Πρωτοβάθμια φροντίδα Στοματικής Υγείας και θεραπεία – Δημόσια και ιδιωτικά προγράμματα πρόληψης

Είναι πολύ σημαντικό να οριοθετείται η πρωτοβάθμια φροντίδα στοματικής υγείας και να συσχετίζεται με τη πρωτοβάθμια ιατρική φροντίδα. Μέσω αυτής της συσχέτισης συνδέεται η στοματική με τη γενική υγεία και προβάλλεται η αναγκαιότητατης οδοντιατρικής στο «ευ ζειν» του ατόμου.

Στην πρωτοβάθμια φροντίδα στοματικής υγείας περιλαμβάνεται:

• η αρχική αξιολόγηση κατά την πρώτη επαφή του οδοντιάτρου με τον ασθενή και η προσπάθεια επίλυσης όσο το δυνατόν περισσότερων προβλημάτων υγείας αυτός αντιμετωπίζει,
• ο συντονισμός των ενεργειών και των θεραπόντων άλλων ειδικοτήτων για ανεύρεση λύσεων σε πολύπλοκα προβλήματα,
• η παραπομπή σε ειδικούς όταν χρειάζεται για την αντιμετώπιση προβλημάτων που άπτονται ειδικών παθήσεων,
• η λειτουργία του οδοντιάτρου σαν συμβούλου και ατόμου εμπιστοσύνης του ασθενούς και της οικογένειάς του και
• η υπευθυνότητα για την διατήρηση της υγείας του ασθενούς με την εφαρμογή της πρόληψης και της συνεχούς παρακολούθησης.

Η πρωτοβάθμια οδοντιατρική φροντίδα χαρακτηρίζεται από τις παρακάτω τέσσερις φράσεις κλειδιά οι οποίες και οριοθετούν το στόχο και το εύρος των υπηρεσιών:
Πρώτη επαφή – συνεχής υπηρεσία – συντονισμένη δράση – ολοκληρωμένη παροχή
Αυτές είναι οι γενικές αρχές που θα πρέπει να ακολουθούνται χωρίς παρεκκλίσεις, σε οποιονδήποτε σχεδιασμό και εφαρμογή της πρωτοβάθμιας φροντίδας, στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό Τομέα.

Στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, τα όποια μέτρα εφαρμόστηκαν όλα αυτά τα χρόνια για την Στοματική Υγεία, ήταν αποσπασματικά, χωρίς κεντρικό σχεδιασμό, συντονισμό και έλεγχο. Για αυτό το λόγο αφενός δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα και αφετέρου ατόνησαν. Για το λόγο αυτό προτείνονται:

1. Να ισχύσει χωρίς παρέκκλιση η παροχή πρόληψης και θεραπείας στα παιδιά 0-18 ετών που καλύπτουν τα Κέντρα Υγείας βάσει του ισχύοντος νόμου.
2. Να γίνει μηχανοργάνωση, των Κ.Υ. με κοινό οδοντιατρικό πρόγραμμα συνδεδεμένο με τη κεντρική Διεύθυνση Στοματικής υγείας για παρακολούθηση των αναγκών και διορθωτική παρέμβαση όπου χρειάζεται.
3. Να αναπτυχθεί ένα συγκεκριμένο κεντρικό πρόγραμμα δράσης πρωτοβάθμιας φροντίδας για όλη τη χώρα που θα βασίζεται σε:
   • Συγκεκριμένα μέτρα και πρωτόκολλα εφαρμογής για συγκεκριμένες δράσεις: προληπτικό πρόγραμμα, φθοριώσεις, επανεξετάσεις, ακτινογραφίες κλπ.
   • Κοινό ιστορικό και μηχανογραφημένη κάρτα καταγραφής.
   • Κοινά κριτήρια διάγνωσης και αντιμετώπισης: π.χ. αντιμετώπιση Οδοντικών τραυματισμών.
   • Εφημερίες για κάλυψη έκτακτων περιστατικών Οδοντικού τραύματος.
   • Καταγραφή όλων των παιδιών από τη γέννησή τους στα μητρώα των Κέντρων Υγείας και χορήγηση κάρτας επισκέψεων.
   • Υποχρεωτική ετήσια επίσκεψη όλων των παιδιών στα Κέντρα Υγείας για έλεγχο και πρόληψη.
   • Επέκταση του υποχρεωτικού Οδοντιατρικού ελέγχου για εγγραφή στη 1η τάξη του Δημοτικού αλλά και στη 1η τάξη του Γυμνασίου (12 ετών).
   • Η κατάλληλη κεντρική και περιφερειακή στήριξη των οδοντιατρικών τμημάτων, η ορθολογική χρηματοδότηση και η αξιολόγηση του έργου των οδοντιατρικών τμημάτων.
   • Η συγκρότηση οργανωμένων οδοντιατρικών κέντρων σε Παιδιατρικά Νοσοκομεία για παροχή οδοντιατρικής περίθαλψης σε παιδιά και άλλα άτομα με ειδικές ανάγκες.
   • Η ένταξη των ειδικοτήτων της Ορθοδοντικής και Γναθοχειρουργικής στο Ε.Σ.Υ.
   • Ο έλεγχος και η εξασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.
   • Η εκπαίδευση όλων των οδοντιάτρων των Κ.Υ. ανά ομάδες στα θεωρητικά νεώτερα δεδομένα και στην εφαρμογή του συγκεκριμένου κεντρικού προγράμματος δράσης που θα πρέπει να εφαρμόσουν.
   • Η υποχρεωτική συνεχής επιμόρφωση όλων των Οδοντιάτρων των Κέντρων Υγείας και συγκέντρωση συγκεκριμένων εκπαιδευτικών μονάδων ανά 5ετία.
   • Η επέκταση της παροχής φροντίδας σε ειδικές ομάδες πληθυσμού όπως ΑΜΕΑ, άτομα τρίτης ηλικίας, άποροι κλπ. Είναι δεδομένο ότι το 90% του Οδοντιατρικού δυναμικού απασχολείται στον Ιδιωτικό τομέα και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας δεν καλύπτεται από δημόσιες υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας της στοματικής υγείας στη χώρα μας. Για αυτούς τους λόγους όλα τα ασφαλιστικά Ταμεία θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα πακέτο Οδοντιατρικών καλύψεων που θα περιλαμβάνει τουλάχιστον όλα τα παιδιά και τους εφήβους με τις εξής προϋποθέσεις:
   • Να έχει συγκεκριμένο κόστος για κάθε έτος
   • Να καλύπτει τουλάχιστον μία επίσκεψη κατ’ έτος για: έλεγχο, εφαρμογή ενός πλήρους προληπτικού προγράμματος εξατομικευμένου ανάλογα με την ηλικία και την επικινδυνότητα του ασθενή, παροχή οδηγιών στοματικής υγιεινής, ανάλυση δίαιτας και συμβουλές διατροφής, καθαρισμό των δοντιών και φθορίωση, προληπτικές καλύψεις οπών και σχισμών των δοντιών στα 6 και 12 χρόνια και φθορίωση.
   • Να υπάρχει ελεύθερη επιλογή Οδοντίατρου από όλους τους Οδοντίατρους, συμβεβλημένους και μη.
   • Η κάλυψη των όποιων εργασιών προκύπτουν να πραγματοποιούνται με ένα συμφωνημένο τιμολόγιο, με συμμετοχή και του ασφαλισμένου για το υπόλοιπο της κάλυψης που πιθανά θα προκύπτει ανάλογα με τον ανταγωνισμό και τον Οδοντίατρο που θα επιλέγει ο ασφαλισμένος. Αντίστοιχες υπηρεσίες και κάλυψη τους από τα Ασφαλιστικά Ταμεία πρέπει να προβλεφτούν όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τους ενήλικες.