Οι εκκλησίες και τα μοναστήρια της Χίου

ΔΗΜΟΣ ΚΑΜΠΟΧΩΡΩΝ
Παναγία η Κρήνα
Κτίστηκε το 12ο με 13ο αιώνα σύμφωνα με τα πρότυπα των εκκλησιών της Κωνσταντινούπολης. Ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των νησιωτικών οκταγωνικών ναών. Περιλαμβάνει δύο ασπίδες, καμπύλα αετώματα, τοξωτά παράθυρα και πόρτες. Οι τοιχογραφίες προέρχονται από έξι διαφορετικές χρονικές περιόδους. Οι παλαιότερες χρονολογούνται από το 13ο αιώνα.
(Φωτ. Γραφείο Τουρισμού Δήμου Χίου)

ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ

Ι. Μονή Αγίου Μηνά
Το μοναστήρι του Αγίου Μηνά (16ος αιώνας) βρίσκεται 11χλμ. νότια από την πόλη της Χίου, κοντά στο χωριό Νεοχώρι. Κατά τη Σφαγή της Χίου, το 1822, περισσότεροι από 3.000 κάτοικοι του νησιού σφαγιάστηκαν από τους Οθωμανούς μέσα στο μοναστήρι. Σήμερα αποτελεί εθνικό μνημείο και σε αυτό ζουν 25 μοναχές που ασχολούνται με την αγιογραφία.

Ιερός Παρθενώνας Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης
Το μοναστήρι ιδρύθηκε από τον Όσιο Παχώμιο το 1898 και βρίσκεται στο Φραγκοβούνι, λίγο έξω από την πόλη της Χίου. Σήμερα στη μονή ζουν 30 μοναχές που ασχολούνται με την αγιογραφία, το κέντημα και την υφαντική. Στο μοναστήρι δεν επιτρέπεται η είσοδος των ανδρών.

ΔΗΜΟΣ ΑΜΑΝΗΣ

Ι. Μονή Μουνδών
Το μοναστήρι κτίστηκε γύρω στο 1570. Βρίσκεται στο χωριό Διευχά κοντά στη Βολισσό και γιορτάζει του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στις 29 Αυγούστου. Κοσμείται με αγιογραφίες (του 1620, 1730, 1849) λαϊκής τεχνοτροπίας.

ΔΗΜΟΣ ΙΩΝΙΑΣ

Ι. Μονή Παναγίας Σικελιάς
Το μοναστήρι (13ος αιώνας) έχει περίτεχνο κεραμικό διάκοσμο.

Ι. Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Νενήτων
Ιδρύθηκε το 1305 και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το 1306 μετονομάστηκε σε Μονή Ταξιαρχών ύστερα από την εύρεση της εικόνας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.

ΔΗΜΟΣ ΜΑΣΤΙΧΟΧΩΡΙΩΝ

Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Πυργίου
Ιδρύθηκε το 19ο αιώνα. Αξιόλογες είναι οι παραδοσιακές διακοσμήσεις ξυστών (γεωμετρικά σχήματα που δημιουργούνται με το ξύσιμο του ασπροβαμμένου σοβά) του ξενώνα που παριστάνουν τον Αδάμ και την Εύα. Σήμερα στη μονή ζουν δύο μοναχοί.

Αγιοι Απόστολοι Πυργίου
Ιερός ναός που κτίστηκε το 13ο με 14ο αιώνα. Οι τοιχογραφίες, έργα του Δομέστιχου Κυνηγού, διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση.

ΔΗΜΟΣ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ

Ησυχαστήριο Ευαγγελισμού Οινουσσών
Ιδρύθηκε το 1962. Είναι κτισμένο με βυζαντινή αρχιτεκτονική και έχει αγιογραφηθεί από το Φώτη Κόντογλου. Σήμερα, σε αυτό ζουν 17 μοναχές που ασχολούνται με την αγιογραφία, την πλεκτική και το χρυσοκέντημα.

ΔΗΜΟΣ ΟΜΗΡΟΥΠΟΛΗΣ

Ιερά Νέα Μονή
Το μοναστήρι της Νέας Μονής (11ος αιώνας) βρίσκεται σε απόσταση 11χλμ. από την πόλη της Χίου. Ο ναός της μονής είναι βυζαντινού ρυθμού και ξεχωρίζει για τα ψηφιδωτά του, τα οποία είναι έργα των ετών 1042-1056, φτιαγμένα από τεχνίτες της ίδιας σχολής με αυτούς που στόλισαν το εσωτερικό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Το καθολικό της μονής αποτελεί σπουδαίο δείγμα του νησιωτικού οκταγωνικού τύπου. Η μονή γιορτάζει στις 23 Αυγούστου και πολύς κόσμος συρρέει για να προσκυνήσει την εικόνα της Παναγίας της Νεομονίτισσας που θεωρείται θαυματουργή.
Σήμερα, στη μονή ζουν λίγες μοναχές και στο χώρο ενός διώροφου κελιού λειτουργεί μουσείο των κειμηλίων της μονής. Από το 1995, η 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων πραγματοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα στη μονή για μαθητές σχολείων ηλικίας από 12 έως 18 ετών.

Ιερά Μονή Μυρσινιδίου
Ιδρύθηκε από τον Ιερομόναχο Χριστόφορο Σερέμελη το 1897. Είναι αφιερωμένη στην Παναγία τη Μυριδιώτισσα και γιορτάζει στις 24 Σεπτεμβρίου. Σήμερα στη μονή διαμένουν έξι μοναχοί και υπάρχει ξενώνας για τους προσκυνητές.

Ιερά Μονή Κουρνάς
Ιδρύθηκε από τους Ρωμαιοκαθολικούς της Χίου κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1346-1566). Ο ναός έχει αξιόλογες τοιχογραφίες και είναι αφιερωμένος στη Ζωοδόχο Πηγή. Σήμερα, παρ όλο που δεν λειτουργεί, την ημέρα της γιορτής της γίνεται μεγάλο πανηγύρι.

ΔΗΜΟΣ ΧΙΟΥ

Παρθενώνας Παναγίας Βοήθειας
Το μοναστήρι ιδρύθηκε από τον Όσιο Ανθιμο Βαγιανό το 1930. Η εικόνα της Παναγίας της Βοήθειας που βρίσκεται σε αυτό θεωρείται θαυματουργή. Οι αγιογραφίες του καθολικού και της κοινοβιακής τραπεζαρίας είναι έργα του αγιογράφου Γεώργιου Παναγιωτάκη. Σήμερα στη γυναικεία μονή διαβιώνουν 40 μοναχές που ασχολούνται με την αγιογραφία, την υφαντική και το κέντημα.

Παλαιοχριστιανική βασιλική Αγίου Ισιδώρου
Η παλαιοχριστιανική βασιλική του Αγίου Ισιδώρου κτίστηκε στα μέσα του 5ου αιώνα πάνω σε προγενέστερο ρωμαϊκό κτίσμα. Σήμερα τμήμα των λειψάνων της καλύπτεται από μεταγενέστερο ναό. Από την παλαιοχριστιανική διασώζονται ψηφιδωτά δάπεδα με γεωμετρικά μοτίβα και γλυπτά αρχιτεκτονικά μέλη. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει υπόγεια θολωτή κρύπτη, όπου φυλάσσονταν τα λείψανα του Αγίου Ισιδώρου και της Αγίας Μυρόπης.

ΔΗΜΟΣ ΨΑΡΩΝ

Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Ψαρών
Κτίστηκε το 16ο αιώνα. Καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1822 και επισκευάστηκε το 1880 με 1890.

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χίου