Πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως αν οι Αμερικανοί εισβάλουν στη Βενεζουέλα, θα νικήσουν, έστω με δυσκολία, τον -σαφέστατα πιο αδύναμο- στρατό της χώρας. Στη συνέχεια θα εγκαθιδρύσουν εύκολα μια δική τους κυβέρνηση, ίσως υπό την Κορίνα Ματσάδο. Τα προβλήματα όμως για τους Αμερικανούς θα ξεκινήσουν στο «δεύτερο στάδιο» του πολέμου για το οποίο οι βολιβαριανή επανάσταση προετοιμάζεται εδώ και 20 χρόνια. Ποιο είναι αυτό;

‘Εχοντας εντρυφήσει στα πιθανά στρατιωτικά σενάρια μιας εισβολής στη Βενεζουέλα, ο ερευνητής στο University College London υπ. δρ. Pablo Uchoa, περιγράφει μια κοινωνία η οποία έχει πάρα πολύ σοβαρά τη συστηματική άμυνα σε έναν πανίσχυρο εισβολέα, στα πρότυπα του Πολέμου του Βιετνάμ.

«Αυτό που προσπαθούν να προσομοιώσουν είναι ένα είδος Βιετνάμ» εξηγεί ο πολιτικός επιστήμονας στο podcast του The Conversation. «Προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε δύναμη δεν θα μπορεί να κυβερνήσει μεγάλο μέρος της επικράτειας, γιατί αυτό θα καλύπτεται από αυτούς τους «πολίτες-στρατιώτες».

Όπως εξηγεί ο ίδιος, αυτό το σύστημα εδαφικής άμυνας μέσω πολιτών-στρατιωτών κατεβαίνει μέχρι και σε επίπεδο κοινοτήτων. «Άρα, αν σκεφτείς ότι ίσως 500.000 άνθρωποι ζουν σε μια φτωχή κοινότητα, σε μια φτωχή συνοικία (barrio) στη Βενεζουέλα, αυτή η συνοικία θα υποδιαιρούνταν σε περιοχές και αυτές οι περιοχές θα είχανε διαφορετικές ομάδες και μετά μονάδες πολιτοφυλακής.

Με αυτό τον τρόπο θα ήταν δύσκολα να διεισδύσει ένα εχθρός, γιατί οποιοσδήποτε θεωρείται εχθρικός θα δεχόταν επίθεση και η πολιτοφυλακή έχει όπλα γι’ αυτό. «Επίσης, η κυβέρνηση έχει και άλλου είδους παραστρατιωτικές ομάδες που θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε αυτή την αποστολή. Άρα αυτό θα ήταν ένα είδος ένοπλης αντίστασης » λέει.

«Τα μάτια και τα αυτιά της επανάστασης»

Πριν χρειαστεί να καταφύγουν στα όπλα, ο Uchoa συνεχίζει, οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους έχουν ονομαστεί από τον Μαδούρο «τα μάτια και τα αυτιά της επανάστασης», παρέχοντάς του εφαρμογή στο κινητό όπου μπορεί ο καθένας να αναφέρει τον γείτονά του ή ύποπτο στην κυβέρνηση.

Στην πραγματικότητα, κάποιες επιχειρήσεις -στρατιωτικές και αστυνομικές- στη Βενεζουέλα έχουν ήδη χαρακτηριστεί «Operation Tun», κατά τις οποίες οι αρχές μπορεί να χτυπήσουν την πόρτα υπόπτων στη μέση της νύχτας.

«Πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία μπορεί να δρούν παντού κατάσκοποι» σημειώνει ο ειδικός, τονίζοντας ότι «ο «κατάσκοπος» ήταν απλώς κάποιος που είναι προδότης. Νομίζω ότι αυτό που συμβαίνει με τον Μαδούρο είναι ότι πριν, ο Ούγκο Τσάβες δεν χρειαζόταν πραγματικά να επιλέξει μεταξύ αυταρχισμού και δημοκρατίας, επειδή κέρδιζε εκλογές». Ωστόσο, η χαμηλότερη δημοφιλία του Μαδούρο έχει κάνει την κυβέρνηση πιο ευαίσθητη σε ζητήματα ασφαλείας.

Όλα ξεκίνησαν επί Τσάβες

Όπως αναφέρει ο ειδικός, αυτή η αντιστασιακή κουλτούρα χτίστηκε επί εποχής Ούγκο Τσάβες, ο οποίος ήταν έμπειρος στρατιωτικός και ανέλαβε τη διακυβέρνηση το 1999.

«Ο Τσάβες είναι στρατιωτικός. Άρα τείνει να βλέπει την ασφάλεια με ευρύ τρόπο. Καταλαβαίνει ότι η ασφάλεια δεν είναι μόνο η προσωπική του προστασία, αλλά και το πώς εξασφαλίζουμε ότι ο κόσμος έχει φαγητό, πώς διασφαλίζουμε ότι διανέμουμε το πετρέλαιο κ.ο.κ. Και επίσης: πώς εξασφαλίζουμε ότι αυτός ο στρατός δεν θα κάνει πραξικόπημα εναντίον μου» αναφέρει ο ειδικός.

Το πρώτο εργαλείο για τον Τσάβες ήταν να εκκαθαρίσει τον στρατό από αντιπάλους και να προάγει δικούς του ανθρώπους. Βέβαια, θα έπρεπε στη συνέχεια να προσαρμόσει τον στρατό σε μια κατάσταση όπου θα πρέπει να αντιμετωπίσει εχθρούς.

Ο ειδικός σημειών ότι ο Τσάβες είχε τότε τρεις εχθρούς. «Οι ΗΠΑ, ο μεγάλος [εχθρός]. Δεν πρόκειται να νικήσουν τις ΗΠΑ. Άρα πρέπει να βρουν ένα πλαίσιο ασύμμετρου πολέμου για να τις αντιμετωπίσουν. Οι ΗΠΑ τότε ήταν σύμμαχος της Κολομβίας. Έριχναν δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια προς την Κολομβία. Άρα η Βενεζουέλα πρέπει να εκσυγχρονίσει και να αναβαθμίσει τον στρατό της, σύμφωνα με τον Τσάβες, ώστε να αντιμετωπίσει την Κολομβία» λέει.

Οι αντάρτες που δρούσαν στα σύνορα Κολομβίας-Βενεζουέλας εξυπηρετούσαν το Καράκας καθώς θα έκαναν δύσκολη τη ζωή στους Κολομβιανούς εάν αποφάσιζαν εισβολή.

Από τότε ο στρατός της Βενεζουέλας έπρεπε να διαχειριστεί και τον εσωτερικό εχθρό «Από εκεί ξεκινάει ο στρατός να μπαίνει ουσιαστικά σε πράγματα όπως η διαχείριση της διανομής τροφίμων και βασικοί τομείς της οικονομίας και της διακυβέρνησης επίσης. Ωστόσο, ο Τσάβες το κρατά αυτό σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, γιατί στηρίζεται στη νομιμοποίησή του. Κερδίζει εκλογές. Είναι ο ηγέτης της Μπολιβαριανής Επανάστασης».

Ιράκ και Βιετνάμ, τα παραδείγματα

Οι Pablo Uchoa λέει στη συνέχεια ότι οι δύο βασικές επιρροές του Τσέβες ήταν ήταν το Βιετνάμ και πιθανόν το Ιράκ, καθώς και στις δύο περιπτώσεις ο αμερικανικός στρατός δεν μπορούσε να παραμείνει μετά την εισβολή.

«Αλλά η βασική ιδέα εδώ είναι ότι η μάχη δεν είναι μόνο στρατός εναντίον στρατού. Είναι ένας αγώνας του λαού εναντίον ενός στρατού. Ο Τσάβες είχε την εισβολή στο Ιράκ στο επίκεντρο του μυαλού του. Το έβλεπε αυτό και έλεγε: έχω αυτόν τον τεράστιο γίγαντα που κινείται προς τη Βενεζουέλα και πρέπει να κάνουμε κάτι».

Έτσι, το 2008 ο Τσάβες δημιούργησε τη Μπολιβαριανή πολιτοφυλακή. Πρόκειται για την πολιτοφυλακή που ήταν ενσάρκωση της ιδέας «ο λαός οπλισμένος» και προσπαθεί να αντικατοπτρίζει τον πληθυσμό. «Είναι πολίτες που κατατάσσονται στις ένοπλες δυνάμεις. Στην αρχή ήταν στην εφεδρεία, αλλά αυτή η εφεδρεία έχει πλέον γίνει ένας πέμπτος κλάδος των ενόπλων δυνάμεων, μαζί με τον στρατό ξηράς, το ναυτικό, την εθνική φρουρά και την αεροπορία».

Πληρώνονται, αλλά προέρχονται από τον πολιτικό/πολιτικό κόσμο. Δεν έχουν περάσει από στρατιωτική εκπαίδευση. Διαφορετικές μονάδες της πολιτοφυλακής έχουν διαφορετικές αποστολές. Έχουν διαφορετικά όπλα που θα χρησιμοποιήσουν, και μερικές φορές δεν είναι καν όπλο: μερικές φορές είναι επιτήρηση και μερικές φορές είναι απλώς να μπορούν να ενημερώνουν την κυβέρνηση για οποιαδήποτε ύποπτη κίνηση ανθρώπων, γιατί η πολιτοφυλακή έχει 5 εκατομμύρια ανθρώπους, σύμφωνα με την κυβέρνηση.

Αυτό έχει μεγαλώσει με τα χρόνια — δεν υπάρχει περίπτωση να εκπαιδεύσεις αυτούς τους ανθρώπους ως στρατιώτες στο ίδιο επίπεδο. Άρα η πολιτοφυλακή έχει αυτή την ιδέα ότι, αν μπει οποιοσδήποτε στρατός, θα δημιουργήσουν την αντίσταση. Αυτό το λένε το δεύτερο στάδιο του πολέμου.

«Νομίζω ότι οι Βενεζουελάνοι μπορεί να βλέπουν αυτή τη στιγμή ως το πρώτο στάδιο του πολέμου: ναυτικός αποκλεισμός, μερικοί βομβαρδισμοί εδώ κι εκεί, πολύ σκληρή ρητορική. Άρα ετοιμάζονται τώρα για μια δεύτερη στιγμή, όπου πρέπει να κάνουν αυτού του είδους την ανάπτυξη/ενεργοποίηση αντίστασης».

Πόσοι είναι με τον Μαδούρο

Ακόμη κι αν το παραπάνω σύστημα δεν είναι τέλειο, ο ειδικός στο UCL, τονίζει ότι ένα μόνο μέρος των Βενεζουελανών πιθανότατα θα αρκούσε για να δημιουργήσει πολύ χάος και συνεπώς ένα στρατιωτικό τέλμα στη χώρα και να κάνει πολύ κοστοβόρο για τους Αμερικανούς να μείνουν.

Ακόμα, δηλαδή, και αν ισχύουν οι ισχυρισμοί της ηγέτιδας της αντιπολίτευσης, Μαρία Κορίνα Ματσάδο, ότι ο Έντμουντο Γκονσάλες είχε εξασφαλίσει το 70% στις τελευταίες εκλογές, η εκλογική δύναμη του Μαδούρο είναι αρκετά ισχυρή.

«Το 30% των ανθρώπων που ψήφισαν είναι ακόμη με τον Τσαβισμό. Άρα κάποιοι από αυτούς είναι πρόθυμοι να δεσμευτούν να πολεμήσουν και να αντισταθούν. Μπορείς να έχεις μια κατάσταση όπου οι Αμερικανοί ή οι σύμμαχοί τους -και σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να είναι η Μαρία Κορίνα Ματσάδο, θα μπορούσε να είναι ο Έντμουντο Γκονσάλες- θα βρουν μια χώρα μη κυβερνήσιμη. Και νομίζω ότι αυτό θα προσπαθήσουν να κάνουν».

Θα έπρεπε να το πάρουν σοβαρά

Αυτό που διαπιστώνει, τέλος, ο ειδικός είναι ότι όλα αυτά δεν τα υπολογίζει η Ουάσιγκτον. «Δεν βλέπω ενδείξεις ότι ούτε ο Τραμπ ούτε η αντιπολίτευση της Βενεζουέλας το παίρνουν στα σοβαρά, γιατί διαβάζω πράγματα που γράφουν πολιτικοί επιστήμονες και μιλούν για την εξουσία σαν να μπορείς απλώς να αλλάξεις το πρόσωπο στο προεδρικό μέγαρο και να έχει γίνει το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς. Και μετά, η επόμενη δουλειά, λένε, είναι η ανοικοδόμηση της χώρας».

«Καταλαβαίνω γιατί θα ήθελες να έχεις την ανοικοδόμηση ως αποστολή. Αλλά για μένα, η αποστολή θα ήταν να διατηρήσεις/να κρατήσεις. Μπορεί σχετικά γρήγορα να αλλάξουν τον άνθρωπο στην κορυφή του καθεστώτος. Αλλά σίγουρα πρέπει να πάει πέρα από τον Μαδούρο, πέρα από τους 50 κορυφαίους ανθρώπους στο καθεστώς. Για να μην αναφέρω ότι έχεις αξιωματικούς που δουλεύουν στις «πολιτικές» μορφές της επανάστασης. Θα τα παρατούσαν απλώς και θα έλεγαν: «Ήταν μια σπουδαία εμπειρία, τώρα πάμε παρακάτω μετά από 25 χρόνια»; Νομίζω ότι είναι δίκαιο να πούμε ότι θα υπήρχε κάποια αντίσταση».

Ειδήσεις Σήμερα: