Μια καλλίγραμμη γυναίκα ή ένας σωματώδης άνδρας θα μπορούσε να είναι τα ιδανικά κριτήρια επιλογής συντρόφου. Μπορεί επίσης, το έντονο χιούμορ ή το επάγγελμα να είναι πιο ελκυστικά χαρακτηριστικά. Η πορεία όμως, πολλές φορές, δείχνει ότι αυτά τα ατού μπορούν να τινάξουν στον αέρα τη σχέση. Ένας έρωτας μπορεί να πέσει θύμα της ίδιας του της χθεσινής επιτυχίας. Γιατί όμως;

Οι ειδικοί το ονομάζουν «ολέθρια έλξη» (fatal attraction), όταν δηλαδή ένα άτομο αρχίζει να αντιπαθεί πτυχές ενός συντρόφου που αρχικά το έλκυαν.

Σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στο BBC, μερικές φορές τα πιο ελκυστικά μας χαρακτηριστικά μπορούν να γίνουν λόγος για χωρισμό.

Ειδικότερα, δεν πρόκειται για μοιραία έλξη –από το αγγλικό fatal- αλλά έχει την έννοια του ολέθριου, όπως αναφέρει η κοινωνική ψυχολόγος από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στις ΗΠΑ, λέει η Νταϊάν Φέλμλι.

Ενώ δηλαδή ο χαρακτηρισμός μπορεί να προορίζεται με ανάλαφρο τρόπο, δείχνει ότι μπορεί να υπάρχουν μη ελκυστικές ιδιότητες σε έναν σύντροφο που δεν τις καταλαβαίνουμε σε πραγματικό χρόνο. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είχαμε βρει αυτές τις ιδιότητες πολύ ελκυστικές νωρίτερα στη σχέση.

«Μου αρέσει να το σκέφτομαι ως κάτι που έχει «υπερβολικά» ελκυστική ποιότητα», λέει. «Η απογοήτευση με έναν σύντροφο μπορεί να συμβεί ακόμα και όταν οι άνθρωποι παίρνουν αυτό που θέλουν, και ίσως ακριβώς επειδή παίρνουν αυτό που θέλουν».

Απογοητευτικός έρωτας – Τι δείχνει έρευνα

Προκειμένου να οδηγηθεί στα συμπεράσματά της, η Φέλμλι ρώτησε ανθρώπους τους λόγους για τους οποίους αρχικά έλκονταν από έναν σύντροφο, γιατί στην πορεία «ξενέρωσαν» και γιατί έληξαν προηγούμενοι δεσμοί τους.

Ενώ λοιπόν περισσότεροι απάντησαν ότι πλέον δεν ικανοποιούνταν διάφορες ανάγκες τους, η ψυχολόγος παρατήρησε ότι ορισμένες από αυτές τις χαμένες ανάγκες σχετίζονταν με λόγους για τους οποίους έλκονταν από έναν πρώην σύντροφο εξαρχής.

Για παράδειγμα, κάποιος έλκονταν από τη σύντροφό του επειδή ήταν διακριτική, αλλά στη συνέχεια κουράστηκε όταν εκείνη το παράκανε, ζητώντας «συγνώμη» συνεχώς. Παραήταν διακριτική.

Το επάγγελμα ενός άλλου θεωρήθηκε πολύ ελκυστικό από τη σύντροφο, μέχρι που εκείνη κατάλαβε ότι δεν του επέτρεπε να περνάνε χρόνο μαζί.

«Είναι μια διαφορετική ερμηνεία της ίδιας ποιότητας», λέει. «Είναι ένας αρνητικός τρόπος να βλέπουμε ένα θετικό χαρακτηριστικό» παρατηρεί Φέλμλι.

Άλλοι ήθελαν έναν σύντροφο αστείο, αλλά στη συνέχεια παραπονιούνταν ότι δεν παίρνει τη ζωή στα σοβαρά. Οι πολύ χαλαροί σύντροφοι γίνονται ασταθείς ή δεν είναι ποτέ στην ώρα τους. «Η χαλαρότητα είναι υπέροχη, αρκεί να συνοδεύεται με συνέπεια», λέει η Φέλμλι.

Ομοίως, οι σύντροφοι που αρχικά κρίνονται ως ισχυροί ή δυνατοί γίνονται ελεγκτικοί ή καταπιεστικοί. Οι άνθρωποι που είναι ευγενικοί γίνονται αγενείς. Οι επιτυχημένοι άνθρωποι γίνονται εργασιομανείς.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;

Η Φέλμλι εξηγεί ότι αυτό που παρατηρούμε την πρώτη φορά στους συντρόφους είναι τα ακραία τους χαρακτηριστικά.

«Δεν περιγράφουμε τους συντρόφους ως «κάπως εξυπηρετικούς» ή «λίγο εργατικούς»», λέει η ειδική. «Και όσο πιο ακραίο είναι, τόσο πιο πιθανό είναι οι άνθρωποι να μην τους αρέσουν αυτές οι ιδιότητες αργότερα».

Επίσης, όπως αναφέρει η ίδια, μπορεί να υπάρχει και ένα στοιχείο αφέλειας, καθώς ο αρχικός έρωτας μας τυφλώνει να δούμε τα πιθανά μειονεκτήματα που μπορεί να κρύβονται πίσω από τα έντονα χαρακτηριστικά που μας θαμπώνουν.

Αυτά θα φανούν, όταν υποχωρήσει ο αρχικός ενθουσιασμός.

Πότε το παίρνουμε είδηση

Αυτή η επανεκτίμηση μπορεί να συμβεί ανεπαίσθητα με την πάροδο του χρόνου.

Το αρνητικό είναι ότι αυτή η ολέθρια σχέση αρχίζει να αποκαλύπτεται σταδιακά, όπως αναφέρεται στο βρετανικό ρεπορτάζ.

Τα ζευγάρια που είναι μαζί για 10 έως 21 χρόνια έχουν τα χαμηλότερα επίπεδα προσαρμογής στη σχέση, πράγμα που σημαίνει ότι δυσκολεύονται περισσότερο να επιλύσουν συγκρούσεις, να προσαρμοστούν σε νέες προκλήσεις ή να αλλάξουν τις προσδοκίες τους από τον σύντροφό τους.

Έτσι, η ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Οντάριο του Καναδά, Σαμάνθα Τζοέλ σημειώνει ότι είναι σημαντικό να επανεκτιμήσουμε την ικανοποίησή μας στη σχέση. Αυτό είναι προγνωστικός παράγοντας και για την υγεία μας ή την επαγγελματική μας πορεία.

Για παράδειγμα, τα άτομα σε δυστυχισμένες σχέσεις έχουν χειρότερη σωματική υγεία ή έχουν χειρότερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Πώς μπορούμε να το καταλάβουμε

Για να κατανοήσουμε που βρίσκεται η σχέση μας σήμερα, πρέπει να δούμε πόσο αυτή μας ανταμείβει, συγκρίνοντας τα αρνητικά και τα θετικά. Για παράδειγμα, η διασκέδαση, η ομορφιά της/του συντρόφου εξισορροπούν το κόστος των τσακωμών;

Αυτό γίνεται με δύο τρόπους, αναφέρει η ειδική: Πρώτον, συγκρίνοντας τη σχέση μας με προηγούμενες. Θα βρούμε μια σχέση λιγότερο ικανοποιητική αν δεν ανταποκρίνεται στο πρότυπο που περιμένουμε με βάση τις προηγούμενες εμπειρίες.

Δεύτερον, μπορεί να απορρίψουμε πιθανούς συντρόφους, ακόμα κι αν πιστεύουμε ότι τα σημάδια μπορεί να είναι πολλά υποσχόμενα, αν πιστεύουμε ότι μπορεί να έχουμε καλύτερες πιθανότητες με άλλους ανθρώπους.

Πάντως, η Φέλμλι δεν λέει ότι είναι καταδικασμένος a priori ένας έρωτας  που ταξινομείται ως ολέθρια σχέση.  Για παράδειγμα ένας από τους συνεντευξιαζόμενούς της, είχε απαντήσει ότι τον έλκυε η αυτοπεποίθηση της γυναίκας του. Το μειονέκτημα, είπε, είναι ότι μερικές φορές μπορεί να είναι πεισματάρα. «Αλλά είναι ακόμα παντρεμένοι», λέει η Φέλμλι. «Λοιπόν, τι δείχνει αυτό; Έδειξε επίσης επίγνωση του εαυτού του και παραδέχτηκε ότι μπορεί να είναι και πεισματάρα. Αυτό ήταν πραγματικά γλυκό».

Ποια τα κριτήρια για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο;

Τελικά, μετά από όλα αυτά είναι, μήπως είναι καλύτερα να επιλέγουμε μέτριο σύντροφο με λιγότερα άκρα για να έχουμε μεγαλύτερη σιγουριά στη σχέση;

«Δεν νομίζω», απαντάει η Φέλμλι. «Είναι πιθανώς καλύτερο να αναζητήσουμε κάποιον με παρόμοια ακραία χαρακτηριστικά με εμάς παρά με μέτριες ιδιότητες».

Αμερικανική έρευνα του 2023 δημοσιευμένη στο περιοδικό Nature Human Behaviour κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ανάμεσα σε 79.000 βρετανικά ζευγάρια, έδειξε ότι είναι πιο πιθανό να ευτυχίσουν εάν έχουν οι δύο σύντροφοι ορισμένα παρόμοια βασικά χαρακτηριστικά. Ο ισχυρότερος δείκτης ικανοποίησης από τη σχέση είναι η παρόμοια ηλικία.

Αλλά και άλλοι δημογραφικοί παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και ορισμένων άλλων παραγόντων όπως οι θρησκευτικές ή πολιτικές πεποιθήσεις και η χρήση ουσιών, αποτελούν επίσης ισχυρούς προγνωστικούς παράγοντες για την επιτυχία της σχέσης.

Υπάρχουν επίσης μικρότερες αλλά σημαντικές συσχετίσεις μεταξύ βιολογικών παραγόντων, όπως το παρόμοιο ύψος και ο δείκτης μυϊκής μάζας.

«Βρήκαμε ιδιαίτερα υψηλές συσχετίσεις για πράγματα όπως οι πεποιθήσεις και οι αξίες, το μορφωτικό επίπεδο και σίγουρα η χρήση ουσιών», λέει η υπ. διδ. στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο, Τάνια Χόρβιτζ.

Η Χόρβιτζ συμφωνεί με την Φέλμλι, υπογραμμίζοντας πως δύο πολύ διαφορετικοί άνθρωποι μπορεί να εξακολουθούν να νιώθουν έλξη ο ένας προς τον άλλον αρχικά, αλλά είναι λιγότερο πιθανό να τα καταφέρουν μακροπρόθεσμα.

Ειδήσεις Σήμερα: