Σύγχρονη ιατροκοινωνική μάστιγα η ηπατίτιδα

Θεσσαλονίκη: Σύγχρονη ιατροκοινωνική μάστιγα για τους κατοίκους ολόκληρου του πλανήτη αποτελεί η ηπατίτιδα στις διάφορες μορφές της, τα πιο συχνά αίτια της οποίας είναι οι ιογενείς λοιμώξεις, διότι προκαλεί βαριές επιπλοκές και οδηγεί στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής του πάσχοντος.

Οι ιογενείς ηπατίτιδες οφείλονται στους ιούς της ηπατίτιδας Α, Β, C, Δ και Ε. Οι ιοί Α και Ε προκαλούν οξεία μόνον νόσο και ο ιός Δ προκαλεί οξεία και χρόνια νόσο επί προϋπάρχουσας λοίμωξης με τον ιό Β. Κατά συνέπεια πρόβλημα αποτελεί η λοίμωξη με τους ιούς Β, C και Δ, η οποία και μπορεί μετά την οξεία νόσηση να μεταπέσει σε χρόνια νόσο.

Τα παραπάνω τόνισε η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης του Ήπατος Μαρία Ραπτοπούλου-Γιγή, καθηγήτρια παθολογίας-ανοσολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με την ευκαιρία του 9ου Πανελληνίου Ηπατολογικού Συνεδρίου, που αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της Εταιρείας και θα πραγματοποιηθεί στη Μύκονο από τις 4 έως τις 7 Μαΐου 2005.

Η κυρία Ραπτοπούλου, που είναι και πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου, πρόσθεσε, ότι οι ιογενείς ηπατίτιδες Β και C αναγνωρίζονται σήμερα ότι αποτελούν ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, μία από τις βασικές αιτίες θνησιμότητας από λοιμώδη νοσήματα παγκόσμια και πιο συχνή αιτία ηπατικής μεταμόσχευσης. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ακόμη μελέτες καταγραφής σε εθνικό επίπεδο του επιπολασμού τόσο της ηπατίτιδας Β όσο και τις C και κατά συνέπεια δεν γνωρίζουμε επακριβώς το μέγεθος του προβλήματος.

Όσον αφορά την ηπατίτιδα Β, αναφέρεται ότι περίπου 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι (το 1/3 του πληθυσμού της γης) έχουν θετικούς δείκτες παλιάς ή ενεργού λοίμωξης με τον ιό της ηπατίτιδας Β (HBV) και 300-400 εκατομμύρια πάσχουν από χρόνια λοίμωξη. Κάθε χρόνο ένα εκατομμύριο από τους ασθενείς αυτούς πεθαίνουν από τις επιπλοκές της χρόνιας HBV λοίμωξης: την κίρρωση του ήπατος και τον ηπατοκυτταρικό καρκίνο (ΗΚΚ). Ο ιός της ηπατίτιδας Β ενοχοποιείται άλλωστε για το 75% τουλάχιστον του ηπατοκυτταρικού καρκίνου.

Ο επιπολασμός της λοίμωξης και ο τρόπος μετάδοσης διαφέρει στις διάφορες χώρες του κόσμου : στις χώρες με υψηλή ενδημικότητα ( >8%, Αφρική-Ασία) η λοίμωξη επέρχεται περιγεννετικά ή στην παιδική ηλικία, στις χώρες με ενδιάμεσο επιπολασμό ( 1-8%, μεσογειακές χώρες και Ανατολική Ευρώπη) η μετάδοση είναι κυρίως ενδοοικογενειακή- σεξουαλική. Εντούτοις τα ποσοστά αυτά σε όλες τις χώρες φαίνεται να μειώνονται σημαντικά με τη χρήση του εμβολίου της ηπατίτιδας Β (το οποίο είναι 95% δραστικό) και την εφαρμογή εθνικών προγραμμάτων εμβολιασμού όλων των παιδιών μετά τη σχετική σύσταση από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας το 1991 (από το 1997 στην Ελλάδα). Επιπλέον σε μελέτες κόστους /αποτελεσματικότητας της οικονομικής επίπτωσης από την εφαρμογή των προγραμμάτων εμβολιασμού, διαπιστώθηκε σημαντική μείωση του κόστους της θεραπείας των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β ακόμη και στις χώρες χαμηλής ενδημικότητας της λοίμωξης. Στην Ελλάδα κυμαίνεται στο 2.1% στον γενικό πληθυσμό, στις ομάδες υψηλού κινδύνου 3.36% ( 1.4- 22.2%) και σε υψηλά ποσοστά στους οικονομικούς μετανάστες.

Όσον αφορά την ηπατίτιδα C, ο αριθμός των ασθενών με λοίμωξη με τον ιό HCV ανέρχεται στα 170-200 εκατομμύρια (περίπου 3% του πληθυσμού της γης), υπολογίζεται ότι 3-4 εκατομμύρια άνθρωποι μολύνονται ανά έτος, η νόσος ευθύνεται για περίπου 12.000 θανάτους ανά έτος και ο κίνδυνος ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκίνου αυξάνει στο 1-4% ανά έτος μετά την εγκατάσταση της κίρρωσης του ήπατος. Αλλωστε σήμερα, η κίρρωση από χρόνια λοίμωξη του ιού της ηπατίτιδας C αποτελεί την συχνότερη αιτία μεταμόσχευσης του ήπατος.

Ο επιπολασμός της λοίμωξης με τον ιό της ηπατίτιδας C εμφανίζει διαφορές στις διάφορες χώρες του κόσμου. Στην Ελλάδα κυμαίνεται στο 0.6-7.5% ανάλογα με τη γεωγραφική κατανομή, 5.77% (0-90%) στις ομάδες υψηλού κινδύνου και από 1.5-7.5% στους οικονομικούς μετανάστες.

Ο ιός της ηπατίτιδας C μεταδίδεται κυρίως παρεντερικά μετά από επαφή με μολυσμένο αίμα ή προϊόντα αίματος. Μετά τον έλεγχο του προς μετάγγιση αίματος (1992) ή προϊόντων αίματος για την παρουσία αντισωμάτων του ιού C, ο κίνδυνος μετάδοσης από μετάγγιση είναι σήμερα μόλις 0,03% για κάθε μονάδα μεταγγιζόμενου αίματος. Έτσι σήμερα, ο συχνότερος τρόπος μετάδοσης θεωρείται παγκόσμια ότι είναι η χρήση συριγγών από χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών (50-90%, ευθύνεται σήμερα για τα 2/3 των λοιμώξεων), ενώ άλλοι λιγότερο συχνοί παράγοντες κινδύνου μετάδοσης είναι: η αιμοκάθαρση (10-40%), οι τυχαίoι τραυματισμοί με βελόνες και αιχμηρά αντικείμενα (1,8%), η σεξουαλική-ενδοοικογενειακή (0-2,7%), ο μεγάλος αριθμός σεξουαλικών συντρόφων (9,4%) και η γέννηση από μολυσμένη μητέρα (5-6%). Εν τούτοις σε ένα μεγάλο ποσοστό 20-30% των ασθενών η πηγή μόλυνσης είναι άγνωστη.

Εφόσον δεν υπάρχει ακόμη εμβόλιο για την ηπατίτιδα C, o βασικός τρόπος μείωσης του επιπολασμού της λοίμωξης παραμένει η ελάττωση του κινδύνου της ενδονοσοκομειακής μετάδοσης (μετάγγιση μη ελεγχόμενου αίματος, μη καλή αποστείρωση βελονών και συριγγών) ή της κοινής χρήσης συριγγών στους ενδοφλεβίως χρήστες ναρκωτικών, η αναγνώριση των τρόπων μετάδοσης, η εντόπιση των ατόμων που έχουν μολυνθεί και η αποτελεσματική θεραπεία της χρόνιας νόσου.

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα στη θεραπεία τόσο στην ηπατίτιδα Β όσο (και κυρίως) στην ηπατίτιδα C.

Μεγάλο μέρος του συνεδρίου θα καλύψουν οι μεταμοσχεύσεις του ήπατος, ενώ άλλα θέματα είναι η ηπατική νόσος από την πλευρά του παιδιάτρου, η ιστολογία και ανοσολογία του ήπατος. Παράλληλα θα πραγματοποιηθεί μετεκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα την οξεία και χρόνια ηπατική ανεπάρκεια.

Καταλήγοντας η κυρία Ραπτοπούλου υπενθύμισε, ότι στη χώρα μας λειτουργεί από την Ελληνική Εταιρία Μελέτης του Ήπατος, ανοικτή τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας για την ηπατίτιδα. Η τηλεφωνική γραμμή 210 6748125 λειτουργεί από Δευτέρα έως και Παρασκευή από τις 10 το πρωί έως τις 3 μετά το μεσημέρι.

Μέσα από την τηλεφωνική γραμμή, οι γιατροί της Εταιρίας προσφέρουν δωρεάν έγκυρη και αντικειμενική πληροφόρηση γύρω από την ασθένεια, τους τρόπους μετάδοσης και προφύλαξης, για τον εμβολιασμό, αλλά και για τη λειτουργία των εξωτερικών ηπατολογικών ιατρείων των δημόσιων νοσοκομείων σ’ όλη τη χώρα.

health.in.gr