O πονοκέφαλος και η αντιμετώπισή του

Ο πονοκέφαλος (κεφαλαλγία) αποτελεί ένα κοινότατο σύμπτωμα που απασχολεί τους ανθρώπους πολύ συχνά. Η μεγάλη συχνότητα με την οποία εμφανίζεται οφείλεται κυρίως στην πλούσια παρουσία αισθητικών νεύρων στο κεφάλι, αλλά και στα αισθητήρια όργανα που είναι εγκατεστημένα εκεί. Κάθε ενόχληση στο κεφάλι προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στον πάσχοντα.

Συνήθως ο ίδιος ο πάσχων είναι αυτός που φροντίζει για την αντιμετώπιση του πονοκεφάλου είτε γιατί είναι ένα σύνηθες για αυτόν σύμπτωμα είτε γιατί πιστεύει ότι δεν αντιπροσωπεύει κάποια σοβαρή νόσο-αιτία. Ο γιατρός συχνά βρίσκεται σε δύσκολη θέση όταν καλείται να διαγνώσει την αιτία του πονοκεφάλου.

Διεθνώς, ο πονοκέφαλος κατατάσσεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

1. Ιδιοπαθής, που περιλαμβάνει την ημικρανία, τον πονοκέφαλο από ισταμίνη (αλλεργικό) ή αγγειοκινητικές διαταραχές, από μυϊκή τάση ή νευραλγίες κρανιακών νεύρων (π.χ., τριδύμου) κ.ά.

2. Δευτεροπαθής, που οφείλεται σε αιτίες τις περισσότερες φορές γνωστές στον πάσχοντα ή διαγιγνώσκεται από το γιατρό, όταν, για παράδειγμα, παρατηρείται υπέρταση ή αιματολογικές διαταραχές, ο πονοκέφαλος εμφανίζεται στη διάρκεια λοιμώδους νόσου (π.χ., μηνιγγίτιδα), σε δηλητηριάσεις, σε ενδοκρινολογικές διαταραχές ή διαταραχές αιματώσεως του εγκεφάλου, είναι μετατραυματικός ή επακόλουθο χωροκατακτητικής πάθησης (νεοπλάσματα, αιμορραγίες κ.ά.).

Πολλές φορές συνοδεύει ψυχικές διαταραχές, όπως αγχώδη νεύρωση και κατάθλιψη. Εξάλλου, κεφαλαλγίες μπορούν να προκαλέσουν παθήσεις των οφθαλμών, των αφτιών, της μύτης και των παραρινικών κόλπων, των δοντιών, αλλά και των αρθρώσεων της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης.

Η θεραπευτική αντιμετώπισή του πρέπει να είναι αιτιολογική (θεραπεία της αιτίας-νόσου). Σε περίπτωση που δεν οφείλεται σε υποκειμενική πάθηση -ο καθημερινός πονοκέφαλος- ή πρόκειται για ημικρανία, αντιμετωπίζεται με ‘αυτοθεραπεία’.

Η ημικρανία είναι μια μορφή έντονης κεφαλαλγίας, παροξυσμικού τύπου, με περιόδους κατά τις οποίες δεν παρατηρούνται καθόλου ενοχλήματα. Συνήθως, ο πόνος εισβάλλει ύστερα από πρόδρομο σύμπτωμα (αύρα), όπως κακουχία, διαταραχές της όρασης, ωχρότητα, και καταλαμβάνει το μισό τμήμα του κρανίου. Η διάρκεια και η μορφή της ημικρανίας ποικίλλουν, ενώ ο πόνος επαναλαμβάνεται σε μη σταθερά διαστήματα. Η κοινή μορφή της συνοδεύεται από φωτοφοβία και ο ασθενής απομονώνεται σε σκοτεινό χώρο, έχοντας τάση προς εμετό.

Πολλά φάρμακα έχουν προταθεί, όπως παράγωγα της εργοτοξίνης σε συνδυασμό με κοφεΐνη, η προπανόλη (Inderal), η σουματριπτάνη (Imigran) και η ζολμιτριπτάνη (Maxalt). Η χρήση τους πρέπει να γίνεται ανάλογα με τη συμβουλή γιατρού. Εκτάκτως, μπορεί κανείς να μειώσει τα ενοχλήματά του με παρακεταμόλη και κοφεΐνη (Panadol Extra).

Στην κεφαλαλγία ισταμίνης, οι κρίσεις εμφανίζονται στη διάρκεια της ημέρας και ο πόνος είναι αφόρητος. Αρχίζει χωρίς προειδοποιητικά συμπτώματα, εντοπίζεται στην κόγχη του ματιού και συνοδεύεται από δακρύρροια, έξαψη του προσώπου και πολλές φορές οίδημα του βλεφάρου. Τα αντιισταμινικά φάρμακα βρίσκουν εδώ εφαρμογή.

Οι μη συστηματοποιημένες κεφαλαλγίες, ήπιας έντασης, χωρίς περιοδικότητα ή άλλα συμπτώματα που πιθανώς οφείλονται σε ερεθισμό αισθητικών νεύρων, σε αγγειοκινητικές διαταραχές, μυϊκή τάση ή είναι ψυχογενείς, αντιμετωπίζονται με αυτοθεραπεία από τον πάσχοντα με φάρμακα για τη χορήγηση των οποίων δεν απαιτείται ιατρική συνταγή, όπως η παρακεταμόλη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη-αναλγητικά, το ακετυλοσαλικυλικό οξύ (Aspirin, Salospir, Upsalgin-N, Egicalm).

Κατά το Εθνικό Συνταγολόγιο, τα υπόλοιπα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη-αναλγητικά, μολονότι έχουν καλές αναλγητικές ιδιότητες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αναλγητικά για βραχύ χρονικό διάστημα.

Η παρακεταμόλη (Panadol, Depon, Apotel, Lonarid απλό ή Mono) χρησιμοποιείται σε ελαφράς ή μέτριας έντασης επώδυνες καταστάσεις, όπως ο πονοκέφαλος, και προτιμάται του ακετυλοσαλικυλικού οξέος, σε άτομα στα οποία δεν συνιστάται η χορήγησή του. Σε σχέση με το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, η παρακεταμόλη έχει ασθενέστερη αναλγητική δράση, αλλά στη συνιστώμενη δοσολογία (0,5-1g τρεις φορές την ημέρα και όχι πλέον των 4g το 24ωρο) στερείται ουσιαστικά ανεπιθύμητων ενεργειών.

health.in.gr