Κορνήλιος Καστοριάδης – Η επανάληψη είναι ένα είδος θανάτου σε σιγανή φωτιά
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης απεβίωσε στο Παρίσι στις 26 Δεκεμβρίου 1997
![H στιγμή της επίθεσης στο τουρκικό πλοίο από τη Ρωσία με Geran 2 / Shahed 136 [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/CENK-RORO-2-111x85.jpg)
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ένας από τους κορυφαίους διανοουμένους του 20ού αιώνα, απεβίωσε στο Παρίσι στις 26 Δεκεμβρίου 1997, σε ηλικία 75 ετών.
Ο σπουδαίος αυτός πνευματικός άνθρωπος, που διακρινόταν για τις ριζοσπαστικές θέσεις, τη διεισδυτική κριτική και το μεστό λόγο του, είχε μιλήσει για το θάνατο στον Αθανάσιο Αλεξανδρίδη, στο πλαίσιο της έκδοσης «Η ενεργός απουσία του Sigmund Freud» (εκδόσεις «Εξάντας», 1994).
Από το βιβλίο αυτό προέρχεται το ακόλουθο απόσπασμα αναφορικά με το θάνατο, το οποίο αλιεύσαμε από το αρχείο της εφημερίδας «Τα Νέα» (φύλλο της Δευτέρας 29ης Δεκεμβρίου 1997, σελ. 32):
ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ: Αυτό το οποίο γνωρίζουμε είναι το γεγονός του θανάτου. Γνωρίζουμε ακόμη τη σχεδόν ανυπέρβλητη τάση του ψυχισμού προς επανάληψη. Η επανάληψη είναι, όπως έχω πει, η μονάδα, τα ψιλά του θανάτου. Η επανάληψη είναι ένα είδος θανάτου σε σιγανή φωτιά.
ΕΡ.: Θεωρούμε ότι κινητήριο μέσο της επανάληψης είναι η ενόρμηση του θανάτου. Η ενόρμηση με στόχο τη ζωή δεν συμμετέχει;
Κ.: Ασφαλώς συμμετέχει. Αυτό που συμβαίνει είναι η διαπλοκή των ενορμήσεων. Σπανιότατα, σε ακραίες παθολογικές καταστάσεις, μπορεί να δούμε την ενόρμηση του θανάτου να λειτουργεί καθαρά. Άλλωστε, ο Freud λέει ότι η εργασία της ενορμήσεως του θανάτου γίνεται με πάρα πολύ χαμηλό θόρυβο και ότι δεν μπορεί καν να υπάρξει παράσταση του θανάτου μέσα στο Αυτό ή στο Ασυνείδητο. Νομίζω ότι ορθό θα ήταν στο σημείο αυτό, ως πραγματικοί φιλόσοφοι ή έστω σαν φιλοσοφούντες, να αφήσουμε με ένα μεγάλο ερωτηματικό το θέμα της αναγωγής της σαφέστατης τάσης του ψυχισμού προς επανάληψη σε μία γενικευμένη κοσμοβιολογική τάση των πάντων να επανέρχονται στο ανοργάνωτο, στο ανόργανο.
ΕΡ.: Ποια σημασία αποδίδετε στο να έχει το υποκείμενο συνείδηση του φαινομένου του θανάτου και του δικού του θανάτου;
Κ.: Τεράστια. Ένας άνθρωπος δεν μπορεί να είναι ελεύθερος παρά από τη στιγμή που έχει πλήρως συνειδητοποιήσει τη θνητότητά του. Η συνειδητοποίηση δεν τον απαλλάσσει από το γεγονός, όμως μοιάζει σαν αυτό που λέγαμε προηγουμένως για την απώθηση: το γνωρίζω, είναι ένα δεδομένο και μπορώ να λειτουργήσω πέρα από αυτό. Υπάρχει ένας στίχος του Εμπειρίκου με τον οποίο τελειώνει το ποίημα «Εις την οδόν των Φιλελλήνων» και με τον οποίο θα ήθελα να τελειώσουμε κι εμείς. Μιλάει για τους Έλληνες που κάνανε οίστρο της ζωής το φόβο του θανάτου.
Εγώ θα έλεγα ότι οι αρχαίοι Έλληνες κάνανε οίστρο της ζωής και μέσον όχι το φόβο του θανάτου, διότι δεν τον ανακάλυψαν οι Έλληνες το φόβο του θανάτου, αλλά τη γνωσιληψία του θανάτου.
- Φοινικούντα: «Φάνηκε ότι έστησαν την κομπίνα για τα περιουσιακά» λέει μάρτυρας για το διπλό φονικό
- Φοινικούντα: «Μίλαγα με τον αδελφό μου & έμαθα από τα σάιτ ότι τον δολοφόνησαν» λέει ο αδερφός του επιστάτη
- Αναγκαιότητα και όχι πολυτέλεια για τις ΜμΕ η Τεχνητή Νοημοσύνη
- Ουκρανία: Λάρι Φινκ και Τζάρεντ Κούσνερ κυρίαρχοι στο παιχνίδι της ανοικοδόμησης
- Google: Απευθείας ηχητική μετάφραση στα ακουστικά ήχου με τη βοήθεια της AI
- Αποκαλύψεις από τον Ρούνεϊ: «Δέχτηκα θανατικές απειλές όταν πήγα από την Έβερτον στη Γιουνάιτεντ»
- Ζουγανέλη: «Ο νόμος ισχύει για όλους» – Η ανάρτηση μετά την αφαίρεση διπλώματος για αλκοόλ
- Lloyd’s List: Μαρινάκης και Αγγελικούση στην κορυφή – 17 Έλληνες στο top 100 της παγκόσμιας ναυτιλίας
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
![Άκρως Ζωδιακό: Τα Do’s και Don’ts στα ζώδια σήμερα [Σάββατο 13.12.2025]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/nathan-anderson-npruZYZgfA0-unsplash-315x220.jpg)
![Ιράν: Οι Φρουροί της Επανάστασης κατέσχεσαν δεξαμενόπλοιο με «λαθραίο ντίζελ» [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/Iran-tanker-1-315x220.jpg)
![H στιγμή της επίθεσης στο τουρκικό πλοίο από τη Ρωσία με Geran 2 / Shahed 136 [βίντεο]](https://www.in.gr/wp-content/uploads/2025/12/CENK-RORO-2-315x220.jpg)
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442