Παρόν και μέλλον του σακχαρώδους διαβήτη, μία συζήτηση με τον Καθηγητή Σωτήρη Ράπτη

in.health: Κύριε καθηγητά, ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία πάθηση που αφορά σε χιλιάδες ανθρώπους, εφόσον εκτός από τους 700.000 Έλληνες διαβητικούς, υπάρχουν οι οικογένειές τους, αλλά και το σύνολο του ιατρικού και του νοσηλευτικού προσωπικού που ασχολείται με την περίθαλψή τους. Πιστεύετε ότι η ποιότητα των υγειονομικών υπηρεσιών που παρέχεται στους διαβητικούς είναι επαρκής;

Σ.Ράπτης: Είναι σίγουρο ότι και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά και το επίπεδο της εκπαίδευσης του ιατρικού και του νοσηλευτικού προσωπικού είναι πολύ καλύτερα από ό,τι ήταν πριν από 20 χρόνια. Οι γιατροί ειδικεύονται όλο και περισσότερο στην αντιμετώπιση του διαβήτη, ενώ και οι ασθενείς αναζητούν ποιοτικές και εξειδικευμένες υπηρεσίες. Όσον αφορά στην πολιτεία, ήδη στη χώρα μας αναπτύσσονται και λειτουργούν 73 κόμβοι του Εθνικού Κέντρου Διαβήτη, μέσα σε μεγάλα νοσοκομεία και υγειονομικούς σταθμούς. Οι στόχοι αυτού του προγράμματος είναι πολλοί. Αφενός προωθούμε τη διασύνδεση αυτών των κέντρων μέσω μιας συλλογικής βάσης δεδομένων, στην οποία οι διαβητικοί θα καταγράφονται και έτσι θα μπορούν να παρακολουθηθούν αποτελεσματικότερα. Τα κέντρα αυτά θα αποτελέσουν σημεία ανταλλαγής απόψεων και εμπειριών ανάμεσα σε εξειδικευμένους γιατρούς και νοσηλευτές, αλλά και οχήματα εφαρμογής κοινών θεραπευτικών σχημάτων με απώτερο στόχο το όφελος του Έλληνα διαβητικού.

in.health: Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία πάθηση που προσβάλλει πολλά συστήματα και όργανα του σώματος, όπως τα μάτια ή τα νεφρά. Αυτό έχει επακόλουθο να ασχολούνται με την περίθαλψη των διαβητικών γιατροί όλων των ειδικοτήτων. Πιστεύετε ότι αυτοί οι Έλληνες επιστήμονες έχουν την κατάρτιση που απαιτείται;

Σ.Ράπτης: Θεωρητικά ναι. Ταυτόχρονα προωθούμε την αναγνώριση της διαβητολογίας ως μιας ξεχωριστής υποειδίκευσης της παιδιατρικής και της ενδοκρινολογίας που θα διαρκεί δύο χρόνια με σύγχρονο πρόγραμμα σπουδών. Έτσι οι γιατροί που θα ειδικευτούν θα έχουν το ρόλο του συντονιστή της παρακολούθησης των διαβητικών αλλά και του τρόπου με τον οποίον αυτοί ανταποκρίνονται στη θεραπεία.

in.health: Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το «κλειδί» για την αποτελεσματική ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στους διαβητικούς και την πρόληψη των επιπλοκών της νόσου;

Σ.Ράπτης: Οι περισσότερες σύγχρονες έρευνες, όπως η μελέτη DECOT που διεξήχθη σε χιλιάδες ασθενείς στο εξωτερικό, αποδεικνύουν ότι το «κλειδί» για τη σωστή ρύθμιση του σακχάρου είναι η λεγόμενη μετασιτιακή υπεργλυκαιμία. Οι υψηλές τιμές του σακχάρου αμέσως μετά τα γεύματα -αυτό άλλωστε είναι η μετασιτιακή υπεργλυκαιμία- ευθύνονται για πολλές από τις επιπλοκές του διαβήτη και κυρίως για τις καρδιαγγειακές. Νέα φάρμακα που δοκιμάζονται και από την κλινική μας και ανήκουν στην κατηγορία των μεγλιτινιδών στοχεύουν ακριβώς στη μείωση των επιπέδων της γλυκόζης μετά τα γεύματα και υπόσχονται τόσο καλύτερη ρύθμιση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα όσο και προφύλαξη από τις επιπλοκές.

in.health: Οι Έλληνες διαβητικοί έχουν διαφορετικά ποσοστά σε ό,τι αφορά τις επιπλοκές από το σακχαρώδη διαβήτη, σε σύγκριση με τους ασθενείς άλλων χωρών;

Σ.Ράπτης: Όχι. Η σύγκριση αποδεικνύει ότι τα επίπεδα είναι παραπλήσια. Το πρόβλημα όμως δεν είναι εκεί. Σε όλο τον κόσμο οι ασθενείς δεν μπορούν να ακολουθήσουν το κατάλληλο πρόγραμμα για τη σωστή παρακολούθηση και αντιμετώπιση της νόσου τους. Ο διαβητικός δεν παρακολουθεί τακτικά τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα του, δεν προσέρχεται στους ειδικούς γιατρούς βάσει προγράμματος, ώστε να ανιχνευθούν έγκαιρα τυχόν επιπλοκές. Χρειάζεται πολύ δουλειά ακόμη για να εκπαιδεύσουμε σωστά το διαβητικό και να τον πείσουμε να ακολουθεί τις οδηγίες μας. Απαραίτητη εδώ είναι και η συστηματικότερη προσέγγιση της πολιτείας στο πρόβλημα.

in.health: Πρόσφατα σας είδαμε να συμμετέχετε στην παρουσίαση μιας φορητής αντλίας συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης. Μπορείτε να μας πείτε δύο λόγια για αυτήν και για τη χρήση της;

Σ.Ράπτης: Σε πολλούς διαβητικούς, που πρέπει να παίρνουν ινσουλίνη για να ρυθμίσουν σωστά τα επίπεδα της γλυκόζης, δημιουργούνται διάφορα προβλήματα. Κάποιοι από αυτούς χρειάζονται, για παράδειγμα, μέχρι και επτά ενέσεις ινσουλίνης την ημέρα, ενώ πολύ συχνά αντιμετωπίζουν επεισόδια υπογλυκαιμίας, γεγονός που υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής τους και δυσχεραίνει τις καθημερινές δραστηριότητες. Η αντλία είναι μία πολύ μικρή, φορητή συσκευή που συνδέεται με το σώμα του ασθενούς και του χορηγεί την αναγκαία ποσότητα ινσουλίνης. Ταυτόχρονα, μπορεί να δεχτεί εξωτερική παρέμβαση από τον ίδιο τον ασθενή, σε περίπτωση που αυτός θέλει να ασκηθεί ή να φάει λίγο παραπάνω. Περισσότερο από το 80% των διαβητικών που την έχουν δοκιμάσει σε όλο τον κόσμο ανταποκρίθηκε πολύ θετικά, αφού απαλλάχτηκε από τις συνεχείς ενέσεις, ενώ και η ρύθμιση της γλυκόζης στο αίμα του ήταν πολύ καλύτερη.

in.health: Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η οριστική θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη;

Σ.Ράπτης: Πολύ πρόσφατα βγήκε στο φως της δημοσιότητας μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έρευνα σχετικά με τη μεταμόσχευση νησιδίων του Langerhans σε ασθενείς που είχαν σακχαρώδη διαβήτη και έπαιρναν ινσουλίνη. Για όσους πιθανόν δεν γνωρίζουν, τα νησίδια του Langerhans είναι το τμήμα του παγκρέατος που παράγει την ινσουλίνη. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο περιοδικό New England Journal of Medicine και το αποτέλεσμά της ήταν εξαιρετικά ελπιδοφόρο. Όλοι οι ασθενείς σταμάτησαν την ινσουλινοθεραπεία, ενώ δεν είχαν και την ανάγκη για βαριά ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, όπως τα γλυκοκορτικοειδή. Εγώ όμως πιστεύω ότι το μέλλον δεν βρίσκεται εκεί. Τη λύση θα δώσει το τεχνητό πάγκρεας που θα εμφυτεύεται στον οργανισμό και θα μπορεί να χορηγεί την αναγκαία δόση ινσουλίνης, μετρώντας κάθε στιγμή τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα.

in.health: Τελειώνοντας, υπάρχουν κάποιες εξελίξεις σε ό,τι αφορά την ανακάλυψη του αιτίου που προκαλεί τη νόσο;

Σ.Ράπτης: Υπάρχουν πολύ σοβαρές ενδείξεις ότι, σε ό,τι αφορά το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, υπεύθυνα είναι ένα ή περισσότερα γονίδια.

in.health: Εσείς, ως επιστήμονας, θα ήσασταν υπέρ μιας γονιδιακής θεραπείας για το διαβήτη, παρά τις αντιρρήσεις που δημοσιεύονται κατά καιρούς από μερίδα του επιστημονικού κόσμου;

Σ.Ράπτης: Για σοβαρές και χρόνιες παθήσεις, όπως ο διαβήτης, είμαι υπέρ.

in.health: Κύριε καθηγητά, σας ευχαριστώ πολύ.

Σ.Ράπτης: Και εγώ.

health.in.gr