Στον κατάλογο των «Θησαυρών της Ευρωπαϊκής Κινηματογραφικής Κληρονομιάς» (Treasures of European Film Culture) της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου (ΕΑΚ) εντάχθηκε ο Λευκός Πύργος.

Το εμβληματικό μνημείο – σύμβολο της Θεσσαλονίκης, που σήμερα δεσπόζει μοναχικό στην παραλία της πόλης, φιγουράρει δίπλα σε τοπόσημα παγκόσμιας κινηματογραφικής αξίας, όπως η Φοντάνα ντι Τρέβι στη Ρώμη, οι Σκάλες Ποτέμκιν στην Οδησσό και το νησί Fårö του Μπέργκμαν στη Σουηδία.

Μάλιστα, πρόκειται για το πρώτο μνημείο από την Ελλάδα που εντάσσεται στον συγκεκριμένο κατάλογο.

Η ένταξή του εορτάστηκε στο πλαίσιο του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου, Mike Downey, να υπογραμμίζει τη σημασία δημιουργίας ενός δικτύου κινηματογραφικών μνημείων σε ολόκληρη την Ευρώπη.

«Ο πολιτισμός, και ιδιαίτερα ο κινηματογραφικός πολιτισμός, συνδέεται με τόπους. Με μέρη και τοποθεσίες που μας θυμίζουν ορισμένα από τα αριστουργήματα του ευρωπαϊκού σινεμά, τόπους που έχουν γίνει κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης. Σήμερα έχουμε τη μεγάλη χαρά να βρισκόμαστε σε έναν τέτοιο τόπο, εδώ στη Θεσσαλονίκη… Ο Λευκός Πύργος είναι πρώτο μνημείο από την Ελλάδα που εντάσσεται στη λίστα με τους Θησαυρούς της Ευρωπαϊκής Κινηματογραφικής Κληρονομιάς, σε αυτό το συνεχώς αναπτυσσόμενο δίκτυο, που καθρεφτίζει τον πλούτο και τη μαγεία του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Ο Λευκός Πύργος κουβαλάει ούτως ή άλλως μια μακρά ιστορία ως το σύμβολο της Θεσσαλονίκης, η οποία αποτέλεσε σκηνικό σε πολλές ταινίες του Θόδωρου, του σημαντικότερου ίσως σκηνοθέτη στην ιστορία του ελληνικού σινεμά», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Mike Downey.

Ο Λευκός Πύργος κάτι παραπάνω από ένα εμβληματικό μνημείο

Για μια εκδήλωση με ιδιαίτερο συμβολισμό έκανε λόγο η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό: «Η σημερινή γιορτή ένταξης του Λευκού Πύργου στους Θησαυρούς της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου έχει πολλαπλό συμβολικό βάθος και αγγίζει τον συναισθηματικό πυρήνα του Φεστιβάλ μας. Ο Λευκός Πύργος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την εικόνα και την ταυτότητα του Φεστιβάλ,  αλλά και με το έργο ενός δημιουργού που θα είναι για πάντα συνυφασμένος με το Φεστιβάλ τόσο ως πρώην πρόεδρος όσο και ως μέντορας, καθοδηγητική μορφή και πηγή έμπνευσης όλα αυτά τα χρόνια.

Σήμερα τιμούμε όχι μόνο ένα μνημείο φτιαγμένο από πέτρα και χρόνο, αλλά κι ένα ορόσημο των κινούμενων εικόνων, που γεφυρώνει την ιστορική κληρονομιά με την κινηματογραφική παρακαταθήκη. Ο Λευκός Πύργος, μέσα από την ποιητική ματιά του Θόδωρου Αγγελόπουλου, έγινε κάτι παραπάνω από ένα εμβληματικό μνημείο. Έγινε φορέας μνήμης και κιβωτός της ελληνικής ψυχής. Στον κινηματογράφο του Αγγελόπουλου ο Λευκός Πύργος υπερέβη τη λειτουργία του απλού φόντου, καθώς υπήρξε μάρτυρας της ιστορίας, της εξορίας, του αιώνιου ανθρώπινου δράματος, θυμίζοντάς μας τη μεταμορφωτική δύναμη του κινηματογράφου και τον τρόπο με τον οποίο διαφυλάσσει την εύθραυστη ισορροπία της μνήμης και της συλλογικής συνείδησης. Στην εποχή μας εξάλλου, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, είναι ουσιαστικό να θυμόμαστε τις ιστορίες του παρελθόντος» υπογράμμισε.

Ο Λευκός Πύργος γίνεται ένας φάρος μνήμης και πολιτισμού, που κρατά αναμμένη τη φλόγα του ελληνικού κινηματογράφου

Ο επίλογος της εκδήλωσης γράφτηκε από την παραγωγό και σύντροφο του Θόδωρου Αγγελόπουλου, Φοίβη Οικονομοπούλου που ανέφερε: «Είναι για μένα τιμή και βαθιά συγκίνηση να βρίσκομαι εδώ, εκπροσωπώντας την οικογένεια του Θόδωρου Αγγελόπουλου, τους θεματοφύλακες της παρακαταθήκης ενός μεγάλου δημιουργού και δημόσιου στοχαστή. Σήμερα, χάρη στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου, ο ελληνικός κινηματογράφος συνδέεται ακόμη πιο ουσιαστικά με τον Λευκό Πύργο, το εμβληματικό σύμβολο της Θεσσαλονίκης. Της πόλης των προσφύγων και της αέναης μετακίνησης ανθρώπων και ιδεών. Σήμερα, δεν γιορτάζουμε μια απλή σύζευξη τόπου και τέχνης, αλλά την αναγνώριση μιας κοινής μνήμης, ενός κοινού ορίζοντα, μιας πνευματικής συγγένειας ανάμεσα στο βλέμμα του δημιουργού και την ιστορία αυτής της πόλης.

Ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος άντλησε δημιουργικά στοιχεία από την αρχαία μυθολογία όχι για να την επαναλάβει, αλλά για να τη μετασχηματίσει σε μια μυθολογία του νεότερου ελληνισμού και των Βαλκανίων: Η  αναπαράσταση στις ταινίες του επιτελείται όχι ως σκοπός αλλά ως χρόνος, καθώς οι μικρές ιστορίες των ανθρώπων αντανακλώνται και καθορίζονται από τη μεγάλη Ιστορία. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος έπλασε μια μυθολογία με αφηγήσεις για το ταξίδι, τα σύνορα, την εξορία, την ανθρώπινη μοίρα, μια μυθολογία της σιωπής που παρουσίασε στο παγκόσμιο κοινό την ταραχώδη ιστορία της Ελλάδας, των Βαλκανίων και της Μικράς Ασίας. Τοπίο στην ομίχλη, Το βλέμμα του Οδυσσέα, Μια αιωνιότητα και μια μέρα, Το λιβάδι που δακρύζει. Ταινίες γυρισμένες εν μέρει ή εξ ολοκλήρου στη Θεσσαλονίκη, που κρατούν ζωντανές τις εικόνες της όχι ως απλά σκηνικά, αλλά ως σύμβολα μνήμης» σημείωσε.

Και πρόσθεσε: «Για τον Αγγελόπουλο, η θάλασσα υπήρξε ένας κατεξοχήν μυστηριακός τόπος, σκηνικό και σύμβολο μαζί. Η θάλασσα που απλώνεται από τη Θεσσαλονίκη έως τις ακτές του Ολύμπου, που γεφυρώνει τα Βαλκάνια με το Αιγαίο, που έφερε στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης πρόσφυγες, απόγνωση και ελπίδα. Οι σκιές της, η ομίχλη της, μια σιωπηλή διαρκής παρουσία. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Θόδωρος Αγγελόπουλος επέστρεφε ξανά και ξανά στη Θεσσαλονίκη και τη θάλασσά της. Σήμερα, ο Λευκός Πύργος, αιώνια χαραγμένος στην ποιητική του Αγγελόπουλου, αναγνωρίζεται ως Θησαυρός της Ευρωπαϊκής Κινηματογραφικής Κληρονομιάς. Γίνεται ένας φάρος μνήμης και πολιτισμού, που κρατά αναμμένη τη φλόγα του ελληνικού κινηματογράφου και μας καλεί να κοιτάξουμε ξανά με καθαρό βλέμμα τον κοινό μας ορίζοντα».

Ειδήσεις Σήμερα: