Το σεξ κάνει καλό στην υγεία

Γράφει ο Κωνσταντίνος Ρόκκας, Χειρούργος Ουρολόγος-Ανδρολόγος*

Από την εποχή του Φρόυντ και την θεωρία του ότι «εν αρχή είναι το σεξ» μέχρι σήμερα, η σεξουαλική συμπεριφορά του ανθρώπου, δεν φαίνεται να έχει αλλάξει ουσιαστικά ως προς την ίδια τη λειτουργία, ενώ όμως έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά ο τρόπος και ο ρόλος που ο σύγχρονος άνθρωπος αντιλαμβάνεται αυτή τη συμπεριφορά.

Πολλοί είναι εκείνοι που κατάφεραν να σηματοδοτήσουν τη σεξουαλική ζωή ως τον απαγορευμένο καρπό μιας αμαρτίας ή τον φόβο και την άρνηση που θα μπορούσε να έχει η ίδια η σεξουαλικότητα ως τιμωρητικό αποτέλεσμα και ενοχική σχέση με τον εαυτό μας και το περιβάλλον. Λίγοι ήταν εκείνοι που ψέλλιζαν το σεξουαλικό λόγο για τον εαυτό τους και οι περισσότεροι ήταν εκείνοι οι οποίοι μίλαγαν για τη σεξουαλική συμπεριφορά των άλλων.

Η αλήθεια δεν φαίνεται να είναι στη μέση όλων αυτών των τάσεων που η κοινωνία με διάφορους τρόπους περιχαράκωνε ή απαγόρευε, αλλά η ίδια η ουσιαστική ανάγκη του ανθρώπου που αναζητούσε τη σεξουαλική του έκφραση, τη συναισθηματική του πληρότητα και την αναζήτηση μέσα από το σεξ μιας σχέσης διαχρονικής.

Οι διάφορες ψυχολογικές θεωρίες που αναλύουν την ανθρώπινη σεξουαλικότητα ίσως δεν κατάφεραν να δείξουν το αληθινό μυστήριο που κρύβει αυτή η μαγεία του μυαλού, ενώ δημιούργησαν ερμηνείες και θέσεις που πράγματι ταυτίζουν τη σεξουαλικότητα του ανθρώπου με πρότυπα και συμπεριφορές που συνδέονται με το οικογενειακό περιβάλλον, τη παιδεία και τον πολιτισμό και την ίδια την εμπειρία, που η ωρίμανση της προσωπικότητας προϋποθέτει.

Θα μπορούσε να πει κανείς, ότι όλα αυτά που καταγράφουν οι διάφορες θεωρητικές απόψεις για την ανθρώπινη σεξουαλικότητα δείχνουν και την ανάγκη να μάθουμε για το σεξ ως μία ζωντανή υπόθεση, που λειτουργεί μέσα από τα συναισθήματα και την ψυχική συμμετοχή μας, ενώ παράλληλα τα τελευταία χρόνια, η σεξουαλική συμπεριφορά άρχισε να μπαίνει σε μελέτες της ιατρικής επιστήμης και κυρίως του βιολογικού άξονα και των παραμέτρων αυτής.

Τα τελευταία 30 χρόνια, οι επιδημιολογικές έρευνες, οι επιστημονικές μελέτες, πληθαίνουν όλο και περισσότερο ανοίγοντας αυτό το μύθο, ως μια πραγματική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, φέρνοντας όλο και περισσότερο στο φως της δημοσιότητας νέες απόψεις και αντιλήψεις, που άλλοτε συγκλίνουν και άλλοτε αποκλίνουν μεταξύ τους.

Κυρίαρχες ειδικότητες της Ιατρικής, όπως η Ψυχιατρική, η Ουρολογία, η Ενδοκρινολογία και η Γυναικολογία, μπαίνουν όλο και πιο μέσα, ψάχνοντας να βρουν και να ανακαλύψουν το πώς η ηδονή λειτουργεί και εκφράζεται τόσο στο ψυχικό, όσο και στο βιολογικό της υπόστρωμα, πως ο οργασμός απαντά μέσα από τη διαδικασία της σεξουαλικής διέγερσης, ποια είναι η ηλικία που παίζει καθοριστικό ρόλο στη καλύτερη σεξουαλική απόδοση, αλλά ακόμη και ποια είναι τα ενδεχόμενα οφέλη ή και το αντίθετο στην ενεργή σεξουαλική ζωή στον άνδρα και στη γυναίκα.

Η σεξουαλική ζωή άρχισε να ξεδιπλώνεται σαν ένα πολύπλοκο κουβάρι με ένα νήμα που δεν έχει αρχή και τέλος, αφού όλοι ειδικοί και μη, καταγράφουν τις απόψεις τους, δίνουν τις συμβουλές τους και συνδέουν την κοινωνικοπολιτιστική τους αντίληψη, με αυτά που θέλουν να ενισχύσουν ή να ακυρώσουν.

Η σεξουαλικότητα που κλειδωμένη μέσα στα ψυχαναλυτικά βιβλία και στα σκοτεινά συρτάρια αυτών που την διάβαζαν σε ειδικές αναφορές των θεωριών που αναφέραμε, άρχισε να φιγουράρει σε πολλά περιοδικά, σε λαϊκά έντυπα αλλά και σε ανοιχτές συζητήσεις, σπάζοντας πια τους φραγμούς, που φαίνεται να την προστάτευαν από τη μία και να την χρέωναν από την άλλη.

Η κοινωνία πιο ανοιχτή τα τελευταία 20 χρόνια στην πληροφόρηση αυτή, έδειξε διατεθειμένη να μάθει για το περίεργο, το προκλητικό, το υπονοούμενο και το φαντασιωσικά ανήθικο κομμάτι της ζωής μας, αφήνοντας ανοιχτούς χώρους να εκπέμψουν όλα αυτά που πια θεωρούνται απλά, καθημερινά και πολύ οικεία. Ίσως να θυμίζει κάποιον που το κλειστό του δωμάτιο απ’ έξω δεν του επέτρεπε να δει τι συμβαίνει μέσα, μέχρις ότου όμως που η πόρτα άνοιξε, τα φώτα άναψαν και όλα ξαφνικά αποκαλύφθηκαν μπροστά του.

Η αποκάλυψη αυτή, αναμφίβολα οδήγησε στην απότομη κτίση ή καλύτερα στην υπερβολή μιας κατάκτησης που η γνώση υπερλειτούργησε, φέρνοντας περισσότερη σύγχυση, αληθινή γύμνια της φτωχής πραγματικότητας και μία πολυπρόσωπη πρόκληση «το σεξ είναι εδώ και το λειτουργώ, ξέροντας πολύ καλά τι θέλω και τι ζητώ». Αυτό μάλιστα, προκάλεσε τόσο μεγάλο θόρυβο τα τελευταία 10 χρόνια, που έφερε τη διάθεση μιας απελευθερωμένης αντίληψης και στα δύο φύλα, ενώ παράλληλα δημιούργησε αυξημένες προσδοκίες, τόσο στον άνδρα που φόρτωσε ακόμη πιο πολύ το περήφανο άλογό του μπροστά στην νικηφόρα μάχη, όσο όμως και στη γυναίκα που έφυγε από το παράθυρο του σπιτιού περιμένοντας το πριγκιπόπουλο που θα την πάρει, προκαλώντας ανοιχτά αυτόν που θέλει ή αυτόν που πιστεύει ότι πρέπει να θέλει, αφού έτσι έμαθε από το περιοδικό που της συνέστησε τις συμβουλές αυτές. Η συνάντησή τους, του ιππότη και της επαναστατημένης από την κοινωνία γυναίκας, αναμφίβολα είναι θορυβώδης, συγκρουσιακή, μη ξέροντας ούτε ο ένας ούτε ο άλλος, τι θα μπορούσαν να διεκδικήσουν και τι θα περίμεναν να εισπράξουν ως εραστές και πιθανοί σύντροφοι.

Η τραγικότητα αυτής της παράστασης, σίγουρα δεν έχει μόνο τους θεατές που την απολαμβάνουν πότε κλαίγοντας και πότε γελώντας, αλλά έχει και αυτούς που αναζητούν έναν πιο υπεύθυνο προβληματισμό και μια πιο ουσιαστική ενημέρωση για τη σεξουαλική εικόνα της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά και τη σχέση που αυτή η εικόνα συνδέει με τον βιωματικό κύκλο της ίδιας τη ζωής.

Και εδώ, συναντά κανείς, την επιστημονική γνώση που φαίνεται να οργανώνεται όλο και περισσότερο σε αυτά τα θέματα, την καλύτερη κλινική παρατήρηση από επιστημονικές ομάδες που μελετούν πιο μέσα την ανθρώπινη συμπεριφορά, αλλά και από την ίδια την ανάγκη που έρχεται, από την αύξηση ηλικιακά της πληθυσμιακής κοινότητας που διατηρεί τη σεξουαλική ζωή της μετά τα 50, 60 και 70 χρόνια της.

Όλες αυτές οι πλευρές που αντιμετωπίζουν με πιο σοβαρή και υπεύθυνη προσέγγιση τα θέματα της σεξουαλικής μας ζωής, λειτουργούν μέσα από συγκεκριμένες λογικές, που η επιστήμη καταγράφει σους δύο μεγάλους άξονες της ψυχικής ισορροπίας και σωματικής υγείας. Αυτό καλείται από τους ειδικούς σεξουαλική υγείας και συνδυάζεται με όλες αυτές τις αναζητήσεις που ενισχύουν την διατήρηση της ψυχοσωματικής ευεξίας.

Θετικός ενισχυτής αυτής της πραγματικότητας είναι η ανάγκη να μάθουμε το ρόλο που παίζει η σεξουαλική υγεία στη ζωή μας, τον τρόπο που λειτουργούμε μέσα από αυτήν ως κεντρικοί μηχανισμοί που βιολογικά ωριμάζουμε και γερνάμε, αλλά και οι μεγάλοι επιρροή που φαίνεται να έχει η σεξουαλική μας έκφραση στη διατήρηση μιας σταθερής συναισθηματικής επικοινωνίας με το σύντροφό μας.

Είναι θεαματική και ίσως θα έλεγε κανείς πιο απλά ευεργετική η αναφορά που γίνεται για τη διατήρηση της σεξουαλικής μας ζωής, ως παράγοντας ποιότητας ζωής, που επιδρά θετικά σε σημαντικούς βιολογικούς άξονες του ανθρώπου, δίνοντας απαντήσεις σε ερωτηματικά που υπάρχουν σε πολλές παθήσεις και ασθένειες που ευεργετούνται από τη διατήρηση της σεξουαλικής ζωής.

Μεγάλες ερευνητικές δουλειές εστιάζουν αφενός στον ψυχικό άξονα και αφετέρου στο βιολογικό, δίνοντας συμπεράσματα ξεκάθαρα, ότι το σεξ κάνει καλό στην υγεία, όχι γιατί αυτό από μόνο του προκαλεί και φωτογραφίζει τη νεότητα ή την ομορφιά σε έναν άνθρωπο που λέει «κάνω σεξ και αρέσω περισσότερο» ή «έχω σεξ, άρα είμαι νέος», αλλά ως παρεμβατικός μηχανισμός που δίνει καλύτερη προγνωστική δυναμική και ίσως χωρίς να θεωρηθεί υπερβολικό αυτό, θεραπευτική ιδιότητα σε εκείνον και σε εκείνη που διεκδικώντας τη σεξουαλική ζωή, ουσιαστικά ζητάει να ζήσει περισσότερο και μάχεται πρωταγωνιστικά γι’ αυτό.

Ποιος άραγε δεν θα συμφωνούσε με την άποψη ότι η αναζήτηση της σεξουαλικής επαφής δεν επιβεβαιώνει ναρκισσιστικά έναν άνθρωπο, αλλά τον καθορίζει ως ικανό να διαχειριστεί τον εαυτό του, να βελτιώσει τα ψυχικά του δεδομένα, να φροντίσει καλύτερα τη βιολογική του υγεία, να προσέξει περισσότερο την εμφάνισή του, να μειώσει την καταθλιπτική του ροπή και να εισπράξει τη ψυχική ευεξία, μέσα από εκείνον που σε ένα δικό τους μοναδικό κρεβάτι, επικοινωνούν τόσο απλά και απόλυτα σημαντικά.

Η υγεία ενός ανθρώπου με μια απλή μηνυματική, περιέχει και την σεξουαλική του εικόνα. Η σημαντική έκφραση είναι ότι αυτή η σεξουαλική εικόνα λειτουργεί ως το κλειδί που ανοίγει πολλά προβλήματα, που καθηλώνουν έναν άνθρωπο, κυρίως στη μέση και τρίτη ηλικία, που σε σχέση με το χθες, το απαγορευμένο σεξ, το ανεπίτρεπτο ή το σεξ του πορνόγερου, σήμερα είναι καθοριστικός κρίκος διατήρησης της ζωής τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά με τα δεδομένα της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης.

Ας δούμε όμως βήμα βήμα, την σεξουαλική μας ζωή ως το νερό που ποτίζει το ψυχοβιολογικό μας δέντρο και πως αυτό φαίνεται να διατηρείται και να εκφράζεται πιο υγιές μέσα από αυτή τη συμπεριφορά, αποφεύγοντας λοιπόν τις περιόδους «σεξουαλικής ξηρασίας».

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικές διεθνείς μελέτες οι οποίες έχουν δείξει την ευεργετική επίδραση που έχει η σεξουαλική πράξη, σε μία σειρά τόσο βιολογικών όσο και ψυχικών παραμέτρων της ανθρώπινης ύπαρξης. Χωρίς υπερβολή μπορούμε να πούμε ότι η ενεργός σεξουαλική ζωή οδηγεί σε παράταση του χρόνου ζωής, σε καλύτερη καρδιακή λειτουργία, σε μεγαλύτερη ανοχή στον πόνο, σε ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος και δρά προστατευτικά απέναντι σε μία σειρά νεοπλασματικών παθήσεων. Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε και την βελτίωση της ψυχικής διάθεσης με αποτέλεσμα την μείωση των ποσοστών εμφάνισης της κατάθλιψης.

Η πρόοδος της επιστημονικής έρευνας στην κατανόηση των μηχανισμών της διέγερσης και του οργασμού τόσο στον άνδρα, όσο και στην γυναίκα μας οδηγούν στην πληρέστερη ερμηνεία της ευεργετικής δράσης της σεξουαλικής επαφής έτσι ώστε να μπορούμε να πούμε χωρίς αμφιβολία ότι το σεξουαλική πράξη αφήνει την ευεργετική της επίδραση όχι μόνο στο μυαλό μας αλλά και στο ίδιο μας το σώμα.

Σημαντικό ρόλο στην ευεργετική επίδραση του σεξ φαίνεται να παίζει μία ορμόνη, η οξυτοκίνη, που παράγεται στον εγκέφαλο, και τα επίπεδα της στο αίμα κατά την διάρκεια του οργασμού αυξάνονται πέντε περίπου φορές. Η ορμόνη αυτή μεταφέρεται με την αιματική ροή στο υπόλοιπο σώμα και επιδρά ρυθμιστικά στην σωματική θερμοκρασία, στην αρτηριακή πίεση, στην επούλωση των πληγών καθώς και στην ανακούφιση από τον πόνο.

Πρώτα από όλα η σεξουαλική πράξη αποτελεί μια εξαίρετη αεροβική άσκηση, η οποία επιδρά θετικά στην κυκλοφορία και εξασκεί τον καρδιακό μυ. Κατά την διάρκεια της σεξουαλικής επαφής καταναλώνουμε περίπου 200 θερμίδες πράγμα που αντιστοιχεί σε τρέξιμο 30 λεπτών. Κατά την διάρκεια του οργασμού αυξάνονται οι καρδιακοί παλμοί και η αρτηριακή πίεση με πιθανό αποτέλεσμα την προστασία από καρδιακές παθήσεις.

Πράγματι μία μελέτη έδειξε ότι άνδρες που έκαναν σεξ τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα είχαν 50% λιγότερες πιθανότητες να υποστούν έμφραγμα του μυοκαρδίου μετά από μία δεκαετία από άνδρες που έκαναν σεξ μία μόνο φορά τον μήνα. Νεότερες μελέτες αναδεικνύουν και τον καρδιοπροστατευτικό ρόλο δύο άλλων ορμονών της DHEA και της τεστοστερόνης, οι οποίες εκτός των άλλων έχουν θεμελιώδη ρόλο και στην σεξουαλική επιθυμία.

Το σεξ βοηθάει σημαντικά και στην αντιμετώπιση των χρόνιων πόνων. Είναι διαπιστωμένο, ότι κατά την διάρκεια του οργασμού απελευθερώνονται ειδικές ουσίες, οι ενδορφίνες, οι οποίες μειώνουν σημαντικά την αίσθηση του πόνου. Με την χρήση ειδικών μαγνητικών τομογραφιών ανακαλύφθηκε ότι κατά την διάρκεια του οργασμού στις γυναίκες διεγείρονται ειδικές περιοχές στον εγκέφαλο (μεσεγκέφαλος). Νευρικά σήματα από τις περιοχές αυτές οδηγούν στην απελευθέρωση ενδορφινών και κορτικοειδών ουσιών με αναλγητικό αποτέλεσμα. Δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να πούμε ότι η ενεργοποίηση των παραπάνω εγκεφαλικών ζωνών μειώνει επίσης το άγχος και δρα ηρεμιστικά.

Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί, ότι οι σεξουαλικά ενεργοί άνθρωποι παρουσιάζουν σε σημαντικά μικρότερο ποσοστό κατάθλιψη. Το γεγονός αυτό οφείλεται σίγουρα στο ότι τα άτομα αυτά είναι πιο ικανοποιημένα και αισθάνονται καλύτερα με τον εαυτό τους . Γίνονται όμως και έρευνες , για να διαπιστωθούν και τυχόν νευροχημικές μεταβολές που συμμετέχουν στην παραπάνω κατάσταση.

Η συχνή σεξουαλική επαφή, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση ενός μέρους των ανοσοποιητικών κυττάρων του οργανισμού με αποτέλεσμα να έχουμε καλύτερη αντίσταση απέναντι στις διάφορες λοιμώξεις. Πράγματι μία πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές δύο φορές την εβδομάδα έχουν 30% υψηλότερα επίπεδα ανοσοσφαιρινών από εκείνους που απέχουν, με αποτέλεσμα την καλύτερη προστασία τους από τις λοιμώξεις .Μια άλλη έκφραση της καλύτερης λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος είναι και η ευκολότερη επούλωση των τραυμάτων στα σεξουαλικά ενεργά άτομα.

Είναι απαραίτητο να αναφερθεί, ότι νεότερες μελέτες δείχνουν ότι η απελευθέρωση ορμονών κατά την διάρκεια του οργασμού (οξυτοκίνη, DHEA) είναι δυνατόν να έχουν προστατευτική δράση, αποτρέποντας την εμφάνιση καρκίνου του μαστού στις γυναίκες και του καρκίνου του προστάτη στους άνδρες, πιθανόν μέσω της αλληλεπίδρασης με άλλες ορμόνες, όπως η τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η σεξουαλική πράξη αποτελεί μια πολύ καλή μορφή σωματικής άσκησης η οποία βοηθάει και στην διατήρηση του σωστού σωματικού βάρους.

Μια σημαντική μελέτη πρόσφατα έδειξε σε μεγάλο πληθυσμό διαβητικών ανδρών, ότι η διατήρηση σταθερής σεξουαλικής ζωής, δύο φορές την εβδομάδα, αποτελούσε ισχυρό κίνητρο συμμόρφωσης της θεραπείας τους, αφού οι ίδιοι εισέπρατταν την ικανή σεξουαλική τους ζωή, ως αποτέλεσμα της θεραπευτικής ανταπόκρισης. Παρόμοια μελέτη σε γυναίκες που είχαν εμφανίσει διαταραχές του οργασμού αποδιδόμενες στο διαβήτη, η συχνή σεξουαλική επαφή με τον σύντροφό τους μία έως δύο φορές την εβδομάδα, μείωσε σημαντικά τη δυσκολία του οργασμού σε σχέση με εκείνες που καθηλώθηκαν στην οργασμική δυσκολία, χρεώνοντας τη νόσο τους (Sex & marital Therapy, 2003).

Είναι αναγκαίο να υπογραμμίσουμε ότι η σεξουαλική δραστηριότητα είναι παράγοντας τόσο ψυχικής, όσο και σωματικής υγείας και συμβάλει με καθοριστικό τρόπο ακόμα και στην μακροβιότητα των ατόμων και των δύο φύλων, πιθανόν λόγω της ευεργετικής επίδρασης της σεξουαλικής πράξης τόσο στο καρδιαγγειακό όσο και στο ανοσοποιητικό σύστημα. Μάλιστα μια μεγάλη μελέτη σε 3500 άνδρες έδειξε μία σαφή συσχέτιση ανάμεσα στην συχνότητα των σεξουαλικών επαφών και στην μακροβιότητα.

Σίγουρα θα σκεφτεί ένας επιφυλακτικός αναγνώστης ότι μήπως χρυσώνουμε το χάπι του σεξ με αυτά τα δεδομένα και ότι και εμείς έχουμε πέσει στην υπερβολή της αναγκαστικής σεξουαλικής επιβεβαίωσης, κατευθύνοντας τον καθένα σώνει και καλά να έχει σεξουαλική ζωή. Η απάντηση σε αυτή την σκέψη είναι μία: το να διατηρείς τη σεξουαλική σου ζωή, είναι ψυχικό σου δικαίωμα, είναι ανάγκη και επιλογή σου γιατί το αισθάνεσαι όσο χρονών και αν είσαι.

Η συχνότητα των επαφών που περιλαμβάνει κατά μέσο όρο τον αριθμό 2 φορές την εβδομάδα, φαίνεται να έρχεται μέσα από τις μελέτες που καταγράφουν αυτό τον αριθμό, όχι όμως ως απόλυτο κριτήριο της σωστής σεξουαλικής ζωής. Άλλωστε δεν υπάρχει σωστή ή λάθος σεξουαλική ζωή, υπάρχει σταθερή σεξουαλική ζωή, που συσχετίζεται με τη συχνότητα και την ποιότητα της σεξουαλικής επαφής.

Είναι όμως λάθος να ακυρώνουμε και να καταπιέζουμε τη ψυχική μας έκφραση, αρνούμενοι την ίδια την ανθρώπινη φύση, με φόβο και ενοχή ότι το να ζητάμε το σεξ, είναι σαν να ζητάμε κάτι κακό. Είναι καλό να ξέρουμε ότι το σεξ γεννιέται με εμάς και πεθαίνει με εμάς.

*Ο Κωνσταντίνος Ρόκκας, Χειρούργος Ουρολόγος-Ανδρολόγος, είναι υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης της Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής, πρώην Ταμίας της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και μέλος σημαντικού αριθμού επιστημονικών εταιρειών.

health.in.gr