«Αναξιόπιστες» οι μέθοδοι των εγκληματολογικών εργαστηρίων

Έπειτα από ανησυχητικά περιστατικά άδικης καταδίκης, αλλά και εκθέσεις που δείχνουν ότι οι περισσότερες τεχνικές των εγκληματολογικών εργαστηρίων είναι συχνά αναξιόπιστες, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης δημιούργησε επιτροπή που θα εξετάσει τις εφαρμογές της εγκληματολογικής επιστήμης.

«Ο γενικός μας στόχος είναι να επαναφέρουμε την επιστήμη στην εγκληματολογική επιστήμη έτσι ώστε να δικαιούται να φέρει αυτό το όνομα» δήλωσε καυστικά στο Nature.com ο Στίβεν Φίνμπεργκ του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, ένα από τα 37 μέλη της νέας επιτροπής.

Το 2009, έκθεση του αμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας (NRC) καταδίκαζε ουσιαστικά όλες τις αναλυτικές μεθόδους της εγκληματολογίας, καθώς τα αποτελέσματα που δίνουν δεν είναι σταθερά. Μόνο οι εξετάσεις DNA κρίθηκαν αξιόπιστες από τους συντάκτες της έκθεσης.

Όπως επισήμαιναν, εργαστήρια που εξέταζαν τα ίδια πειστήρια με τις ίδιες τεχνικές καταλήγουν συχνά σε διαφορετικά αποτελέσματα, και μόνο το 60% των δημόσιων εγκληματολογικών εργαστηρίων διαθέτουν πιστοποιημένους εξεταστές.

Η έκθεση τόνιζε ότι πρέπει να θεσπιστούν στάνταρτ που θα καλύπτουν όλα τα εργαστήρια και επιπλέον ζήτησε από την κυβέρνηση να συστήσει νέο ρυθμιστικό φορέα.

Η επιτροπή που διόρισαν το υπουργείο Δικαιοσύνης και το Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας (NIST) θα έχει μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα, ωστόσο οι γνωμοδοτήσεις της θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση. Για παράδειγμα, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα μπορούσε να διακόπτει τη χρηματοδότηση σε τοπικά και πολιτειακά εργαστήρια που δεν συμμορφώνονται.

Μερικά παραδείγματα αναξιόπιστων τεχνικών:

• Η σύγκριση δακτυλικών αποτυπωμάτων είναι μια διαδικασία στην οποία υπάρχει χώρος για υποκειμενικές κρίσεις. Έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2009 στο PNAS έδειχνε ότι ακόμα και έμπειροι τεχνικοί κάνουν λάθος στην αναγνώριση αποτυπωμάτων μία φορά σε κάθε 1.000 περιστατικά. Αποτύγχαναν επίσης να ταυτοποιήσουν σωστά τα αποτυπώματα στο 7,5% των περιπτώσεων.
• Η χρήση του λεγόμενου «πολυγράφου», μιας συσκευή που υποτίθεται ότι ανιχνεύει τα ψέματα από τις φυσιολογικές αντιδράσεις του ανακρινόμενου, έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση και κρίθηκε αναξιόπιστη από έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας το 2003.
• Αναξιόπιστη κρίνεται και η εξέταση σημαδιών από δάγκωμα στο δέρμα θυμάτων. Σύμφωνα με την οργάνωση Innocent Project, η οποία ασχολείται με θέματα άδικης καταδίκης, τουλάχιστον 15 άτομα που κρίθηκαν ένοχα και φυλακίστηκαν σε υποθέσεις με σημάδια δαγκώματος από το 1993 μέχρι σήμερα τελικά αθωώθηκαν όταν υποβλήθηκαν σε γενετικές εξετάσεις.
• Ακόμα και τα τεστ DNA μπορούν να αποδειχθούν προβληματικά. Το FBI, για παράδειγμα, αναγνωρίζει υπόπτους εξετάζοντας 13 συγκεκριμένα σημεία του γονιδιώματος. Το 2008, όμως, η αστυνομία του Σαν Φρανσίσκο ενοχοποίησε έναν ύποπτο εξετάζοντας μόνο 5 θέσεις σε ένα δείγμα ηλικίας 30 ετών. Αυτό όμως θα σήμαινε ότι η εξέταση δίνει ψευδώς θετικό αποτέλεσμα στο ένα τρίτο των περιπτώσεων.

Η νέα επιτροπή του υπουργείου Άμυνας αναμένεται να προσφέρει την πρώτη γνωμοδότηση τον Απρίλιο του 2015.

Η κυβέρνηση θα πρέπει στη συνέχεια να αναλάβει να πιέσει τα εργαστήρια ώστε να υιοθετήσουν τις συστάσεις.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ