπου και χρόνου.
• Η δυνατότατα πρόσβασης σε ευρύτερο κοινό
• Η γρήγορη ανάπτυξη ύλης σε σχέση με videos και CD-ROMs
• Η εύκολη ανανέωση και αποθήκευση της ύλης
• Τα μικρότερα κόστη σε σχέση με δορυφορικές και άλλες τεχνικές videoconferencing.
• Η καλύτερη δυνατότητα αλληλεπίδρασης μεταξύ μαθητών και καθηγητή
• Η εξασφάλιση μεγαλύτερης ισότητας λόγω της δυνατότητας που παρέχει στους ποιο διστακτικούς μαθητές να παρουσιάσουν τις απόψεις τους μέσα από το computer τους.

Θα πρέπει πάντως να τονισθεί ότι ενώ η εκπόνηση ενός μαθήματος εξ΄ αποστάσεως μπορεί μεν να επιτρέπει την πρόσβαση σε περισσότερους μαθητές, ο χρόνος όμως και η εργασία που απαιτείται για τη διαχείριση του είναι μεγαλύτερος από αυτόν της παραδοσιακής διδασκαλίας.

Βέλτιστες Πρακτικές
Οι σχεδιαστές προγραμμάτων e-learning είτε σε επίπεδο που οδηγεί σε πτυχίο, είτε σε επίπεδο επιχειρησιακής εκπαίδευσης, (vocational training) θα πρέπει να έχουν κατά νου κάποιες βασικές αρχές που αποτελούν πλέον βέλτιστες πρακτικές (best practices) του e-learning όπως:

• To να δημιουργούν την αίσθηση της προσωπικής φροντίδας για κάθε εκπαιδευόμενο με διαρκή επαφή εκ μέρους των εκπαιδευτών.
• Το να ενθαρρύνουν τους εκπαιδευόμενους να επικοινωνούν με τους εκπαιδευτές όταν έχουν κάποια ανάγκη.
• Το να παρέχουν διαρκώς ανανεούμενη υποστήριξη μέσω forums και Q&A’s.
• Το να παρακολουθούν σε καθημερινή βάση τη πρόοδο των εκπαιδευόμενων.
• Το να επιστρέφουν έγκαιρα διορθωμένες εργασίες.
• Το να δίνουν άμεσα απαντήσεις σε ερωτήματα των σπουδαστών.

Στο επίκεντρο κάθε πρακτικής πρέπει να είναι η δημιουργία περιβάλλοντος κοινωνικοποίησης του εκπαιδευόμενου. Η γνώση είναι κοινωνικό φαινόμενο. Μαθαίνουμε μέσω εμπειριών, πρακτικής εφαρμογής, και διαλόγου με τους συμφοιτητές μας. Ένα καλοσχεδιασμένο επομένως πρόγραμμα e-learning θα πρέπει να εμπλουτίσει τα κοινωνικά χαρακτηριστικά μιας εικονικής τάξης (virtual classroom) υποστηρίζοντας ένα πυκνό φάσμα επικοινωνιών που θα περιλαμβάνει συμμετοχή σε forums, και διαλογικές ενότητες (chat sessions), ανάρτηση προσωπικών ιστοσελίδων, δημιουργία ad hoc διαδραστικών κοινοτήτων, και εύκολη πρόσβαση σε άλλες κοινότητες γνώσης όπως επιχειρηματικά forums, ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, κοινότητες αποφοίτων (alumni), κ.α.

Παράλληλα, και η δημιουργία των γνωστικών αντικειμένων που χρησιμοποιούνται στο σύστημα e-learning αρχίζει να δημιουργείται μέσω μιας συμμετοχικής διαδικασίας εμπειρογνωμόνων (subject matter experts) που συχνά αποτελούν μέλη μιας κοινότητας εξάσκησης (community of practice). Για παράδειγμα, μια ομάδα χρηματιστηριακών experts μπορεί να συγγράψει μια ενότητα σε χρηματιστηριακές διαδικασίες στα πλαίσια ενός μαθήματος χρηματοοικονομικών. Έγκαιρη συμμετοχή μαθησιακών κοινοτήτων και κοινοτήτων εμπειρογνωμόνων στο κτίσιμο περιεχομένου μπορεί να εξασφαλίσει υψηλή ποιότητα και δυνατότητες διαρκούς ανανέωσης των γνωστικών αντικειμένων.

Διαγραμματικά μια βασική πλατφόρμα υποστήριξης e-learning θα πρέπει να καλύπτει τις εξής ενότητες:

Βασικό Διάγραμμα Συστήματος e-learning

Οι εξελίξεις στο χώρο, παρέχουν σήμερα πολύ ποιο ολοκληρωμένα συστήματα που πέρα από τη διαχείριση περιεχομένου (content management) υποστηρίζουν προσβάσεις σε ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες και εξωτερικές βάσεις δεδομένων, πρόσβαση σε εσωτερικά αρχεία, δημιουργία εκπαιδευτικού περιεχομένου, εταιρικές πύλες (portals), στατιστικές αναλύσεις, κ.α. (Gardner Group)

Ολοκληρωμένο Σύστημα e-learning

Στη τελική πάντως απόφαση επιλογής μεταξύ e-elearning προγραμμάτων και παραδοσιακών μορφών εκπαίδευσης θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη η σημαντικά μεγαλύτερη πρωτοβουλία που θα πρέπει να καταβάλει ο εκπαιδευόμενος στη περίπτωση του e-learning , η ανάγκη καλών τεχνικών γνώσεων (πχ. online search σε ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες) καθώς και η ικανότητα αποφυγής παθητικής συμμετοχής όπως συμβαίνει και με τη τηλεόραση.

Δημήτρης Ανδρέου, Γενικός Διευθυντής, New York College