Τα δοντάκια του παιδιού σας

Στο τέλος του τρίτου χρόνου τα περισσότερα παιδάκια έχουν συμπληρώσει τη νεογιλή
οδοντοστοιχία, έχουν φυτρώσει δηλαδή όλα τα πρώτα τους δοντάκια. Αυτά τα 20
αστραφτερά μαργαριταράκια που στολίζουν το στόμα του παιδιού είναι όμως ιδιαίτερα
ευάλωτα στους κινδύνους που τα περιβάλλουν. Για να διατηρήσετε τα δοντάκια του
παιδιού σας όμορφα και γερά, πρέπει να ακολουθήσετε το τρίπτυχο: σωστές διατροφικές
συνήθειες, συστηματικός καθαρισμός των δοντιών, επισκέψεις στον οδοντίατρο σε
τακτά χρονικά διαστήματα.

Δόντια και διατροφή

Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στο χτίσιμο γερών δοντιών για μια ζωή. Αν
το παιδί σας τρέφεται σωστά, θα αποκτήσει δόντια γεμάτα υγεία. Και εφόσον θα
έχει γερά δόντια, θα μπορεί να τρώει χωρίς προβλήματα, αφού δεν θα μάθει ποτέ,
στην παιδική τουλάχιστον ηλικία του, τι σημαίνει σφράγισμα. Τα γερά δόντια εξαρτώνται
κατά πολύ από τη διατροφή που έχετε προγραμματίσει για το αγγελούδι σας.

Προσπαθήστε, λοιπόν, από πολύ νωρίς να περιλαμβάνετε στο καθημερινό μενού του
τροφές πλούσιες σε λευκώματα, ασβέστιο και βιταμίνες, περιορίζοντας εκείνες
που περιέχουν υδατάνθρακες και κυρίως ζάχαρη. Μάθετε το παιδάκι σας να μασά
την τροφή του καλά και να μην την κρατά στο στόμα με τις ώρες. Η παραμονή της
τροφής για πολύ ώρα στο στόμα ετοιμάζει το έδαφος για τη δημιουργία τερηδόνας,
αφού δίνει θρεπτικό υλικό στα μικρόβια του στόματος για να πολλαπλασιαστούν.

Τα μικρόβια έχουν την ικανότητα να μεταβολίζουν το γάλα και ιδιαίτερα τη ζάχαρη,
παράγοντας οξέα τα οποία προκαλούν απασβέστωση των δοντιών και τερηδόνα. Πρέπει,
λοιπόν, να δίνετε το μπιμπερό στο παιδί μόνο όση ώρα χρειάζεται για να πιει
το γαλατάκι του και να του το παίρνετε αμέσως μόλις τελειώσει. Από την ηλικία
των 12 μηνών το παιδάκι είναι προτιμότερο να πίνει το γάλα του από πλαστικό
κύπελλο. Μάθετέ το να τρώει σκληρές φυσικές τροφές, όπως μήλο, αχλάδι, καρότα
και ψωμί. Οι τροφές αυτές βοηθούν στη σωστή διάπλαση των γνάθων και των μυών
του προσώπου και συμβάλλουν στο φυσικό αυτοκαθαρισμό των δοντιών.

Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι ο παρατεταμένος θηλασμός του δακτύλου ή της πιπίλας
μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη σωστή θέση των μόνιμων δοντιών αλλά και
στην ανάπτυξη των γνάθων. Αν λοιπόν το παιδάκι σας έχει ανακαλύψει τη χαρά της
πιπίλας και απολαμβάνει αυτήν τη συνήθεια, προσπαθήστε σιγά σιγά να του την
κόψετε, κατά προτίμηση πριν φτάσει στην ηλικία των τεσσάρων ετών.

Καθημερινή φροντίδα και υγιεινή των δοντιών

Όταν το παιδάκι σας αποκτήσει αρκετά δόντια, πρέπει να αγοράσετε μια πολύ μαλακή,
νάιλον οδοντόβουρτσα για να τα πλένετε δύο φορές την ημέρα, κατά προτίμηση το
πρωί και το βράδυ πριν κοιμηθεί. Αφού βρέξετε την οδοντόβουρτσα με νερό, θα
βάλετε μια μικρή ποσότητα φθοριούχου οδοντόπαστας -ίση με ένα μπιζέλι- και θα
καθαρίσετε τα δοντάκια του πολύ προσεχτικά. Όταν τελειώσετε θα ξεβγάλετε το
στοματάκι του με άφθονο νερό για να φύγουν τα υπολείμματα των φαγητών. Αυτό
προϋποθέτει βέβαια να έχετε μάθει το παιδάκι σας να φτύνει το νερό που θα χρησιμοποιήσετε
για να του πλύνετε το στόμα. Τα περισσότερα παιδάκια δέχονται με ευχαρίστηση
αυτή την καθημερινή διαδικασία. Υπάρχουν όμως και μερικά που αντιδρούν. Για
να περιορίσετε λοιπόν τις αντιδράσεις του μικρού επαναστάτη ή επαναστάτριας,
δοκιμάστε να δελεάσετε το παιδάκι σας με μια χαρούμενη, χρωματιστή παιδική οδοντόβουρτσα,
η οποία θα ικανοποιεί τις αισθητικές του προτιμήσεις. Εννοείται, όμως, ότι προηγουμένως
θα έχετε εξηγήσει πόσο σημαντικό είναι για όλους μας να πλένουμε τα δόντια μας
για να μη χαλάσουν και μας πονούν. Αν παρ΄ όλα αυτά το βλαστάρι σας δεν δέχεται
να πλύνει τα δόντια του, ζητήστε τη συνδρομή του μπαμπά, του παππού, της γιαγιάς
ή ακόμη και του γιατρού για να το πείσουν και δοκιμάστε να του παραχωρήσετε
το προνόμιο της πρωτοβουλίας. Αφήστε το να πλύνει μόνο του τα δοντάκια του και,
αφού το επαινέσετε για την καταπληκτική δουλειά που έκανε, ελέγξτε διακριτικά
το αποτέλεσμα. Από τώρα και για τα επόμενα έξι, επτά χρόνια θα πρέπει να βοηθάτε
και να επιτηρείτε το παιδί σας κάθε φορά που πλένει τα δόντια του. Μερικά παιδάκια
όμως έχουν τη συνήθεια να καταπίνουν την οδοντόκρεμα. Πρέπει, λοιπόν, να την
απλώνετε σε όλη την επιφάνεια βαθιά μέσα στα δοντάκια της βούρτσας και να εξηγείτε
στο παιδάκι σας ότι η οδοντόκρεμα, αν και έχει τη γεύση λαχταριστού φρούτου,
είναι σαπούνι, όπως το αφρόλουτρο και το σαμπουάν. Γι΄ αυτό απαγορεύεται να
την καταπίνει. Αν ωστόσο επιμένει να γεύεται τον απαγορευμένο… καρπό, πρέπει
να συμβουλευτείτε τον παιδίατρο ή τον οδοντίατρο μήπως είναι προτιμότερο να
πλένετε τα δοντάκια του παιδιού σας με σκέτο νερό. Προσοχή όμως και στην οδοντόβουρτσα.
Πρέπει να την ξεπλένετε πολύ καλά και μετά τη χρήση να τη φυλάτε σε ένα ποτηράκι
ή κάποιο άλλο μέρος, ώστε να μην είναι εκτεθειμένη σε μικρόβια ή βακτηρίδια.
Επίσης, να την αντικαθιστάτε μόλις αλλοιωθεί ή κάθε τρεις με τέσσερις μήνες
περίπου και να μην τη μοιράζεστε ποτέ με το παιδί σας.

Όταν όμως το παιδάκι συμπληρώσει τη νεογιλή οδοντοφυΐα, το καθημερινό βούρτσισμα
δεν φτάνει για να καθαρίσει καλά τα δοντάκια του. Τότε τα δόντια αποκτούν πιο
στενή επαφή μεταξύ τους, έτσι ώστε να κάνουν δύσκολο (ή και αδύνατο) τον καθαρισμό
των ενδιάμεσων επιφανειών επαφής μόνο με την οδοντόβουρτσα.

Για τον καθαρισμό των περιοχών αυτών πρέπει να χρησιμοποιήσετε το οδοντικό
νήμα, το οποίο είναι ειδικά κατασκευασμένο για να απομακρύνει την οδοντική μικροβιακή
πλάκα που σχηματίζεται στις επιφάνειες μεταξύ των δοντιών. Αυτό βέβαια είναι
λίγο δύσκολη δουλειά για ένα μικρό παιδί, αλλά ζητώντας οδηγίες από τον οδοντίατρο,
ώστε να μάθει να μεταχειρίζεται σωστά το νήμα, σίγουρα το αγγελούδι σας θα ωφεληθεί.
Τέλος, ένα άλλο μέτρο για την υγιεινή και την προστασία των δοντιών είναι το
φθόριο. Το φθόριο σήμερα θεωρείται το πιο αποτελεσματικό μέσο για την καταπολέμηση
της τερηδόνας. Πώς και πόσο φθόριο θα δώσετε στο παιδί σας θα σας υποδείξει
ο παιδίατρος, έτσι ώστε να εξασφαλίσετε γερά και υγιή δοντάκια χωρίς καμία παρενέργεια
στον οργανισμό του παιδιού.

Προβλήματα των δοντιών

Δοντάκια στραβά ή κίτρινα, λίγο μεγαλύτερα ή λίγο μικρότερα από ό,τι πρέπει,
τερηδόνα, ουλίτιδα. Πού οφείλονται τα προβλήματα στα δοντάκια των μικρών παιδιών;
Ορισμένες καταστάσεις ήδη από την περίοδο της εγκυμοσύνης αλλά και κάποιες συνθήκες
κατά τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής του παιδιού μπορεί να συντελέσουν στην κακή
κατασκευή και ποιότητα των δοντιών. Οι κυριότερες από τις αιτίες αυτές είναι
διάφοροι περιβαλλοντικοί αλλά και κληρονομικοί παράγοντες, οι οποίοι μπορεί
να επηρεάσουν τον αριθμό, το μέγεθος, το σχήμα και την ποιότητα κατασκευής των
δοντιών. Ακόμη, ένας υψηλός πυρετός μπορεί να διαταράξει την ισορροπία ασβεστίου-φωσφόρου
στο αίμα, με αποτέλεσμα να επηρεάσει ποσοτικά και ποιοτικά την ενασβεστίωση
των δοντιών που διαπλάθονται εκείνη τη χρονική περίοδο. Μια άλλη αιτία είναι
τα αντιβιοτικά της κατηγορίας των τετρακυκλινών. Αν για κάποιο λόγο στη διάρκεια
της εγκυμοσύνης η γυναίκα πρέπει να πάρει τετρακυκλίνες ή πρέπει να χορηγηθούν
σε ένα παιδάκι έως τα επτά ή οκτώ χρόνια του, τότε τα δόντια που διαπλάθονται
την περίοδο εκείνη χρωματίζονται. Επίσης, πιο ευάλωτα στη δημιουργία τερηδόνας
είναι τα δοντάκια των πρόωρων βρεφών.

Οι πιο συχνές νόσοι του στόματος στα παιδιά

Η τερηδόνα αποτελεί την πιο συχνή μολυσματική νόσο των παιδιών σε όλο το κόσμο
και προκαλεί την προοδευτική καταστροφή των δοντιών. Έτσι, πρέπει να είστε πάντα
σε εγρήγορση. Η τερηδόνα δεν είναι κληρονομική. Τα μικρόβια που την προκαλούν
μεταδίδονται στο παιδί από τα άτομα του οικογενειακού του περιβάλλοντος και
ιδιαίτερα από τη μητέρα του η οποία έχει τη συχνότερη επαφή μαζί του.

Για καλό και για κακό μην αφήνετε το παιδί σας να τρώει με το ίδιο κουτάλι
με το οποίο έχει φάει κάποιος άλλος. Επειδή όμως τα μικρόβια αυτά για να επιτελέσουν
το καταστροφικό τους έργο χρειάζονται τη συνδρομή υδατανθράκων και κυρίως ζάχαρης,
έχει αποδειχθεί ότι η πιο γρήγορη και εκτεταμένη καταστροφή των νεογιλών δοντιών
παρουσιάζεται σε όσα παιδάκια κάνουν κατάχρηση του μπιμπερό τους και κυρίως
κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου. Η ουλίτιδα αποτελεί την πιο συχνή παθολογική
κατάσταση των ούλων στα παιδιά. Τα κυριότερα συμπτώματα της ουλίτιδας είναι
η αιμορραγία κατά το βούρτσισμα, η ερυθρότητα και η διόγκωση των ούλων.

Καθοριστικός παράγοντας για την εμφάνιση της ουλίτιδας αποτελεί η έλλειψη
στοματικής υγιεινής. Καθημερινό και σωστό βούρτσισμα, λοιπόν, για το παιδάκι
σας, όσες αντιρρήσεις και αν σας φέρνει. Η τερηδόνα και η ουλίτιδα σήμερα μπορούν
όχι μόνο να προληφθούν αλλά και να ανασταλεί η εξέλιξή τους, όταν βρίσκονται
ακόμη σε αρχικό στάδιο. Στόχοι της προληπτικής αγωγής είναι η απομάκρυνση της
οδοντικής μικροβιακής πλάκας και η ενίσχυση των δοντιών. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;
Τα προληπτικά μέσα που υπάρχουν σήμερα είναι:

• Η χρήση οδοντόβουρτσας και νήματος για καλή στοματική υγιεινή
• Ο περιορισμός των υδατανθράκων και ειδικότερα της ζάχαρης
• Η χρήση φθορίου που βοηθά την αντίσταση των δοντιών στην επίθεση της τερηδόνας

Ορθοδοντικά προβλήματα-στραβά δόντια

Πολλά προβλήματα μπορεί να επηρεάσουν τη σωστή εμφάνιση των δοντιών και τη
σύγκλισή τους, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζουν οι δύο σιαγόνες όταν
κλείνουμε το στόμα μας. Οι πιο συχνές αιτίες των ορθοδοντικών προβλημάτων είναι
η κληρονομικότητα, οι στοματικές συνήθειες και η πρόωρη απώλεια δοντιών. Η έγκαιρη
διάγνωση του κάθε προβλήματος, η καθοδήγηση και η αντιμετώπιση των παρεκκλίσεων
από τη σωστή σύγκλιση μπορεί να περιορίσουν το πρόβλημα. Σήμερα η ορθοδοντική
κάνει θαύματα και σπάνια τα στραβά δόντια δεν βρίσκουν τον δρόμο προς την τελειότητα.

Προβλήματα διάπλασης των δοντιών

Τα προβλήματα διάπλασης των δοντιών μπορεί να αφορούν στον αριθμό, το μέγεθος,
το σχήμα, το χρώμα και την ποιότητά τους. Επίσης, μπορεί να αφορούν σε μεμονωμένα
δόντια ή σε ομάδα δοντιών. Η ύπαρξη τέτοιων δοντιών μπορεί να δημιουργήσει στο
παιδάκι αισθητικά και ψυχολογικά προβλήματα. Σήμερα, με την εξέλιξη των μεθόδων
και υλικών που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των δοντιών αυτών, ο παιδοδοντίατρος
μπορεί να επιτύχει εξαιρετικά καλό αισθητικό αποτέλεσμα.

Τραυματισμοί

Τα πιτσιρίκια παίζουν, τρέχουν, πηδούν, πέφτουν, χτυπούν. Ο τραυματισμός των
δοντιών και των ιστών που τα περιβάλλουν και στηρίζουν τα δόντια είναι πολύ
συχνός. Η πιο συνηθισμένη βλάβη στα νεογιλά δόντια είναι η νέκρωση του πολφού.
Συμπτώματα της νέκρωσης είναι η αλλαγή του χρώματος του δοντιού και η πιθανή
δημιουργία αποστήματος. Στην περίπτωση τραυματισμού χρειάζεται η άμεση αντιμετώπιση
του προβλήματος από παιδοδοντίατρο.

health.in.gr