Σκελετός της Εποχής του Χαλκού είναι η αρχαιότερη περίπτωση αιμομιξίας πατέρα-κόρης

Ανασκαφή σε νεκροταφείο της Εποχής του Χαλκού στην Ιταλία έφερε στο φως τις αρχαιότερες γνωστές ενδείξεις αιμομιξίας ανάμεσα σε πατέρα και κόρη, με τους ερευνητές να υποψιάζονται ότι επρόκειτο για κοινωνικά αποδεκτό έθιμο.

Στις περισσότερες κοινωνίες, αρχαίες ή σύγχρονες, η αιμομιξία θεωρείται ταμπού, πιθανώς επειδή οι άνθρωποι αντιλήφθηκαν από νωρίς ότι η τεκνοποίηση μεταξύ συγγενών αυξάνει την πιθανότητα γενετικών διαταραχών.

Παρόλα αυτά, αρκετές περιπτώσεις αιμομιξίας έχουν τεκμηριωθεί στην αρχαιότητα, για παράδειγμα στις βασιλικές οικογένειες της αρχαίας Αιγύπτου. Ωστόσο οι περισσότερες γνωστές περιπτώσεις ήταν ενώσεις δευτέρου βαθμού, δηλαδή ενώσεις μεταξύ αδελφών.

Η νέα μελέτη αποκαλύπτει τώρα μια περίπτωση ένωσης πρώτου βαθμού,  τον γιο ενός άνδρα και της ίδιας του της κόρης.

Οι ερευνητές μελέτησαν τα ευρήματα στη σπηλιά Grotta della Monaca στην Καλαβρία, η οποία χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο από το 1780 έως το 1380 π.Χ.

Απομόνωσαν DNA από 23 σκελετούς για να προσδιορίσουν τις μεταξύ τους σχέσεις, δεν περίμεναν όμως να βρουν ενδείξεις «ακραίας γονικής συγγένειας εξ αίματος».

Οι γενετικές αναλύσεις αποκάλυψαν το φύλο 6 γυναικών και 8 ανδρών. Οι διαφορές στο μιτοχονδριακό DNA, το οποίο κληροδοτείται στους απογόνους αποκλειστικά από τη μητέρα, σε συνδυασμό με τις διαφορές στο χρωμόσωμα Υ, το οποίο κληροδοτείται στα αγόρια από τον πατέρα, υποδεικνύουν ότι οι νεκροί διέφεραν ως προς την καταγωγή τους.

Οι γενετικές αναλύσεις αποκάλυψαν επίσης ότι δύο σκελετοί ανήκαν σε άνδρες συγγενείς πρώτου βαθμού, πατέρα και γιο. Εκ πρώτης όψης αυτό δεν είναι ασυνήθιστο, δεδομένου ότι σε αρκετούς πολιτισμούς τα παιδιά θάβονται στους ίδιους τάφους με τους γονείς τους.

Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση, πατέρας και γιος παρουσίαζαν μεγαλύτερη γενετική ομολογία από ό,τι θα περίμενε κανείς, τη μεγαλύτερη γενετική ομοιότητα «που έχει αναφερθεί μέχρι σήμερα σε βάσεις δεδομένων αρχαίων γονιδιωμάτων», ανέφεραν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους.

Τα αποτελέσματα προσφέρουν «αδιαμφισβήτητες ενδείξεις ότι ο νεαρός άνδρας ήταν απόγονος μιας αιμομικτικής ένωσης πρώτου βαθμού» γράφει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Communications Biology.

Ο σκελετός της μητέρας, πάντως, δεν βρέθηκε στο νεκροταφείο του Grotta della Monaca.

H κοινότητα που ζούσε στην περιοχή δεν ήταν ιδιαίτερα μικρή και δεν έδειχνε να βασίζεται σε κάποια μορφή ιεραρχικής ή κληρονομικής εξουσίας στην οποία η αιμομιξία θα εξασφάλιζε τη συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας.

Παρόλα αυτά, οι ερευνητές εικάζουν ότι «η αναπαραγωγική ένωση ανάμεσα σε γονείς και απογόνους μπορεί να ανακλά μια κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά». Ίσως αυτός ήταν ο λόγος που ο πατέρας ήταν ο μόνος ενήλικος άνδρας που βρέθηκε σε ένα νεκροταφείο γεμάτο με σκελετούς γυναικών και παιδιών.

Είναι ωστόσο αδύνατο να συμπεράνει κανείς αν η αιμομιξία ήταν όντως κοινωνικά αποδεκτή και όχι μεμονωμένο περιστατικό ή αποτέλεσμα βίας.

Όπως δήλωσε σε δελτίο Τύπου η Αλίσα Μίτνικ, εθνοαρχαιολόγος του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας «Μαξ Πλανκ» στη Γερμανία, «η ασυνήθιστη αυτή περίπτωση ενδέχεται να υποδηλώνει ειδικές πολιτισμικές συμπεριφορές σε αυτή τη μικρή κοινότητα, ωστόσο η σημασία της παραμένει τελικά αβέβαιη».