Είναι δυνατόν μια περιοχή πεδινή με έκταση μικρότερη της Άνδρου 2.3 εκατ. κατοίκων, να χτυπηθεί με πάνω 40.000 αεροπορικά πλήγματα, έως και 100.000 τόνους πυρομαχικών και 5 μεραρχίες κατοχικού στρατού και να κρατήσει μια υποτυπώδη διοικητική οργάνωση; Η Λωρίδα της Γάζας το κατάφερε.

Παρά την εκτεταμένη στοχοποίηση των διοικητικών και πολιτικών δομών της Χαμάς, η διοικητική της ικανότητα δεν είχε πλήρως διαλυθεί και τα εύθραυστα απομεινάρια της κατόρθωσαν να διατηρήσουν την εσωτερική κυριαρχία.

Αυτό αναφέρει σε πρόσφατη έκθεσή της η Armed Conflict Location & Event Data (ACLED), μια αμερικανική οργάνωση που καταγράφει σε πραγματικό χρόνο τα γεγονότα βίας στον πλανήτη.

Ορισμένα υπουργεία κατάφεραν να διατηρήσουν λειτουργίες καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, όπως το Υπουργείο Υγείας που συνέχισε να λειτουργεί παρά τις σοβαρές ελλείψεις σε εγκαταστάσεις και ιατροφαρμακευτικό υλικό.

Αξιοποιώντας τον γραφειοκρατικό της μηχανισμό, η Χαμάς έχει επιδείξει αντοχή ακόμη και υπό εξαιρετικά πιεστικές πολεμικές συνθήκες

Επαναλειτούργησαν και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες στη διάρκεια της 60ήμερης εκεχειρίας: οι αστυνομικές δυνάμεις της Χαμάς επαναπροωθήθηκαν και συνέδραμαν στη διασφάλιση της διανομής βοήθειας, ενώ οι δήμοι άρχισαν να απομακρύνουν μπάζα, να ξανανοίγουν δρόμους, να επισκευάζουν τα συστήματα ύδρευσης και να προετοιμάζουν περιοχές για εκτοπισμένους κατοίκους.

Το Υπουργείο Παιδείας επανεκκίνησε μερικώς τα σχολικά μαθήματα, το Υπουργείο Οικονομίας έλαβε μέτρα κατά εμπόρων που εκμεταλλεύονταν την κρίση και το Υπουργείο Οικονομικών κατέβαλε μερικούς μισθούς ύψους 353 ευρώ. Τα δικαστήρια της Σαρία και οι εισαγγελείς επανέλαβαν τη λειτουργία τους σε αστυνομικά τμήματα.

Το Ισραήλ έβαλε στόχο πολιτικές δομές

Στην περίοδο μετά την εκεχειρία, το Ισραήλ επιδίωξε να αποδυναμώσει περαιτέρω τον πολιτικό έλεγχο της Χαμάς. Σύμφωνα με την έκθεση, η ισραηλινή στρατηγική εστιάζει ολοένα και περισσότερο στις πολιτικές αρχές της Χαμάς που είναι υπεύθυνες για τη διαχείριση της καθημερινής ζωής στη Γάζα.

Από την αρχή του πολέμου, το ACLED έχει καταγράψει σχεδόν 100 αεροπορικές επιθέσεις που στόχευσαν άτομα και εγκαταστάσεις συνδεδεμένες με τη διοίκηση της Χαμάς, τους δήμους και τις αστυνομικές δυνάμεις, περίπου το 1/4 από αυτές ήταν στοχευμένα πλήγματα που πραγματοποιήθηκαν αφότου οι εχθροπραξίες ξανάρχισαν στα μέσα Μαρτίου.

Οι επιθέσεις αυτές σκότωσαν τον επικεφαλής της Κυβερνητικής Διοικητικής Επιτροπής της Χαμάς και τον διάδοχό του, τον επικεφαλής της δικαστικής αρχής, τον αναπληρωτή υπουργό Εσωτερικών και τον επικεφαλής των εσωτερικών δυνάμεων ασφαλείας.

Στο στόχαστο των Ισραηλινών μπήκαν και οι αστυνομικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων όσων είχαν καθήκον την ασφάλεια των κομβόι βοήθειας και την αποτροπή λεηλασιών. Επιπλέον, το Ισραήλ κατέστρεψε φορτηγά, μπουλντόζες και βαριά μηχανήματα που χρησιμοποιούνταν για την απομάκρυνση ερειπίων και επιχειρήσεις διάσωσης, καθώς και δημοτικά κεντρικά και υποδομές.

Εγκληματικότητα και εμφύλιοι

Ως αποτέλεσμα, η έκθεση υπογραμμίζει ότι το χάος έχει οξυνθεί καθώς οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου πασχίζουν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά.

Ο έλεγχος από το Ισραήλ πάνω από το 75% της Γάζας, σε συνδυασμό με τη διακοπτόμενη και περιορισμένη παράδοση βοήθειας και την αναγκαστική μετακίνηση του πληθυσμού σε τρεις ζώνες στις δυτικές περιοχές μεταξύ Χαν Γιούνις και Πόλης της Γάζας, επιδείνωσε περαιτέρω την κρίση.

Οι έμποροι εκμεταλλεύτηκαν το κενό αυξάνοντας τις τιμές και μονοπωλώντας αγαθά, ενώ η άτυπη διακίνηση μετρητών εξαπλώθηκε λόγω έλλειψης κυκλοφορούντος χρήματος, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την οικονομική δυσχέρεια των πολιτών.

Η λεηλασία βοήθειας, οι κλοπές και η βίαιη δράση από συμμορίες, φατρίες και ένοπλες ομάδες έχουν γίνει εκτεταμένες. Από τον Οκτώβριο του 2023, το ACLED καταγράφει πάνω από 220 ενδοπαλαιστινιακά βίαια επεισόδια που οδήγησαν στον θάνατο περίπου 400 Παλαιστινίων.

Αξιοσημείωτο είναι ότι σχεδόν το 70% αυτών των επεισοδίων σημειώθηκε μετά τη λήξη της εκεχειρίας τον Μάρτιο του 2025.

Από τη δημιουργία της στα τέλη του 2024, το ACLED έχει καταγράψει σχεδόν 120 περιστατικά που αφορούν τη μονάδα- αποτελώντας σημαντικό μερίδιο της προαναφερθείσας ενδοπαλαιστινιακής βίας.

Επιβολή τάξης

Ωστόσο, μέσα σε αυτό το χάος, η Χαμάς προσαρμόστηκε, εγκρίνοντας νέους μηχανισμούς ελέγχου, με πιο χαρακτηριστική τη Μονάδα Σαχμ, μια μονάδα ασφαλείας με πολιτική αμφίεση, αποτελούμενη από πρώην αστυνομικούς, μέλη φατριών και εθελοντές που έχουν ως αποστολή τη διατήρηση της τάξης.

Η Μονάδα Σαχμ επιχείρησε να περιορίσει το χάος που δημιούργησαν οι συμμορίες, οι φατρίες και οι έμποροι που αισχροκερδούν. Οι δραστηριότητές της περιλάμβαναν επιτόπιες ποινές σε άτομα κατηγορούμενα για κλοπή -συχνά με σπάσιμο ή πυροβολισμό στα πόδια- σύλληψη υπόπτων για συνεργασία και επιβολή απαγορεύσεων κυκλοφορίας γύρω από σημεία διανομής βοήθειας.

Η έκθεση σημειώνη ότι η συγκεκριμένη μονάδα, παρότι παρουσιάζεται ως προσπάθεια αποκατάστασης της τάξης, οι ενέργειές της αναδεικνύουν πώς η Χαμάς βρήκε νέους διαύλους για να προβάλει επιρροή και να διατηρήσει τον έλεγχο εν μέσω της κατάρρευσης των τυπικών διοικητικών της δομών.

Οι εν λόγω πρωτοβουλίες ασφαλείας συμπληρώθηκαν από προσπάθειες διατήρησης βασικών κυβερνητικών λειτουργιών. Αξιοποιώντας τον μακρόχρονα εγκαθιδρυμένο γραφειοκρατικό της μηχανισμό, η Χαμάς έχει επιδείξει ανθεκτικότητα ακόμη και υπό εξαιρετική πολεμική πίεση.

Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, υιοθέτησε ένα αποκεντρωμένο σύστημα, επιτρέποντας στο προσωπικό να λειτουργεί ανεξάρτητα σε κάθε περιοχή, διατηρώντας ταυτόχρονα επικοινωνία μέσω κρυπτογραφημένων καναλιών.

Πως γίνονται οι μισθοδοσίες

Ένα μυστικό σύστημα πληρωμών σε μετρητά της επέτρεψε να συνεχίσει να καταβάλλει η Χαμάς μερικούς μισθούς σε περίπου 30.000 υπαλλήλους -συμπεριλαμβανομένων δυνάμεων ασφαλείας- ενώ επείγουσες επιτροπές αποτελούμενες από προσκείμενους στη Χαμάς, κυβερνητικό προσωπικό και πιστούς ακτιβιστές -τους οποίους το Ισραήλ θεωρεί νόμιμους στόχους- επιφορτίστηκαν με τη διαχείριση βοήθειας και την κοινοτική διασύνδεση.

Οι επιτροπές αυτές αξιολόγησαν ανάγκες, συνεχίζει η έκθεση, βοήθησαν όπου ήταν δυνατόν τους εκτοπισμένους, έλυσαν καθημερινά ζητήματα, ετοίμασαν λίστες διανομής βοήθειας και αναφέρθηκαν στις κοινωνικές και ασφαλιστικές συνθήκες.

Επιπλέον, οι δήμοι της Γάζας -υπό τον έλεγχο της Χαμάς- συνέχισαν να διαχειρίζονται τις πιο ορατές υπηρεσίες προς τους πολίτες. Παραμένουν βασικοί πάροχοι αναγκαίων υπηρεσιών όπως ύδρευση, ηλεκτροδότηση, συντήρηση οδών και υποδομών.

Μετά από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου, οι δήμοι της Χαν Γιούνις, του Ντέιρ αλ-Μάλαχ, του αλ-Νουσαϊράτ, και της Πόλης της Γάζας εξακολουθούν να παρέχουν περιορισμένες υπηρεσίες στους κατοίκους και στους εκτοπισμένους που στεγάζονται σε κέντρα έκτακτης ανάγκης.

Συνολικά, καταλήγει η έκθεση, αυτά τα μέτρα επέτρεψαν στη Χαμάς να διατηρήσει έναν βαθμό πολιτικού ελέγχου και παρουσίας στην καθημερινή ζωή, παρότι η ικανότητά της έχει μειωθεί δραστικά. Η δυνατότητα της να κυβερνά πλέον εξαρτάται λιγότερο από τη θεσμική ισχύ και περισσότερο από την απουσία μιας βιώσιμης εναλλακτικής αρχής στη Γάζα.

Ειδήσεις Σήμερα: