Τραυματισμοί στο κεφάλι: Ο πονοκέφαλος των γονέων

Τώρα που ανοίγει ο καιρός εσείς, οι γονείς, αντιμετωπίζετε ένα επιπλέον άγχος, τα ατυχήματα των παιδιών που είναι πιο συχνά επειδή περνούν περισσότερο χρόνο έξω και εκτίθενται σε κινδύνους. Ευτυχώς, στην πλειονότητα των περιπτώσεων αυτοί οι τραυματισμοί είναι επιπόλαιοι, αλλά μερικές φορές ενδέχεται να αποδειχθούν σοβαροί και επικίνδυνοι. Οι τραυματισμοί στο κεφάλι ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία. Ακολουθήστε τις συμβουλές μας ώστε να αξιολογήσετε σωστά ένα τέτοιο χτύπημα και να ενεργήσετε ανάλογα.

Ένα παιδί σπάνια φτάνει στην ενηλικίωση χωρίς να έχει χτυπήσει τουλάχιστον μία φορά στο κεφάλι. Ανάλογα με την ηλικία, το παιδί κινδυνεύει να τραυματιστεί από διαφορετικές αιτίες. Τα βρέφη, για παράδειγμα, κινδυνεύουν να πέσουν από το κρεβάτι τους όταν οι γονείς στρέψουν αλλού τα μάτια τους, έστω και για ελάχιστα δευτερόλεπτα. Τα νήπια σκοντάφτουν εύκολα και πέφτουν επειδή δεν στηρίζονται ακόμα σταθερά στα πόδια τους. Κατά τη διάρκεια των πρώτων σχολικών χρόνων τα παιδιά παθαίνουν ατυχήματα στο παιχνίδι τους, ενώ τα μεγαλύτερα πέφτουν συχνά από το ποδήλατο. Η παρορμητικότητα, πάλι, των εφήβων τούς καθιστά ιδιαίτερα επιρρεπείς σε τροχαία.

Πάντως, αν και τα χτυπήματα στο κεφάλι είναι συχνά, συνήθως δεν προκαλούν σοβαρά νευρολογικά προβλήματα.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να σκεφτείτε αν το παιδί σας χτυπήσει στο κεφάλι είναι να εκτιμήσετε τη σοβαρότητα του τραυματισμού. Πρόκειται άραγε για ένα αθώο χτύπημα που δεν χρειάζεται τίποτα, παρά μόνο μια καθησυχαστική αγκαλιά, ή για κάτι επικίνδυνο, που απαιτεί επείγουσα μεταφορά σε νοσοκομείο…

Τρόποι αντιμετώπισης ενός τραυματισμού

Εάν το παιδί σας τραυματιστεί στο κεφάλι σε τροχαίο, κατόπιν πτώσης από μεγάλο ύψος ή από χτύπημα με βαρύ αντικείμενο, θα πρέπει οπωσδήποτε να απευθυνθείτε για εξέταση σε γιατρό ή στο κοντινότερο νοσοκομείο.

Υποχρεωτική είναι η εξέταση από γιατρό εάν ο τραυματισμός του παιδιού συνοδεύεται από απώλεια της συνείδησης, κατάσταση που στην ιατρική ονομάζεται «διάσειση». Εάν μετά το χτύπημα το παιδί κλάψει, μπορείτε να συμπεράνετε ότι δεν έχει σημειωθεί απώλεια συνείδησης. Στις περιπτώσεις μεγαλύτερων παιδιών, όταν δεν υπάρχει κάποιος μάρτυρας για να δώσει πληροφορίες περί του συμβάντος, ρωτήστε το ίδιο το παιδί αν μπορεί να θυμηθεί τι συνέβη. Εφόσον θυμηθεί, τότε πιθανότατα δεν έχει υποστεί διάσειση. Πρέπει να γνωρίζετε πως η διάσειση εκδηλώνεται με προσωρινή απώλεια μνήμης και προσανατολισμού, σύγχυση και πλήρη αμνησία σε σχέση με το ατύχημα.

Πληροφορίες για το ατύχημα μπορεί να δώσει και ο ίδιος ο χώρος όπου συνέβη, εάν, για παράδειγμα, βρεθεί το αντικείμενο που ενδεχομένως τραυμάτισε το παιδί.

Εάν το τραύμα είναι ανοιχτό, βαθύ και το παιδί αιμορραγεί, ίσως χρειαστούν ράμματα. Συνήθως, όμως, υπάρχει μόνο κάποιο καρούμπαλο, που δεν πρέπει να σας ανησυχήσει, αφού οφείλεται σε αιμορραγία αγγείων των ιστών που βρίσκονται κάτω από το δέρμα και όχι σε ενδοκράνιο αιμορραγία.

Αυτού του είδους τα αιματώματα αλλάζουν χρώμα με την πάροδο του χρόνου· γίνονται μπλε, μαύρα και στη συνέχεια εξαφανίζονται. Τα τραύματα στο μέτωπο προκαλούν συνήθως μώλωπες γύρω από τα μάτια, που οφείλονται στη μετατόπιση του αίματος προς τα κάτω λόγω της βαρύτητας. Αν το παιδί σας σας επιτρέψει να ακουμπήσετε το τραύμα -πράγμα μάλλον δύσκολο, γιατί συνήθως πονά πολύ και δεν θα σας αφήσει να το αγγίξετε-, τοποθετήστε το συντομότερο πάγο, προκειμένου να περιοριστεί το μέγεθος του πρηξίματος.

Τι πρέπει να προσέξετε στο παιδί μετά τον τραυματισμό του

Είναι λογικό, έπειτα από έναν τραυματισμό στο κεφάλι του παιδιού σας, να ανησυχείτε για πιθανή ζημιά στον εγκέφαλο. Το ζωτικό αυτό όργανο όμως προστατεύεται καλά από τα οστά του κρανίου, συνεπώς το ενδεχόμενο αυτό είναι σπάνιο, μολονότι δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Πάντως, έχετε υπόψη σας ότι ένας σοβαρός τραυματισμός του εγκεφάλου εκδηλώνεται συνήθως οκτώ έως δώδεκα ώρες μετά το χτύπημα. Είναι λοιπόν απαραίτητο κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος να παρακολουθείτε πολύ προσεκτικά το παιδί σας, ώστε να εντοπίσετε εγκαίρως οποιοδήποτε ύποπτο σημείο ή σχετικό σύμπτωμα (π.χ. ασυνήθιστη συμπεριφορά).

Παλαιότερα, επικρατούσε η άποψη ότι ύστερα από ένα χτύπημα στο κεφάλι οι γονείς δεν θα έπρεπε να αφήνουν το μικρό τους να κοιμηθεί. Τα περισσότερα όμως παιδιά νιώθουν ταλαιπωρημένα και νυστάζουν λόγω του ατυχήματος που έχουν υποστεί. Μπορείτε, επομένως, να τα αφήσετε να κοιμηθούν και να τα ξυπνάτε κάθε δύο ή τρεις ώρες για το επόμενο 12ωρο, προκειμένου να βεβαιωθείτε ότι είναι καλά.

Αν το βρέφος νιώθει καλά, παρά την αρχική δυσφορία του στο ξύπνημα, πρέπει τελικά να ξυπνήσει και να είναι σε θέση να κουνά και τα δύο του χέρια και πόδια. Το μεγαλύτερο παιδί ενδέχεται να εμφανίζει μια μικρή σύγχυση αμέσως μετά το ξύπνημα (και ποιος δεν θα είχε αν τον ξυπνούσαν κάθε δύο ώρες!), όμως μέσα σε λίγα λεπτά θα πρέπει να είναι ικανό να περπατήσει καλά και να σας μιλήσει κατανοητά.

Τι πρέπει να σας ανησυχήσει

Έπειτα από ένα χτύπημα στο κεφάλι, οι εμετοί και ο πονοκέφαλος είναι πολύ συχνά συμπτώματα. Αν το μικρό σας έχει ήπιο πονοκέφαλο, δώστε του ένα αναλγητικό, όπως παρακεταμόλη, ενώ αν κάνει έναν ή και δύο εμετούς δεν θα πρέπει να φάει ή να πιει τίποτα για τις επόμενες δύο ώρες. Στη συνέχεια και με την προϋπόθεση ότι σταμάτησαν οι εμετοί, μπορείτε να αρχίσετε τη σταδιακή χορήγηση υγρών. Αφού περάσουν τουλάχιστον τέσσερις έως πέντε ώρες από τον τελευταίο εμετό, μπορεί να φάει κάτι ελαφρύ (π.χ. φρυγανιά).

Αν το παιδί παρουσιάζει έντονο και επίμονο πονοκέφαλο, που δεν υποχωρεί με το αναλγητικό, πρέπει να μεταβείτε αμέσως στο κοντινότερο νοσοκομείο για να εξεταστεί από γιατρό. Το ίδιο πρέπει να πράξετε αν εμφανίζει επαναλαμβανόμενα επεισόδια εμετών.

Ο μικρός τραυματίας πρέπει, επίσης, να εξεταστεί από γιατρό το συντομότερο δυνατόν αν απαντήσετε θετικά σε κάποιες από τις ερωτήσεις που ακολουθούν.

1. Μήπως λίγες ώρες μετά το χτύπημα το παιδί νύσταζε τόσο πολύ, ώστε ήταν αδύνατον να το ξυπνήσετε; Φαίνεται αποπροσανατολισμένο, σε σύγχυση ή έχει αλλάξει η συμπεριφορά του;

2. Κινεί τα μέλη μόνο της μιας πλευράς του σώματός του;

3. Τρέχει κάποιο υγρό ή αίμα από τη μύτη ή τα αφτιά του;

4. Πάσχει από κάποιο άλλο νόσημα; (Καταστάσεις που επιβάλλουν την άμεση εξέταση του παιδιού από γιατρό μετά το χτύπημα στο κεφάλι είναι οι διαταραχές πήξης του αίματος, η καρδιακή ανεπάρκεια, οι συγγενείς ανωμαλίες και η λευχαιμία.)

5. Παραπονιέται ότι βλέπει τα αντικείμενα διπλά (διπλωπία) ή αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα με την όρασή του;

6. Μήπως η ομιλία του είναι ακατάληπτη;

Το πάθημα μάθημα

Εσείς, οι γονείς, ίσως έχετε τύψεις μετά τον τραυματισμό του παιδιού, επειδή δεν μπορέσατε να αποτρέψετε το «κακό». Μπορεί, ακόμη, να ρίχνετε τις ευθύνες ο ένας στον άλλο… Είναι βέβαιο πως ο γονιός που ήταν υπεύθυνος για την ασφάλεια του παιδιού τη συγκεκριμένη στιγμή, νιώθει ήδη πολύ άσχημα, αφού πιθανότατα το χτύπημα θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, έτσι δεν ωφελεί να τον κάνετε να αισθάνεται χειρότερα.

Αντί να ασχολείστε με τέτοια ζητήματα, το καλύτερο θα ήταν να αξιοποιήσετε το γεγονός αυτό ως μάθημα που θα σας βοηθήσει να αποφύγετε στο μέλλον παρόμοια ατυχήματα. Προσπαθήστε να θυμάστε πως όλα τα παιδιά θα πέσουν και θα χτυπήσουν κάποια στιγμή, όσο προσεκτικοί και αν είστε.

health.in.gr