Βασικές έννοιες – Ορισμοί

Οικοσύστημα: πρόκειται για οργανωμένη ενότητα έμβιων όντων και αβιοτικών
στοιχείων, τα οποία ανταλλάσσουν μεταξύ τους ενέργεια, υλικά και πληροφορία, τροφοδοτούμενα
από μια πηγή ενέργειας. Το οικοσύστημα δηλαδή δεν περιλαμβάνει μόνο τους
ζωντανούς οργανισμούς και το περιβάλλον τους, αλλά και τις σχέσεις τους.
Η οριοθέτηση ενός οικοσυστήματος είναι σχεδόν πάντοτε αυθαίρετη, ακόμη και αν
υπάρχουν φυσικά όρια. Ένα νησί, για παράδειγμα, μπορεί να θεωρηθεί ένα οριοθετημένο
σύστημα γεωγραφικά, αλλά -παράλληλα- δέχεται ενέργεια από τον ήλιο, υλικά μέσω
του αέρα και μπορεί να αποτελεί σταθμό μεταναστευτικών πουλιών.
Επομένως, είναι ένα σύστημα ανοιχτό. Γενικά, στη φύση κανένα σύστημα δεν είναι
κλειστό, καθώς ανταλλάσσει ύλη και ενέργεια με το περιβάλλον του.
Κάθε οικοσύστημα συνίσταται από το αβιοτικό (αβιοτική συνιστώσα) και το βιοτικό
μέρος (βιοτική συνιστώσα). Τρεις διακριτές ενότητες απαρτίζουν την αβιοτική
συνιστώσα: η λιθόσφαιρα (ο στερεός φλοιός της Γης), η υγρόσφαιρα
(το νερό στην υγρή του φάση) και η ατμόσφαιρα. Η βιοτική συνιστώσα
αντιπροσωπεύει το ζωντανό μέρος των οικοσυστημάτων και μπορεί να εντοπίζεται σε
τμήματα και των τριών αβιοτικών συνιστωσών. Απαρτίζεται από τρεις διακριτές ενότητες
ως προς τη λειτουργία που επιτελούν: τους παραγωγούς, τους καταναλωτές και τους
αποικοδομητές. Οι παραγωγοί, που κατά κύριο λόγο είναι τα πράσινα
φυτά, είναι οι οργανισμοί που φωτοσυνθέτουν, δηλαδή δεσμεύουν την ηλιακή ενέργεια
και τη μετατρέπουν σε χημική υπό τη μορφή οργανικών ενώσεων. Οι καταναλωτές
χρησιμοποιούν αυτές τις οργανικές ουσίες και, κυρίως, είναι τα ζώα και ο άνθρωπος.
Οι αποικοδομητές είναι μικροοργανισμοί που αποικοδομούν τα οργανικά
υλικά των νεκρών ιστών, συντελώντας έτσι στην ανακύκλωση της ύλης.
Στα πλαίσια του οικοσυστήματος η βιοτική συνιστώσα αποτελείται από άτομα του ίδιου
είδους, τα οποία συγκροτούν/συνθέτουν πληθυσμούς, που με
τη σειρά τους συγκροτούν βιοκοινότητες. Ένας πληθυσμός αποτελείται
από άτομα του ίδιου είδους (άτομα που αναπαράγονται μεταξύ τους
και δίνουν γόνιμους απογόνους), τα οποία ζουν στον ίδιο χώρο και για το ίδιο χρονικό
διάστημα. Πληθυσμοί διαφορετικών ειδών που ζουν στον ίδιο χώρο και για το ίδιο
χρονικό διάστημα και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους απαρτίζουν τις βιοκοινότητες.