Οστεοπόρωση και είδη καταγμάτων

Από πλευράς συμπτωματολογίας η οστεοπόρωση διακρίνεται σε δύο τύπους:

Ο πρώτος τύπος οστεοπόρωσης εμφανίζεται τα πρώτα 15 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Προσβάλλει κυρίως τα σπογγώδη οστά, σπουδαιότερα από τα οποία είναι τα σπονδυλικά σώματα και τα οστά του καρπού με αποτέλεσμα την εμφάνιση σπονδυλικών καταγμάτων, πόνο στην πλάτη και προοδευτική απώλεια του αναστήματος, που συνήθως συνοδεύεται από κύφωση, προβολή και ανύψωση της κοιλιάς και παραμόρφωση που μπορεί να προκαλέσει καρδιακή και αναπνευστική δυσλειτουργία.

Τα κατάγματα του καρπού είναι επίσης συνηθισμένα στις νεότερες οστεοπορωτικές γυναίκες, σε περίπτωση δε που παρουσιασθούν επιβάλλεται η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία. Οι πρώτες συνήθως εκδηλώσεις της οστεοπόρωσης στον περιφερικό σκελετό εμφανίζονται στην περιοχή του καρπού. Αν και οι σχετικά νέες γυναίκες δεν συνδέουν το κάταγμα αυτό με οστεοπόρωση, πρέπει να γίνεται προληπτικός έλεγχος.

Τα σπονδυλικά οστεοπορωτικά κατάγματα είναι το σπουδαιότερο σύμπτωμα της οστεοπόρωσης. Η πρόκλησή τους δεν απαιτεί πτώση ή σημαντική βία και έτσι μπορεί να συμβούν σε μία γυναίκα χωρίς καν να το αντιληφθεί. Πολλές γυναίκες σε τυχαίο ακτινολογικό έλεγχο της σπονδυλικής στήλης βρίσκεται να έχουν παλαιά σπονδυλικά κατάγματα, τα οποία αγνοούν και δεν μπορούν να τα συνδέσουν με συγκεκριμένο τραυματισμό. Σε άλλες πάλι περιπτώσεις τα σπονδυλικά κατάγματα συνοδεύονται από έντονο πόνο και καθηλώνουν την ασθενή στο κρεββάτι για τουλάχιστον ένα μήνα. Είναι επίσης ανησυχητικό ότι τα οστεοπορωτικά σπονδυλικά κατάγματα συνδέονται με αυξημένη θνητότητα (περίπου 9 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος από συνομήλικες γυναίκες χωρίς κατάγματα).

Ο δεύτερος τύπος οστεοπόρωσης παρουσιάζεται σε ηλικιωμένους (μετά το 70ο έτος) και των δύο φύλλων, με υπεροχή όμως των γυναικών 3 προς 1 σε σχέση με τους άνδρες. Χαρακτηρίζεται από κατάγματα των χεριών και ποδιών, συχνότερα του ανώτερου τμήματος του μηριαίου οστού. Τα κατάγματα αυτά αποτελούν μία από τις βασικές αιτίες νοσηρότητας και αυξημένης θνητότητας της τρίτης ηλικίας. Περίπου 15.000 ηλικιωμένα άτομα σπάνε κάθε χρόνο το μηριαίο οστούν τους στην Ελλάδα. Όλα τα άτομα αυτά πρέπει να υποβληθούν (παρά το προχωρημένο της ηλικίας τους) σε χειρουργική επέμβαση. Η θνητότητα των ηλικιωμένων αυτών ατόμων τα 2 πρώτα χρόνια μετά την εγχείριση φθάνει το 30%.

Το κάταγμα ισχίου είναι επομένως η δραματικότερη και πιο επικίνδυνη εκδήλωση της οστεοπόρωσης. Μόνο το 30% των ασθενών αυτών επανέρχεται στην αρχική του κινητική δραστηριότητα και την ίδια ποιότητα ζωής που είχε πριν το κάταγμα. Το κάταγμα ισχίου συμβαίνει κυρίως σε υπερήλικες (άνω των 80 ετών) οπότε παρουσιάζεται ανεξέλεγκτη αύξηση της επίπτωσής τους. Αντίθετα σε άτομα 60-79 ετών η επίπτωση του κατάγματος του ισχίου μικραίνει λόγω της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών.

Το κάταγμα ισχίου δημιουργεί δυσβάσταχτα βάρη για το Σύστημα Υγείας των αναπτυγμένων χωρών. Το έτος 2050 υπολογίζεται ότι ένας εργαζόμενος θα αντιστοιχεί σε 3 συνταξιούχους. Αντίστοιχα το ημερήσιο κόστος νοσηλείας αυξάνει συνεχώς.