Η αλήθεια γύρω από τις στατίνες

Έχω υψηλή χοληστερίνη και παίρνω στατίνη· κινδυνεύω; Παράλληλα παίρνω και άλλα φάρμακα· πώς μπορώ να σιγουρευτώ ότι αυτό το σκεύασμα είναι πράγματι ασφαλές; Αντιλαμβανόμενο την ανησυχία των καρδιοπαθών μετά το θόρυβο που δημιουργήθηκε γύρω από τις στατίνες -με αφορμή την απόσυρση του φαρμάκου Lipobay, αλλά και τη συνακόλουθη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμακεπαγρύπνησης (ΕΜΕΑ) ότι διερευνά την ασφάλεια και άλλων σκευασμάτων αυτής της κατηγορίας- το health.in.gr παρουσιάζει τις οδηγίες της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ για τις στατίνες, καθώς και την άποψη του καθηγητή Καρδιολογίας Ιωάννη Γιαλάφου για το ίδιο θέμα. Τα συμπεράσματα δικά σας.

Τι είναι οι στατίνες;


Οι στατίνες ανήκουν σε μια ομάδα φαρμάκων που ελαττώνουν τη χοληστερίνη, προστατεύουν την καρδιά από στεφανιαία νόσο και προλαμβάνουν επεισόδια καρδιακών προσβολών. Θεωρούνται φάρμακα εξαιρετικά αποτελεσματικά για την πρόληψη της καρδιοπάθειας και των θανάτων από καρδιακά αίτια. Αν αναλογιζόμαστε τα οφέλη των φαρμάκων σε επίπεδο πληθυσμού, θα τα κατατάσσαμε σε μία από τις πιο σημαντικές κατηγορίες που παρουσιάστηκαν τα τελευταία χρόνια. Συχνά συνταγογραφούμενες στατίνες είναι η λοβαστατίνη (Mevacor), η σιμβαστατίνη (Zocor), η πραβαστατίνη (Pravachol), η φλουβαστατίνη (Lescol) και η ατορβαστατίνη (Lipitor).


«Oι στατίνες ελαττώνουν αποτελεσματικά τη χοληστερίνη, η οποία ευθύνεται για τη δημιουργία αθηρωματικών πλακών και εμφράγματος. Είναι πολύ διαδεδομένα φάρμακα και οδηγούν σε ραγδαία υποχώρηση της υπερχολιστεριναιμίας, σε διάστημα μόλις δύο μηνών» αναφέρει χαρακτηριστικά ο καθηγητής Καρδιολογίας Ιωάννης Γιαλάφος.


Οι στατίνες προσφέρουν βοήθεια σε άτομα που πάσχουν από:


Καρδιοπάθειες

Διαβήτη

Υψηλή χοληστερίνη και εμφανίζουν άλλους παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση καρδιοπάθειας

Όπως επισημαίνεται στο δικτυακό τόπο intelihealth.com,δεν χρειάζεται να είστε απαραίτητα καρδιοπαθής, ώστε να ωφεληθείτε από τις στατίνες. Στην πραγματικότητα, ωφελούνται και άτομα με μέτρια επίπεδα χοληστερίνης. Καλό είναι φυσικά, προτού στραφείτε στα εν λόγω φάρμακα, να γνωρίζετε τον κίνδυνο να εμφανίσετε καρδιοπάθεια με βάση τους παράγοντες κινδύνου που παρουσιάζετε.

Ποια τα οφέλη από τη χρήση στατινών;


Οι στατίνες ελαττώνουν την LDL χοληστερίνη στο αίμα, αποτρέποντας τη συσσώρευσή της στα τοιχώματα των αρτηριών και τη δημιουργία αθηρωματικής πλάκας. Η αθηρωματική πλάκα μπορεί να φράξει τις στεφανιαίες αρτηρίες, προκαλώντας στεφανιαία νόσο και ελάττωση της ροής του αίματος στην καρδιά. Η λήψη στατίνης, με συμβουλή του γιατρού σας, θα σας βοηθήσει να φτάσετε τα επιθυμητά όρια LDL χοληστερίνης. Ακόμη θα ελαττώσει τον κίνδυνο:

Εμφάνισης στηθάγχης (πόνος στο θώρακα εξαιτίας απόφραξης των στεφανιαίων αρτηριών)

Καρδιακής προσβολής

Αιφνίδιου καρδιακού θανάτου

Επιπλέον, οι στατίνες αυξάνουν λίγο τα επίπεδα της «καλής» HDL χοληστερίνης στο αίμα. Οι ερευνητές ανακαλύπτουν συνεχώς νέες ενδείξεις για τις ευεργετικές τους ιδιότητες, όπως, για παράδειγμα, τη συμβολή τους στην πρόληψη του εγκεφαλικού. Αλλες μελέτες τις συνδέουν με ελάττωση του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη και άνοιας. Ωστόσο, αυτά τα οφέλη δεν έχουν ακόμα αποδειχθεί.

Πώς λειτουργούν;


Οι στατίνες εμποδίζουν ένα ένζυμο το οποίο ευθύνεται για την παραγωγή χοληστερίνης στο ήπαρ, αποτρέποντας με αυτό τον τρόπο την είσοδο στην κυκλοφορία του αίματος μεγάλων ποσοτήτων χοληστερίνης. Παράλληλα, έχουν και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Αναστέλλοντας την οξείδωση της LDL χοληστερίνης, ελαττώνουν το σχηματισμό αθηρωματικής πλάκας. Οι στατίνες έχουν επίσης αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες: ελαττώνουν τη φλεγμονή των πλακών, αποτρέποντας έτσι τη ρήξη τους και το σχηματισμό θρόμβου, που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή. Επιπλέον, επιδρούν στα αιμοπετάλια και σε άλλους παράγοντες πήξης του αίματος, μειώνοντας το σχηματισμό θρόμβων.

Πρέπει να χρησιμοποιήσω στατίνες;


Για να απαντήσετε σε αυτό το ερώτημα, ανατρέξτε στο ιατρικό σας ιστορικό. Πιθανότατα θα χρειαστείτε στατίνη, αν:

Πάσχετε από καρδιοπάθεια, ιδιαίτερα στεφανιαία νόσο

Έχετε υποστεί ήδη ένα καρδιακό επεισόδιο

Έχετε διαβήτη



Εάν δεν πάσχετε από καρδιοπάθεια ή διαβήτη, σκεφτείτε αν υπάρχει κίνδυνος εξαιτίας άλλων παραγόντων. Σε αυτούς περιλαμβάνονται:


Το κάπνισμα

Η υπέρταση (>140/90)

Το οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου (συγγενείς πρώτου βαθμού)

Τα χαμηλά επίπεδα HDL χοληστερίνης (<40 mg/dl)

Η ηλικία (άνδρες>45 και γυναίκες>55)


Σε όσο περισσότερες ομάδες υψηλού κινδύνου ανήκετε, τόσο πιθανότερο είναι να χρειαστεί να λάβετε στατίνες, προκειμένου να μειώσετε τη χοληστερίνη σας.

Σκεφτείτε, για παράδειγμα, δύο άνδρες 50 ετών με LDL χοληστερίνη 130mg/dl. Ο πρώτος καπνίζει, έχει υπέρταση, οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας και HDL χοληστερίνη μικρότερη από 40mg/dl. Ο δεύτερος άνδρας δεν καπνίζει, έχει φυσιολογική πίεση, δεν έχει οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας και τα επίπεδα της HDL χοληστερίνης του είναι μεγαλύτερα από 60mg/dl. Ο πρώτος είναι υποψήφιος για λήψη στατίνης, ενώ ο δεύτερος όχι, παρά το γεγονός ότι έχουν τα ίδια επίπεδα LDL χοληστερίνης.

Συνοπτικά: εάν πάσχετε από καρδιοπάθεια, πρέπει να λαμβάνετε στατίνη. Η πιθανότητα να λάβετε αυτή την κατηγορία φαρμάκων αυξάνει, αναλογικά με τις ομάδες κινδύνου στις οποίες ανήκετε.

Ποια τα μειονεκτήματα από τη λήψη στατινών;


Οι σοβαρές παρενέργειες είναι σπάνιες. Έτσι, σπανίως μπορεί να αισθανθείτε δυσφορία στο στομάχι, αέρια, δυσκοιλιότητα και κοιλιακό πόνο. Συνήθως τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονται, καθώς το σώμα σας προσαρμόζεται στις στατίνες. Αν και σπάνια, μπορεί να επιδράσουν τοξικά στο ήπαρ. Εάν πάσχετε από κάποιο νόσημα του ήπατος, θα πρέπει να κάνετε εξετάσεις ηπατικής λειτουργικότητας.

Ο καθηγητής Γιαλάφος επισημαίνει ότι δύο μήνες μετά την έναρξη της αγωγής με στατίνη επιβάλλεται να υποβληθείτε σε έλεγχο ηπατικών ενζύμων, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι«το χημικό εργαστήριο του οργανισμού, δηλαδή το συκώτι, λειτουργεί κανονικά και δεν έχει επηρεαστεί από το φάρμακο».

Επίσης, σπανίως ενδέχεται να αισθανθείτε πόνο και ευαισθησία στους μυς (κατάσταση που ονομάζεται μυοσίτιδα). Εάν αισθανθείτε πόνο στους μυς και αδυναμία, πρέπει να διακόψετε το φάρμακο και να υποβληθείτε σε εξετάσεις μυϊκών ενζύμων.

Προκειμένου να αποφύγετε επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις, ενημερώστε το γιατρό σας για τη λήψη οποιωνδήποτε άλλων φαρμάκων. Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις με τις στατίνες είναι η βαρφαρίνη (αντιπηκτικό που χρησιμοποιείται συχνά από καρδιοπαθείς) και η ερυθρομυκίνη (ένα αντιβιοτικό).

Αναφορικά με τη συγχορήγηση στατίνης με φιμπράτη, συνδυασμός που ευθύνεται για το θάνατο καρδιοπαθούς στη χώρα μας, ο καθηγητής Καρδιολογίας κ. Γιαλάφος τόνισε μιλώντας στο health.in.gr ότι είναι γνωστό ότι τα δύο φάρμακα προκαλούν ανεπιθύμητες αλληλεπιδράσεις:

«Έχει επανειλημμένως επισημανθεί σε διεθνή συνέδρια ότι ο συνδυασμός αυτός είναι επικίνδυνος. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι περισσότεροι θάνατοι σημειώθηκαν στις ΗΠΑ, όπου οι γιατροί επιμένουν να συγχορηγούν στατίνη με φιμπράτη και μάλιστα σε μεγάλες δοσολογίες. Κάθε φάρμακο μπορεί να γίνει φαρμάκι, αν το χορηγήσουμε αλόγιστα. Ακόμη και η ασπιρίνη και τα αντιβιοτικά, μπορούν να αποβούν θανάσιμα, εάν δεν προσέξουμε τη δοσολογία. Προσωπικά πιστεύω ότι, μετά το θόρυβο που προκλήθηκε, οι εταιρείες θα προχωρήσουν σε νέα πειράματα και είμαι βέβαιος ότι ακόμη και το συγκεκριμένο σκεύασμα της Bayer θα επανέλθει στην κυκλοφορία» αναφέρει.


Ποιες οι οδηγίες λήψης των στατινών;

Πιθανότατα θα παίρνετε ένα χάπι ημερησίως μαζί με το δείπνο ή πριν κοιμηθείτε. Επειδή ο οργανισμός παράγει περισσότερη χοληστερίνη τη νύχτα, ένα από τα κλειδιά της θεραπείας είναι η λήψη του φαρμάκου το βράδυ. Εάν χάσετε μια δόση, μην πάρετε διπλάσια την επομένη.

Μην περιμένετε άμεσα αποτελέσματα. Μπορεί να χρειαστούν μερικές εβδομάδες λήψης του φαρμάκου. Ύστερα από έξι με οκτώ εβδομάδες περίπου, κάντε μια μέτρηση της LDL χοληστερίνης σας.

Εάν δεν μπορώ να πάρω στατίνη, ποιες εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν;


Εάν δεν μπορείτε να ανεχτείτε τις στατίνες, άλλα φάρμακα που βοηθούν στην ελάττωση της χοληστερίνης είναι:


– Η νιασίνη, η οποία ελαττώνει τη συνολική χοληστερίνη, την LDL, τα τριγλυκερίδια και αυξάνει τα επίπεδα της HDL χοληστερίνης. Δυστυχώς, δεν είναι ανεκτή από πολλούς και δεν χρησιμοποιείται συχνά.

– Οι φιμπράτες, που βοηθούν στη μείωση των τριγλυκεριδίων. Αυξάνουν επίσης τα επίπεδα της HDL χοληστερίνης.

Ανεξάρτητα από το αν παίρνετε ή όχι αντιχοληστερινική θεραπεία, η αλλαγή του τρόπου ζωής αποτελεί το κλειδί στην πρόληψη της καρδιοπάθειας. Συνοπτικά, ελαττώστε τη λήψη τροφών πλούσιων σε λίπη και χοληστερίνη, αυξήστε τη σωματική σας δραστηριότητα και προσέξτε το βάρος σας.

Ποιο είναι το επόμενο βήμα;


Εάν πάσχετε από καρδιοπάθεια ή διαβήτη και δεν παίρνετε στατίνες, ρωτήστε το γιατρό σας για το ενδεχόμενο λήψης τους. Εάν δεν πάσχετε από καρδιοπάθεια ή διαβήτη, κάντε ένα λιπιδαιμικό προφίλ (εργαστηριακός έλεγχος της συνολικής χοληστερίνης, της LDL της HDL και των τριγλυκεριδίων). Συζητήστε με το γιατρό σας κατά πόσο αρκεί η αλλαγή του τρόπου ζωής, ή απαιτούνται και στατίνες, ώστε να διατηρήσετε ικανοποιητικά επίπεδα χοληστερίνης και να έχετε μια υγιή καρδιά.

health.in.gr