Η Κίνα κλιμάκωσε την Παρασκευή τη διπλωματική της διαμάχη με την Ιαπωνία, φέρνοντας τις πρόσφατες δηλώσεις της Ιάπωνας πρωθυπουργού Σανάε Ταϊκάτσι για την Ταϊβάν στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών.

Οι εντάσεις μεταξύ των δύο γειτόνων της Ανατολικής Ασίας έχουν ενταθεί, με τις σχέσεις τους να φτάνουν στο χαμηλότερο σημείο από το 2023, ενώ οι ανησυχίες για ενδεχόμενη στρατιωτική αναμέτρηση στην περιοχή πληθαίνουν σύμφωνα με το Al Jazeera.

Ο μόνιμος εκπρόσωπος της Κίνας στον ΟΗΕ, Φου Κονγκ, απέστειλε επιστολή στον Γενικό Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες, στην οποία δήλωσε απερίφραστα ότι «εάν η Ιαπωνία τολμήσει να επιχειρήσει ένοπλη επέμβαση στην κατάσταση μεταξύ των δύο πλευρών του στενού, αυτό θα αποτελεί πράξη επιθετικότητας».

Η αναφορά σχετίζεται με το στενό που χωρίζει την ηπειρωτική Κίνα από την αυτοδιοικούμενη Ταϊβάν, την οποία το Πεκίνο θεωρεί αδιαμφισβήτητα δική του επικράτεια.

Η Κίνα δεν αποκλείει το ενδεχόμενο στρατιωτικής κατάληψης, γεγονός που καθιστά την κρίση ιδιαίτερα ευαίσθητη.

Η διπλωματική αυτή ένταση έχει πλέον μετατραπεί σε οικονομική και εμπορική διαμάχη, με επιχειρήσεις και από τις δύο χώρες να βρίσκονται στο στόχαστρο και τα θέματα ασφάλειας να επιδεινώνονται λόγω των αμφισβητούμενων εδαφών.

Τι είπε η πρωθυπουργός της Ιαπωνίας για την Ταϊβάν;

Η σύγκρουση ξεκίνησε νωρίτερα τον Νοέμβριο, όταν η Σανάε Ταϊκάτσι, πρωθυπουργός μόλις από τον Οκτώβριο, έκανε δηλώσεις σχετικά με το πώς θα ανταποκριθεί η Ιαπωνία σε μια υποθετική κινεζική επίθεση κατά της Ταϊβάν.

Στην ομιλία της στο κοινοβούλιο στις 7 Νοεμβρίου, η Ταϊκάτσι, γνωστή μακροχρόνια υποστηρίκτρια της Ταϊβάν, δήλωσε ότι ένας ναυτικός αποκλεισμός ή άλλη στρατιωτική ενέργεια της Κίνας θα μπορούσε να προκαλέσει στρατιωτική αντίδραση από την Ιαπωνία.

Η δήλωση αυτή υπερέβαινε την παραδοσιακή «στρατηγική αμφισημία» που ακολουθούσαν οι προκάτοχοί της, οι οποίοι περιορίζονταν σε εκφράσεις ανησυχίας χωρίς δέσμευση για δράση.

Η ομιλία προκάλεσε άμεσες διαμαρτυρίες από τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας της Κίνας.

Ο γενικός πρόξενος της Κίνας στην Οσάκα, Σουέ Τζιάν, ανάρτησε μια απειλητική δήλωση στο X (πρώην Twitter):

«Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να κόψουμε χωρίς δισταγμό αυτό το βρώμικο λαιμό που μας επιτέθηκε. Είστε έτοιμοι;»

Ο επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου της Ιαπωνίας, Μινόρου Κιχάρα, χαρακτήρισε την ανάρτηση «εξαιρετικά ακατάλληλη» και ζήτησε εξηγήσεις από το Πεκίνο, ενώ το Υπουργείο Εξωτερικών της Ιαπωνίας απαίτησε τη διαγραφή της.

Παρά τις πιέσεις, η Ταϊκάτσι αρνήθηκε να ανακαλέσει τα σχόλιά της, αν και αργότερα δήλωσε ότι θα απέφευγε να αναφερθεί σε συγκεκριμένα σενάρια στο μέλλον.

Η στάση της, όμως, θεωρήθηκε ένδειξη αποφασιστικότητας και συνέπειας στη στρατηγική ασφάλειας της Ιαπωνίας.

Πώς έχουν αυξηθεί οι εντάσεις από τότε;

Η διαμάχη έχει μετατραπεί σε πλήρη εμπορικό πόλεμο.

Στις 14 Νοεμβρίου, η Κίνα εξέδωσε ταξιδιωτική προειδοποίηση προς τους πολίτες της για την Ιαπωνία, στοχεύοντας τον τουριστικό τομέα της χώρας, που είχε υποδεχτεί περίπου 7,5 εκατομμύρια Κινέζους τουρίστες μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου 2025.

Την επόμενη μέρα, τρεις κινεζικές αεροπορικές εταιρείες προσέφεραν επιστροφές χρημάτων ή δωρεάν αλλαγές για πτήσεις προς την Ιαπωνία.

Το κινεζικό Υπουργείο Παιδείας έβαλε στο στόχαστρο τον εκπαιδευτικό τομέα, προειδοποιώντας Κινέζους φοιτητές που σπουδάζουν στην Ιαπωνία για τα πρόσφατα «εγκλήματα κατά Κινέζων».

Παράλληλα, καταγράφηκαν επιθέσεις εναντίον υπηκόων των δύο χωρών, προκαλώντας φόβους για ξενοφοβία και κοινωνικές εντάσεις.

Η αμφισβήτηση εδαφών παραμένει μια βασική πηγή συγκρούσεων.

Η κινεζική ακτοφυλακή ανακοίνωσε περιπολίες γύρω από ακατοίκητα νησιά που η Ιαπωνία ονομάζει Σενκάκου και η Κίνα Ντιαογιού.

Η Ιαπωνία καταδίκασε την «παραβίαση» των χωρικών της υδάτων από κινεζικά πλοία.

Ταυτόχρονα, η Κίνα ανέστειλε την προβολή ιαπωνικών ταινιών, απαγόρευσε την εισαγωγή ιαπωνικών θαλασσινών και ανέβαλε τριμερή συνάντηση με Ιαπωνία και Νότια Κορέα.

«Σύμβολο ανυπακοής»

Στις 18 Νοεμβρίου, διπλωμάτες από τις δύο χώρες συναντήθηκαν στο Πεκίνο για συνομιλίες.

Ο Κινέζος αξιωματούχος Λιου Τζινσόνγκ εμφανίστηκε με κοστούμι χωρίς γιακά και πέντε κουμπιά, αναφορά στην εξέγερση των Κινέζων φοιτητών κατά του ιαπωνικού ιμπεριαλισμού το 1919.

Η επιλογή του κοστουμιού και η στάση του κατά τη συνάντηση, με τα χέρια στις τσέπες, θεωρήθηκαν από τα ιαπωνικά μέσα ως «σύμβολο ανυπακοής» και αδιαφορία απέναντι σε επίσημες διπλωματικές διαδικασίες.

Η συνάντηση απέτυχε να μειώσει τις εντάσεις.

Οι Κινέζοι ζητούν ανάκληση των δηλώσεων της Ταϊκάτσι, ενώ οι Ιάπωνες επιμένουν ότι η στάση της πρωθυπουργού είναι σύμφωνη με τη στρατηγική της χώρας.

Μία ιστορία γεμάτη βία

Είναι μια μακρά και – ειδικά για την Κίνα – οδυνηρή ιστορία. Η ιμπεριαλιστική Ιαπωνία κατέλαβε σημαντικά τμήματα της Κίνας μετά τον Πρώτο Σινοϊαπωνικό Πόλεμο (1894-95), όταν απέκτησε τον έλεγχο της Ταϊβάν και προσάρτησε με τη βία την Κορέα.

Το 1937, η Ιαπωνία ξεκίνησε μια πλήρη εισβολή στην Κίνα κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Σινοϊαπωνικού Πολέμου.

Εν μέσω της έντονης αντίστασης των Κινέζων, η Ιαπωνία κατέλαβε τμήματα της ανατολικής και νότιας Κίνας, όπου δημιούργησε και έλεγχε κυβερνήσεις-μαριονέτες. Η ήττα της Ιαπωνικής Αυτοκρατορίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1945 έθεσε τέλος στις επεκτατικές της φιλοδοξίες.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας βγήκε νικηφόρο το 1949 στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε με το Κουομιντάνγκ, το οποίο, μαζί με τον ηγέτη Τσιάνγκ Κάι-σεκ, κατέφυγε στην Ταϊβάν για να ιδρύσει μια παράλληλη κυβέρνηση. Ωστόσο, μέχρι το 1972, η Ιαπωνία αναγνώριζε επίσημα την Ταϊβάν ως «Κίνα».

Το 1972, αναγνώρισε τελικά τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και συμφώνησε με την «αρχή της μίας Κίνας», διακόπτοντας ουσιαστικά τις επίσημες διπλωματικές σχέσεις με την Ταϊβάν. Ωστόσο, η Ιαπωνία διατήρησε στενούς ανεπίσημους δεσμούς με την Ταϊβάν, μεταξύ άλλων μέσω του εμπορίου.

Η Ιαπωνία έχει επίσης διατηρήσει μια πολιτική «στρατηγικής αμφισημίας» σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα αντιδρούσε το Τόκιο σε περίπτωση που η Κίνα επιτεθεί στην Ταϊβάν — μια πολιτική σκόπιμης αμφιθυμίας, με στόχο να αφήσει το Πεκίνο και τον υπόλοιπο κόσμο να μαντεύουν αν θα παρέμβει στρατιωτικά. Η στάση αυτή είναι παρόμοια με εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών, του ισχυρότερου συμμάχου της Ταϊβάν.

Ο ρόλος του εμπορίου

Το εμπόριο αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στις σχέσεις των δύο χωρών. Η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Ιαπωνίας, με κύρια προϊόντα βιομηχανικό εξοπλισμό, ημιαγωγούς και αυτοκίνητα.

Το 2024, οι ιαπωνικές εξαγωγές προς την Κίνα άγγιξαν τα 125 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ οι εισαγωγές Ιαπωνίας από την Κίνα έφτασαν τα 152 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το Πεκίνο έχει χρησιμοποιήσει εμπορικά αντίποινα στο παρελθόν.

Το 2023 απαγόρευσε εισαγωγές ιαπωνικών τροφίμων λόγω της απόρριψης ραδιενεργού νερού από τον σταθμό Φουκουσίμα, ενώ το 2010 διέκοψε για επτά εβδομάδες τις εξαγωγές σπάνιων γαιών μετά τη σύλληψη Κινέζου καπετάνιου κοντά στα νησιά Σενκάκου/Ντιαογιού.

Οι επιχειρήσεις και από τις δύο πλευρές ανησυχούν για τις οικονομικές συνέπειες της διαμάχης, καθώς οι περιορισμοί και οι εμπορικές κυρώσεις ενδέχεται να επηρεάσουν την παραγωγή, τις εξαγωγές και την τουριστική ροή.

Μία επερχόμενη κρίση στην Ανατολική Ασία

Η τρέχουσα κρίση μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας συνδυάζει ιστορικές διαφορές, στρατηγική αμφισημία και οικονομική αλληλεξάρτηση, δημιουργώντας ένα εύφλεκτο περιβάλλον.

Οι δηλώσεις της Σανάε Ταϊκάτσι για την Ταϊβάν και οι κινεζικές απαντήσεις έχουν μετατρέψει μια πολιτική ένταση σε πλήρη διπλωματικό και εμπορικό πόλεμο, με πιθανές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στις σχέσεις των δύο χωρών και στην ασφάλεια της Ανατολικής Ασίας.

Η κατάσταση παραμένει ρευστή, με τη διεθνή κοινότητα να παρακολουθεί προσεκτικά τις κινήσεις των δύο μεγάλων οικονομιών και τη στρατηγική τους στην περιοχή, όπου η κάθε δήλωση και η κάθε κίνηση μπορεί να αλλάξει δραματικά το ισοζύγιο δυνάμεων.

Ειδήσεις Σήμερα: