Μαικ Μπέρνερς – Λι: Θα εκπλαγώ αν στο τέλος τη γλιτώσουμε!

«Η ανθρωπότητα οδεύει προς ένα πολύ σκοτεινό και δυσάρεστο μέλλον», προειδοποιεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο Μάικ Μπέρνερς – Λι, ένας από τους πλέον διακεκριμένους ερευνητές παγκοσμίως στον τομέα της κλιματικής αλλαγής. «Απαιτείται επειγόντως μια συστημική αλλαγή. Αλλιώς, με την πορεία που ακολουθούμε, μέσα στα επόμενα 20 χρόνια οι κάτοικοι της Ευρώπης θα βιώσουμε καταστάσεις τόσο δυσάρεστες όσο αυτές που έπληξαν τους προγόνους μας στα μέσα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», τονίζει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ και εταίρος του Ινστιτούτου για το Κοινωνικό Μέλλον.

Κατά τον διαπρεπή Βρετανό επιστήμονα και συγγραφέα, σήμερα βιώνουμε μια «παγκόσμια πολυκρίση». Με άλλα λόγια, «πάνε στραβά πολλά πράγματα ταυτόχρονα». Ποια είναι αυτά; «Η κλιματική και η ενεργειακή κρίση εντείνονται, ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται – και μαζί του η επισιτιστική ανασφάλεια –, η γονιμότητα των εδαφών μειώνεται, η βιοποικιλότητά μας αιμορραγεί, η ρύπανση εξαπλώνεται και η απειλή των ασθενειών γίνεται όλο και πιο επικίνδυνη», εξηγεί ο 61χρονος ερευνητής, ο οποίος είναι αδερφός του εφευρέτη του Παγκόσμιου Ιστού, σερ Τιμ Μπέρνερς – Λι.

Πρέπει να δράσουμε άμεσα

Και πόσο άσχημα είναι, άραγε, τα πράγματα; «Δεν ξέρουμε ακριβώς πώς και πότε θα έρθει η κατάρρευση. Δεν μπορώ να σας πω αν αυτό θα συμβεί μέσα στα επόμενα πέντε ή δέκα χρόνια. Αλλά, αν συνεχίσουμε σαν να μην τρέχει τίποτε για τα επόμενα 20 χρόνια, θα εκπλαγώ αν στο τέλος τη γλιτώσουμε», σημειώνει. «Το σημείο καμπής θα είναι το λιώσιμο του μόνιμα παγωμένου εδάφους (πέρμαφροστ), που θα οδηγήσει στην απελευθέρωση μεθανίου στη Σιβηρία. Αυτό θα αυξήσει τα αέρια του θερμοκηπίου και τις δασικές πυρκαγιές και θα επιταχύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη», υπογραμμίζει ο Μπέρνερς – Λι, ο οποίος τον περασμένο Φεβρουάριο τιμήθηκε με το περιβαλλοντικό βραβείο Planet Earth Award.

«Γνωρίζουμε ότι η εξάπλωση των πλαστικών είναι πολύ γρήγορη – περίπου 5% ετησίως. Σε αυτά περιέχονται 16.000 χημικές ουσίες που διαταράσσουν το ενδοκρινικό μας σύστημα και προκαλούν καρκίνους. Σύμφωνα με μελέτες, ο δείκτης γονιμότητας μπορεί να καταρρεύσει εξαιτίας των τοξινών. Βέβαια, είναι άγνωστο το σημείο στο οποίο τα πράγματα θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τον έλεγχο, για παράδειγμα να αρχίσουν να μεταναστεύουν ξαφνικά εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι ή να μην μπορούμε να εξασφαλίσουμε τροφή για όλους».

Είναι, όμως, μη αναστρέψιμη η κατάσταση; «Οχι, αλλά σίγουρα θα έχουμε αυτή την τύχη αν δεν ξυπνήσουμε εγκαίρως», απαντά ο καθηγητής. «Πρέπει να δράσουμε άμεσα για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία βρισκόμαστε. Ο μόνος τρόπος είναι να δούμε την κλιματική αλλαγή ως σύμπτωμα μιας πολύ ευρύτερης κατάστασης που πλήττει την ανθρωπότητα».

Ανθρωπόκαινο, η νέα εποχή

Στο νέο του βιβλίο με τίτλο «A Climate of Truth» (Cambridge University Press), ο Μπέρνερς – Λι υποστηρίζει, ότι ενώ έχουμε τα μέσα για να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή, εμείς επιταχύνουμε την πορεία μας προς την «πολυκρίση» του κλίματος, της επισιτιστικής ασφάλειας, της βιοποικιλότητας, της ρύπανσης και της ανισότητας. «Εχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή την οποία ορισμένοι αποκαλούν Ανθρωπόκαινο. Πλέον, είμαστε εμείς αυτοί που επιβαρύνουν περισσότερο το οικοσύστημα. Αν δεν κάνουμε την απαραίτητη μετάβαση, η ανθρωπότητα θα βρεθεί σε μια πραγματικά ζοφερή κατάσταση», επισημαίνει.

«Η διαπίστωση, ότι η κλιματική κρίση είναι ένα σοβαρό ζήτημα έχει γίνει εδώ και τουλάχιστον 30 χρόνια. Το διάστημα αυτό, διοργανώθηκαν 29 παγκόσμιες διασκέψεις για το κλίμα (COP). Δεν υπάρχει η παραμικρή ένδειξη ότι αυτές οι COP έκαναν κάποια διαφορά. Το ποσοστό των εκπομπών από τη χρήση ορυκτών καυσίμων αυξάνεται, αντί να μειώνεται. Επιβαρύνουμε διαρκώς το κλίμα. Μέχρι να καταλήξουμε στο νεκροκρέβατο και τότε να πούμε στους γύρω μας: “Σας τα ‘λεγα εγώ”!».

Οσο για το ποιος φταίει για όλα τα παραπάνω, αποκρίνεται ως εξής: «Δεν είναι η τεχνολογία που μας εμποδίζει να αναστρέψουμε την κατάσταση. Είναι οι ανισότητες, αλλά και η σαθρή τριάδα της πολιτικής, των επιχειρήσεων και των μέσων ενημέρωσης. Αυτοί οι τρεις τομείς συμπαρασύρουν ο ένας τον άλλον στην παρακμή. Οι επιχειρήσεις διαφθείρουν την πολιτική και τα ΜΜΕ. Τα μίντια, με τη σειρά τους, διαφθείρουν την πολιτική».

Ακολούθως, δε, στρέφει τα πυρά του προς τον Ντόναλντ Τραμπ. «Η παρούσα κυβέρνηση των ΗΠΑ μάς γυρίζει πίσω στην κατάσταση άρνησης της κλιματικής αλλαγής. Αυτή τη στιγμή διεξάγεται ένα μεγάλο και επικίνδυνο πείραμα με τη μετα-αλήθεια στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού».

Κατά τον Μπέρνερς – Λι, «εάν ένας πολιτικός λέει κάτι που είναι σκοπίμως παραπλανητικό, πρέπει να πάψουμε να τον εμπιστευόμαστε γενικώς. Ομοίως, δεν μπορούμε να εμπιστευόμαστε κανέναν από τους συναδέλφους του που παρέμειναν σιωπηλοί ενώ γνώριζαν ότι όσα έλεγε ήταν παραπλανητικά. Πρέπει να αντιμετωπίζουμε την εξαπάτηση στην πολιτική, στα ΜΜΕ και στις επιχειρήσεις ως κακοποίηση».

Επίσης, συνεχίζει, «πρέπει να μάθουμε πώς να σκεφτόμαστε και ποιες αξίες οφείλουμε να καλλιεργήσουμε ως παγκόσμια κοινωνία. Υπάρχουν τρεις αξίες που πρέπει να έχουμε στο Ανθρωπόκαινο: πρώτον, σεβασμό προς το εύθραυστο περιβάλλον. Δεύτερον, σεβασμό προς όλους τους ανθρώπους. Κάποιοι στην κυβέρνηση των ΗΠΑ πιστεύουν ότι οι περισσότερες αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται από λευκούς άνδρες, επειδή είναι καλύτεροι! Τρίτον, σεβασμό στην αλήθεια. Ολες οι κακές αποφάσεις σχετικά με το κλίμα είναι προϊόντα μιας πολύ καλά υπολογισμένης παραπλάνησης από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων και διάφορες ανέντιμες δεξαμενές σκέψης και λόμπι».

Υπάρχει, άραγε, ελπίδα; «Ναι», απαντά ο καθηγητής. «Η κοινωνική αλλαγή μπορεί να επέλθει πολύ γρήγορα. Αρκεί πρώτα να αναθεωρήσουμε τις προτεραιότητές μας».

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ