ΜΕΡΟΣ Α’: Η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους θα ήταν καταστροφική, λέει ο Γ.Παπακωνσταντίνου

Η πορεία των εσόδων και των δαπανών στο πεντάμηνο υπολείπεται των στόχων του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης, πότε βλέπετε να συγκλίνουν τα νούμερα; Υπάρχει πρόβλημα συντονισμού στην Κυβέρνηση, στον τομέα της περιστολής των δαπανών;

Τα έσοδα το πρώτο πεντάμηνο έχουν αυξηθεί κατά περίπου 8,5% σε σχέση με πέρυσι και αυτό σε συνθήκες ύφεσης και πριν ακόμη αποδώσουν όλα τα νέα φορολογικά μέτρα. Οι δαπάνες του κρατικού Προϋπολογισμού έχουν μειωθεί κατά περίπου 11%, πολύ πιο πάνω από τον ετήσιο στόχο. Όλα σχεδόν τα υπουργεία εμφανίζουν σημαντικές μειώσεις στις λειτουργικές τους δαπάνες. Όλα αυτά κάθε άλλο παρά πρόβλημα συντονισμού δείχνουν.

Σας υπενθυμίζω ότι από την αρχή του έτους λειτουργούν διμερείς επιτροπές μεταξύ των υπουργείων και του υπουργείου Οικονομικών για την παρακολούθηση των δαπανών, και οι πιστώσεις απελευθερώνονται ανά μήνα. Επαναξιολογείται κάθε δαπάνη, ελέγχονται οι πιθανές σπατάλες, γίνεται καλύτερη χρήση των δημοσίων πόρων. Προφανώς, υπερβολικές δαπάνες εξακολουθούν να υπάρχουν, επιπλέον υπάρχει μια μεγάλη δαπάνη στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που θέλει πολύ δουλειά, για να συμμαζευτεί και να ελεγχθεί. Αλλά γίνεται μια πολύ μεγάλη προσπάθεια από όλους, που σύντομα θα υποστηρίζεται και από σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα και από ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για τον προϋπολογισμό. Δεσμευτήκαμε ότι θα υπάρχει έλεγχος και λογοδοσία προς τους πολίτες για κάθε ευρώ που δαπανά το δημόσιο και κινούμαστε με μεγάλη ταχύτητα στην εκπλήρωση αυτού του στόχου.

Η αγορά προεξοφλεί ότι δύσκολα θα «πιάσετε» το στόχο για τη μείωση του ελλείμματος χωρίς τη λήψη πρόσθετων μέτρων. Μπορείτε να διαβεβαιώσετε πως κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί; Έχετε πει ότι εσείς θα παραιτηθείτε αν υποχρεωθούμε να πάρουμε κι άλλα μέτρα. Η κυβέρνηση μπορεί να αντέξει πολιτικά κι άλλο γύρο επώδυνων μέτρων;

{{{ moto }}}

Στο πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής για την επόμενη τριετία που περιγράφεται στο μνημόνιο υπάρχουν πολλά δημοσιονομικά και διαρθρωτικά μέτρα, ικανά όχι μόνο να εξασφαλίσουν τους στόχους που έχουμε θέσει, αλλά αν εφαρμοστούν σωστά να μας οδηγήσουν και σε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Επιπλέον, δημοσιονομικά μέτρα δεν θα χρειαστούν όσο τα οικονομικά αποτελέσματα είναι τόσο καλά όσο αυτά που παρουσιάζουμε το πρώτο πεντάμηνο. Η Ελλάδα χρειάζεται λίγο ακόμη χρόνο για να αποδείξει προς όλες τις κατευθύνσεις ότι θα καταφέρει να νοικοκυρέψει τα δημόσια οικονομικά της, ότι θα καταφέρει να ελέγξει τα χρέη της και ότι θα καταφέρει να ανατάξει την οικονομία της και να την κάνει πιο ανταγωνιστική. Όσο για εμένα, φυσικά και κρίνομαι από τα αποτελέσματα. Όμως, να θυμάστε ότι είμαι πάρα πολύ πεισματάρης και επίμονος.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ αποτιμούν θετικά τη μέχρι τώρα πορεία υλοποίησης του μνημονίου. Παρόλα αυτά, υπάρχει ο κίνδυνος να μην μας καταβάλουν τη δεύτερη δόση τον Σεπτέμβριο;

Το πρόγραμμα για το 2010 υλοποιείται κανονικά και μέσα στο χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί. Η εκτέλεση του προϋπολογισμού, με μείωση του ελλείμματος στο πεντάμηνο κατά 40% σε σχέση με πέρυσι, μας δείχνει ότι κινούμαστε εντός των δημοσιονομικών μας στόχων, ενώ μια σειρά από διαρθρωτικές δράσεις βρίσκονται ήδη μπροστά από τα χρονοδιαγράμματα. Όσο δουλεύουμε τόσο εντατικά και όσο προχωράμε με τέτοια αποτελέσματα, ούτε η δεύτερη ούτε καμία άλλη δόση πρόκειται να κινδυνεύσει.

Οι εκτιμήσεις τοποθετούν το ελληνικό χρέος στο 149% του ΑΕΠ το 2013. Από που θα προκύψουν τα πρωτογενή πλεονάσματα που θα το μειώσουν; Κατά πόσο ένα τέτοιο χρέος είναι διαχειρίσιμο από μια οικονομία και κοινωνία που θα έχει περάσει μια τριετία ύφεσης και δραστικής μείωσης των εισοδημάτων;

Θυμίζω ότι το πρωτογενές αποτέλεσμα είναι το έλλειμμα μείον τους τόκους του χρέους και δείχνει τη δυνατότητα αποπληρωμής μέρος του υπάρχοντος χρέους χωρίς πρόσθετο δανεισμό. Το πρόγραμμα που εφαρμόζουμε προβλέπει την επιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα από το 2012 και αυτός είναι ένας στόχος που μπορεί να επιτευχθεί και να διατηρηθεί για τα επόμενα χρόνια. Όσο για την ανάπτυξη, που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη δυνατότητα μιας χώρας να αποπληρώνει τα χρέη της, οι πρώτες ενδείξεις είναι ότι θα εξελιχθεί καλύτερα από τις προβλέψεις. Θεωρώ, λοιπόν, ότι με την εφαρμογή του προγράμματος μας, με μία σωστή διαχείριση και με καλά αποτελέσματα στον προϋπολογισμό και την οικονομία το χρέος μας αν και θα είναι συγκριτικά με άλλες χώρες μεγάλο, θα μπορεί να είναι διαχειρίσιμο σύντομα.

Έχετε απορρίψει τη αναδιαπραγμάτευση του χρέους. Αυτό ισχύει στο διηνεκές; Μήπως θα ήταν προτιμότερη μια διαπραγμάτευση για επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης του χρέους; Πολλοί προβλέπουν ότι δεν θα καταφέρει η χώρα να εξυπηρετήσει το χρέος της. Τι απαντάτε στη δυσπιστία των πολιτών έναντι των μέτρων, όπως δείχνουν δημοσκοπήσεις;

Η στάση πληρωμών και η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους ήταν μια επιλογή που αγωνιστήκαμε να αποφύγουμε και την αποφύγαμε με τον μηχανισμό στήριξης, γιατί θα ήταν καταστροφική για την οικονομία μας που εξακολουθεί να έχει μεγάλες ανάγκες δανεισμού, μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης και για αυτό πρέπει να συνεχίζει να έχει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Επαναλαμβάνω, λοιπόν, την σιγουριά μου ότι με την έξοδο από το πρόγραμμα στήριξης η Ελλάδα θα έχει καταφέρει να μετατρέψει το μεγάλο της χρέος σε ένα διαχειρίσιμο μέγεθος.

Η Ελλάδα θα έχει μελλοντικά νέα πρόσβαση στο μηχανισμό στήριξης της ευρωπαϊκής οικονομίας ύψους 750 δισ. ευρώ και στους όρους χρηματοδότησης που αυτός προβλέπει; Με το πακέτο των 110 δισ. ευρώ τελειώνει η διεθνής στήριξη;

Ο μηχανισμός στήριξης της Ευρωπαϊκής οικονομίας είναι επίσης έκτακτος – τριετής — έως ότου η Ευρωζώνη και η ΕΕ καταφέρουν να δημιουργήσουν έναν μόνιμο μηχανισμό στήριξης των χωρών της εφόσον βρεθούν σε ανάγκη. Η Ελλάδα με το πακέτο των 110 δισ. και με το πρόγραμμα που εφαρμόζει έχει μια μοναδική ευκαιρία να κερδίσει τον χαμένο χρόνο, ώστε να γίνουν εκείνες οι διαρθρωτικές αλλαγές που θα της επιτρέψουν να σταθεί στα πόδια της, να ανακτήσει τις δυνάμεις της και να μην χρειαστεί ξανά στο μέλλον να καταφύγει σε τέτοιους μηχανισμούς.

Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι θα επιτευχθεί ο στόχος που έχετε θέσει και για τον ΦΠΑ, με δεδομένο ότι η κρίση στην αγορά βαθαίνει και η κατανάλωση περιορίζεται διαρκώς;

Πολύ συχνά στη συζήτηση για τα έσοδα από ΦΠΑ ξεχνάμε το μεγάλο πρόβλημα της Ελλάδας που έχει σχέση με τη φοροδιαφυγή. Στο πρώτο πεντάμηνο του έτους και παρά την ύφεση τα έσοδα από ΦΠΑ αυξάνονται. Σε αυτό το αποτέλεσμα συντέλεσε καθοριστικά το κίνημα των αποδείξεων, αλλά και η διαρκής προσπάθεια για ενίσχυση των ελεγκτικών και εισπρακτικών μηχανισμών και ο ευρύτερος σχεδιασμός μας για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Σίγουρα οι συνθήκες της οικονομίας επιδρούν στα έσοδα, αλλά οι εισπράξεις εξαρτώνται και από τη δυνατότητά μας να πιάσουμε τη μεγάλη γκρίζα οικονομική δραστηριότητα που ξέρουμε ότι υπάρχει στη χώρα μας. Η προσπάθεια δείχνει να αποδίδει και είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα. Σκεφτείτε μόνο ότι τα έσοδα από ΦΠΑ εκτινάχθηκαν τον Απρίλιο όταν υπέβαλαν ΦΠΑ τριμήνου οι μικρές επιχειρήσεις – κατεξοχήν ο χώρος όπου δούλεψε το κίνητρο των αποδείξεων.

Επιβάλλετε πρόσθετους φόρους στα καύσιμα και αυξάνετε τους συντελεστές ΦΠΑ σε μια αγορά που η ακρίβεια είναι το μείζον πρόβλημα. Θα δημιουργήσετε ένα μηχανισμό που να λειτουργεί προστατευτικά προς τον πολίτη σχετικά με την αισχροκέρδεια; Πως θα διασφαλίσετε πως δεν θα διευρυνθεί το ποσοστό του πληθυσμού που βρίσκεται κάτω από τα όρια της φτώχειας ;

Αναγνωρίζουμε ότι η αύξηση των τιμών τους τελευταίους μήνες οφείλεται και στην έκτακτη επίπτωση της αύξησης των έμμεσων φόρων. Ταυτόχρονα, η έλλειψη ανταγωνισμού σε πολλά τμήματα της ελληνικής αγοράς, η μονοπωλιακή δύναμη επί των τιμών σε κάποιους κλάδους δεν βοήθησε να απορροφηθούν οι αυξήσεις των φόρων από τις επιχειρήσεις. Το αρμόδιο Υπουργείο Οικονομίας εφαρμόζει μια σειρά μέτρων και πολιτικών για να προστατευτεί ο καταναλωτής, να ελεγχθούν οι τιμές, να αντιμετωπιστούν τα καρτέλ και τα μονοπώλια και να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός. Θεωρώ ότι πολύ σύντομα αυτή η πολιτική θα αποδώσει και οι πολίτες θα δουν σημαντικές μειώσεις στις τιμές, ειδικά στα είδη καθημερινής κατανάλωσης.

Το Χρηματιστήριο Αθηνών έχει επιστρέψει στα επίπεδα του 1998. Κάποιοι υποστηρίζουν πως η επιβολή φόρου υπεραξίας 20% στα κέρδη που προκύπτουν από πώλησή μετοχών θέτει εμπόδια στην ανάκαμψη της κεφαλαιαγοράς και εγκυμονεί τον κίνδυνο υποβάθμισης του ελληνικού χρηματιστηρίου. Θα εξετάζατε την ματαίωση της εφαρμογής του μέτρου, έστω και προσωρινά ;

Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της ΕΕ που δεν υπήρχε φορολόγηση στην υπεραξία από τις χρηματιστηριακές συναλλαγές. Η φορολογική αντιμετώπιση της υπεραξίας δεν θα είναι ούτε η αιτία ούτε η αφορμή για την υποβάθμιση του ελληνικού χρηματιστηρίου. Η πορεία του χρηματιστηρίου αντανακλά ως ένα βαθμό τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας και το βαθμό εμπιστοσύνης των επενδυτών στην οικονομία μας. Όσο η οικονομία κερδίζει ξανά τη χαμένη της ανταγωνιστικότητα και την εμπιστοσύνη των αγορών, η χρηματιστηριακή αγορά θα σταθεροποιείται και θα ανακάμψει. Όμως, πρέπει κάποτε να αποφασίσουμε αν θέλουμε ή όχι να υπάρχει ένα σύστημα φορολόγησης σε αυτή τη χώρα που θα αντιμετωπίζει δίκαια κάθε πηγή εισοδήματος και κέρδους ή θέλουμε να συνεχίσουμε το φορολογικό βάρος να πέφτει μόνο στις πλάτες των χαμηλών εισοδημάτων και των μισθωτών.

Αθανάσιος Κουκάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ