O Β.Ραπτόπουλος γράφει για τον «άνθρωπο που έκαψε την Ελλάδα»

Η πεζογραφία του Βαγγέλη Ραπτόπουλου έχει έναν ιδιότυπο χαρακτήρα: από τη μια πλευρά προβάλλουν τα σκοτεινά της πρόσωπα, που συχνά ρέπουν προς την καταστροφή ή και την αυτοκαταστροφή, ενώ από την άλλη αναδεικνύονται καταστάσεις οι οποίες κινούνται μεταξύ κωμωδίας και δράματος, ακολουθώντας εντέλει έναν τρίτο δρόμο, τον δρόμο της παρωδίας.

Και παρωδία σε ένα τέτοιο πλαίσιο σημαίνει τη διόγκωση ή και την παραμόρφωση του συλλογικού περίγυρου, σε ένα τοπίο όπου μόνο μια λεπτή γραμμή χωρίζει το πιθανό ή το αναλογικό από το πραγματικό. Αντίστοιχη πορεία χαράσσει ο συγγραφέας και στο καινούργιο μυθιστόρημά του υπό τον τίτλο «Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα» (εκδόσεις Κέδρος). Ο κεντρικός ήρωας θα γίνει τον Δεκέμβριο του 2013 (πέντε μόλις χρόνια μετά τα πραγματικά Δεκεμβριανά του 2008) ο απόλυτος υπεύθυνος για την απ΄ άκρου εις άκρον δήωση της χώρας.

Το βιβλίο του Ραπτόπουλου είναι μια κοινωνικοπολιτική δυστοπία με παραφυσική διάσταση. Ο πρωταγωνιστής μαστίζεται από την κρίση: έχει χάσει τη δουλειά του και απογοητευμένος από την έλλειψη οιασδήποτε προοπτικής εγκαταλείπει τη γυναίκα και τα παιδιά του, καταλήγοντας άστεγος. Μέχρι το σημείο αυτό το μυθιστόρημα ελάχιστα απομακρύνεται από δεκάδες άλλα που κυκλοφόρησαν κατά τη διάρκεια της κρίσης, μιλώντας για την κατάπτωση των ανθρώπων υπό συνθήκες ασφυκτικής οικονομικής πίεσης.

Εκείνο που κάνει τη διαφορά είναι οι ξεχωριστές ικανότητες τις οποίες διαθέτει ο ήρωας: έχοντας παραλάβει από τη γιαγιά του μια σπάνια κληρονομιά, ο Μίμης μπορεί με ένα του βλέμμα (ακόμα κι αν το βλέμμα του μεταδίδεται ψηφιακά) να βάλει παντού και στα πάντα φωτιά. Και προς μια τέτοια κατεύθυνση θα προχωρήσει, πρώτα με κάποιους δισταγμούς, ύστερα χωρίς την παραμικρή αναστολή.

Κατακαίγοντας υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες και τράπεζες, και έχοντας τη δυνατότητα να δημιουργεί πολλές ταυτοχρόνως εστίες, ο Μίμης προκαλεί μια τεράστια κοινωνική και πολιτική αναστάτωση. Κόμματα και Τύπος προσπαθούν να καταλάβουν τι ακριβώς έχει συμβεί, ενώ πολλοί είναι εκείνοι που αναζητούν τα ίχνη μιας καινούργιας, αόρατης τρομοκρατικής οργάνωσης, αγνοώντας την περίπτωση του αληθινού δράστη. Έτσι, όμως, ο Μίμης θα μετατραπεί βαθμιαία σε θρύλο: θρύλο αρνητικό και θετικό μαζί, που δεν θα αργήσει να δώσει τέλος στη ζωή του.

Ο Ραπτόπουλος φτιάχνει έναν ήρωα με πολλαπλές διαστάσεις: ο Μίμης μπορεί να φέρει αθέλητα το καταστροφικό του χάρισμα, που τον καθοδηγεί σαν δαιμόνιο, μπορεί όμως και να είναι απλώς πυρομανής ή τρελός. Ο Μίμης λυπάται επιπροσθέτως για το κακό το οποίο σκορπίζει την ώρα που καταλαμβάνεται από ένα αίσθημα απέραντης δικαίωσης (πηγή του, τα βάσανα που επισώρευσε, για τον ίδιον και για τους άλλους, η κρίση).

Ο Μίμης μοιάζει τέλος να είναι επαναστάτης με αιτία, όντας εκ παραλλήλου άθυρμα μιας δύναμης η οποία υπερβαίνει την ατομική του θέληση. Το βιβλίο χαρακτηρίζεται επίσης από έναν διάχυτο ερωτισμό (το τρίγωνο που λειτουργεί ανάμεσα στον Μίμη, τη γυναίκα του και τον καλύτερό του φίλο).

Ένα από τα πιο δυνατά σημεία της αφήγησης είναι οι εικόνες της καθημερινότητας των αστέγων: φτώχεια, μιζέρια, εξαθλίωση που έχει αγγίξει πάτο, αλλά και συγκρούσεις, βιαιοπραγίες και (καθόλου περίεργο) σκηνές ψυχικού μεγαλείου.

«Ο άνθρωπος που έκαψε την Ελλάδα» είναι κάτι περισσότερο από μια αναφορά στα Δεκεμβριανά του 2008 και την κρίση, ξεδιπλώνοντας τα όνειρα και τους εφιάλτες τόσο του παρόντος όσο και του μέλλοντος σε μια κοινωνία η οποία δεν έχει πάψει να αναζητεί με αγωνία τον βηματισμό της.