Λίγο μετά την εκλογή του 34χρονου Ζοχράν Μαμντάνι ως δημάρχου της Νέας Υόρκης, διάφορα ακροαριστερά κόμματα στην Ευρώπη γιόρτασαν τη νίκη του ως πρότυπο για το τι θα μπορούσε να επιτευχθεί με τα προγράμματά τους στην Ευρώπη.

«Είτε στη Νέα Υόρκη είτε στο Βερολίνο: Όλοι θέλουμε προσιτά ενοίκια και μια καλή ζωή για τις οικογένειες και τους φίλους μας», έγραψε σε μια ανάρτηση στο X το γερμανικό κόμμα Die Linke (Η Αριστερά).

Στη Γαλλία, η Μανόν Όμπρι, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το ακροαριστερό κόμμα France Unbowed (Αδάμαστη Γαλλία),χαρακτήρισε τη νίκη του Μαμντάνι ως «μάθημα για την αριστερά παντού: δεν κερδίζουμε με την αποδυνάμωση του οικονομικού φιλελευθερισμού, αλλά με την σκληρή καταπολέμησή του».

Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι ότι το πρόγραμμα του Μαμντάνι, το οποίο περιλαμβάνει πάγωμα των ενοικίων, δωρεάν λεωφορεία και καθολική φροντίδα των παιδιών, αντιπροσωπεύει ριζοσπαστικές αριστερές πολιτικές.

Ορισμένοι χρήστες των κοινωνικών μέσων δικτύωσης υποστήριξαν ότι πολλές από τις προτάσεις του υπάρχουν ήδη σε κάποια μορφή υπό κεντροδεξιές ή κεντροαριστερές κυβερνήσεις στην Ευρώπη.

«Ο Μαμντάνι θα θεωρούνταν κεντροδεξιός στην Ευρώπη», είπε ένας χρήστης του X σε μια ανάρτηση που έχει προβληθεί περισσότερες από 627.000 φορές.

Άλλοι περιέγραψαν τον Μαμντάνι ως «μέσο αριστερό πολιτικό».

Σύμφωνα με τον Αλεξάντερ Βερμπέεκ, Ολλανδό περιβαλλοντολόγο, «η φροντίδα του ενός για τον άλλον μέσω δημόσιων προγραμμάτων δεν είναι ριζοσπαστικός σοσιαλισμός. Είναι μία Τρίτη».

Η Ευρώπη είναι εξαιρετικά ποικιλόμορφη, οπότε οποιαδήποτε σύγκριση είναι αναπόφευκτα κατά προσέγγιση.

Ωστόσο, το euronews πήρε τρία από τα κύρια σημεία της πολιτικής του Μαμντάνι, και τα συνέκρινε με αυτά που υπάρχουν ή υπήρχαν σε ευρωπαϊκές χώρες.

Το ερώτημα είναι: Θα ξεχώριζε ο Μαμντάνι αν βρισκόταν στην Ευρώπη;

Πάγωμα ενοικίων

Κλειδί στο πρόγραμμα του Μαμντάνι είναι το σχέδιό του να παγώσει τα ενοίκια σε σχεδόν 2 εκατομμύρια διαμερίσματα με σταθερά ενοίκια στη Νέα Υόρκη — μια πόλη που

Παρόμοια μέτρα έχουν εφαρμοστεί και έχουν αποτύχει σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης.

Το 2020, το κρατικό κοινοβούλιο του Βερολίνου, που αποτελείται από τους Σοσιαλδημοκράτες, την Αριστερά και τους Πράσινους, ψήφισε νόμο που θέτει όρια στα ενοίκια σε κάθε περιοχή και παγώνει τις αυξήσεις των ενοικίων για περίοδο πέντε ετών. Ο νόμος ακυρώθηκε αργότερα από το ανώτατο δικαστήριο της Γερμανίας, το οποίο τον έκρινε αντισυνταγματικό.

Οι Βερολινέζοι εξακολουθούν να προστατεύονται από το «Mietpreisbremse» — έναν νόμο που περιορίζει τα ενοίκια για τα νεοενοικιαζόμενα διαμερίσματα στο 10% πάνω από το τοπικό συγκριτικό ενοίκιο, αν και υπάρχουν αναφορές ότι είναι εύκολο να παρακαμφθεί και επιρρεπές σε κατάχρηση.

Άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν επίσης προσπαθήσει να περιορίσουν τα ενοίκια. Στο Παρίσι, ένας νόμος για τον έλεγχο των ενοικίων του 2019, ο οποίος αργότερα επεκτάθηκε στο Μονπελιέ, τη Λιλ και άλλες πόλεις, επέβαλε όρια στην τιμή των ενοικίων σε περιοχές με υπερβολικά υψηλά ενοίκια.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κεντροαριστερή κυβέρνηση των Εργατικών εισήγαγε τον Νόμο για τα Δικαιώματα των Ενοικιαστών, ο οποίος αποσκοπεί στην ενίσχυση της ασφάλειας των ενοικιαστών.

Αν και δεν επιβάλλει πάγωμα των ενοικίων, περιορίζει τις αυξήσεις των ενοικίων επιτρέποντας μόνο μία φορά το χρόνο την προσαρμογή τους στην αγοραία τιμή.

Σε όλη την Ευρώπη, τα μέτρα ελέγχου των ενοικίων είναι κοινά, αν και το πλήρες πάγωμα των ενοικίων είναι σπάνιο και προκαλεί πολιτικές διαιρέσεις.

Ακροαριστερές κομματικές δυνάμεις, όπως η γερμανική Die Linke και η ισπανική Podemos, έχουν πιέσει για ευρύτερους περιορισμούς, αν και αυτοί θα πήγαιναν ακόμη πιο μακριά από την πρόταση του Μαμντάνι να παγώσουν τα ενοίκια μόνο σε διαμερίσματα με ελεγχόμενα ενοίκια και να καλύψουν ένα ευρύτερο φάσμα ιδιοκτητών.

Η πλειονότητα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, τόσο κεντροαριστερών όσο και δεξιών, έχει κλίνει προς την κατεύθυνση των ανώτατων ορίων ενοικίων.

«Η δέσμευση των ενοικίων δεν εφαρμόζεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις», δήλωσε ο Javier Carbonell, αναλυτής πολιτικής στο European Policy Centre.

«Είναι φυσιολογικό να προτείνεται από ορισμένα ακροαριστερά ή πράσινα κόμματα, αλλά δεν αποτελεί τυπική πολιτική στην Ευρώπη».

Η δέσμευση των ενοικίων που προτείνει ο Μαμντάνι λοιπόν δεν θα θεωρούταν mainstream στην Ευρώπη. Πηγαίνει πέρα από τα μέτρα που έχουν εφαρμόσει οι περισσότερες κυβερνήσεις και συμπίπτει με τα αιτήματα ορισμένων ακροαριστερών κομμάτων της Ευρώπης.

Καθολική φροντίδα παιδιών

Ο Μαμντάνι έχει πιέσει για δωρεάν φροντίδα παιδιών για όλα τα παιδιά στην πόλη της Νέας Υόρκης από έξι εβδομάδων έως πέντε ετών, επεκτείνοντας τα υπάρχοντα προγράμματα για παιδιά τριών και τεσσάρων ετών.

Εάν εφαρμοστεί, θα αποτελέσει μια μεγάλη αλλαγή στις ΗΠΑ και στη Νέα Υόρκη, όπου το ετήσιο κόστος της ιδιωτικής φροντίδας παιδιών το 2024 εκτιμάται ότι θα είναι περίπου 16.900-26.000 δολάρια ετησίως (15.500-18.000 ευρώ).

Σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, η επιδοτούμενη φροντίδα παιδιών είναι ήδη το πρότυπο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι δωρεάν.

Στη Δανία, κάθε παιδί από την ηλικία των έξι μηνών περίπου έχει νόμιμο δικαίωμα σε θέση σε δημόσια επιδοτούμενο παιδικό σταθμό, με τους δήμους να εγγυώνται την πρόσβαση και να περιορίζουν τα έξοδα των γονέων σε περίπου 25% του συνολικού κόστους.

Η Γερμανία εγγυάται σε κάθε παιδί θέση σε παιδικό σταθμό από την ηλικία του ενός έτους.

Στην Πορτογαλία, μια πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2022 δίνει στα παιδιά που γεννήθηκαν την 1η Σεπτεμβρίου 2021 ή μετά το δικαίωμα να πηγαίνουν δωρεάν σε νηπιαγωγείο, αν και η σοβαρή έλλειψη θέσεων έχει δυσκολέψει τους γονείς να βρουν θέση.

Στην Ευρώπη, αυτές οι πολιτικές δεν περιορίζονται στην άκρα αριστερά. Πολλές από αυτές εισήχθησαν από κεντροαριστερές κυβερνήσεις, αλλά και διατηρήθηκαν από κεντροδεξιές κυβερνήσεις.

«Η Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική. Είναι απολύτως φυσιολογικό οι σκανδιναβικές χώρες, το Βέλγιο και η Γαλλία να προσφέρουν υψηλότερα επίπεδα υποστήριξης για τα παιδιά», δήλωσε η Roberta Haar, καθηγήτρια ανάλυσης εξωτερικής πολιτικής και διατλαντικών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ, στην ομάδα επαλήθευσης του Euronews, The Cube.

Πρόσθεσε ότι οι Αμερικανοί τείνουν να βλέπουν τη μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, ο οποίος είναι πιο περίπλοκος από τη φροντίδα των παιδιών.

«Στην Ευρώπη, θα περίμενες να λάβεις μεγάλη βοήθεια για διαδικασίες όπως ο τοκετός, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου οι Αμερικανοί πρέπει να σκεφτούν πόσο θα τους κοστίσει».

Δωρεάν λεωφορεία

Ο Μαμντάνι έκανε τα δωρεάν λεωφορεία μια χαρακτηριστική πολιτική πρόταση κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τη δημαρχία — μια πρόταση που οι επικριτές χαρακτήρισαν μη ρεαλιστική και υπερβολικά δαπανηρή.

Στην Ευρώπη, οι πλήρως δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες είναι σπάνιες: το 2020, το Λουξεμβούργο έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που καθιέρωσε τις δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες τόσο για τους επισκέπτες όσο και για τους κατοίκους.

Η Μάλτα ακολούθησε το 2022, επεκτείνοντας τις δωρεάν μετακινήσεις στους κατοίκους της.

Ελά πόλεις, μεταξύ των οποίων η Δουνκέρκη και το Μονπελιέ στη Γαλλία, έχουν επίσης εφαρμόσει πρωτοβουλίες δωρεάν μετακινήσεων υπό κεντροαριστερούς δημάρχους.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν, με την πάροδο του χρόνου, ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τις δημόσιες συγκοινωνίες σημαντικά περισσότερο μετά την εισαγωγή αυτών των πολιτικών, αν και, συνολικά, παραμένουν μεμονωμένα τοπικά πειράματα.

Πού τοποθετείται λοιπόν ο Μαμντάνι στο ευρωπαϊκό πολιτικό φάσμα;

Στο διαδίκτυο, ορισμένοι έχουν υποστηρίξει ότι, επειδή μέρη του προγράμματος του Μαμντάνι μοιάζουν με τις ευρωπαϊκές κοινωνικές πολιτικές, θα θεωρούνταν κεντρώος στην ήπειρο.

Οι ειδικοί με τους οποίους μίλησε το The Cube λένε ότι αυτό είναι υπερβολή.

«Υπάρχει η άποψη ότι ο Μαμντάνι είναι ένας μετριοπαθής αριστερός στην Ευρώπη, ότι οι πολιτικές του είναι πιο mainstream εδώ — κάτι που είναι αλήθεια, αλλά μόνο μέχρι ενός σημείου», είπε ο Carbonell στο The Cube.

Στον τομέα της οικονομίας, είπε, οι προτάσεις του Μαμντάνι είναι πιο κοντά στην κεντροαριστερά σε ορισμένες χώρες παρά σε άλλες: «Θα έλεγα ότι είναι πιο κοντά στην ισπανική κεντροαριστερά παρά στη γερμανική κεντροαριστερά», είπε.

Ο Carbonell τόνισε ότι η δέσμευση των ενοικίων δεν είναι συνηθισμένη στην Ευρώπη, ακόμη και αν προωθείται τακτικά από τα ακροαριστερά και τα πράσινα κόμματα.

Ο Mamdani ξεχωρίζει στην Ευρώπη, υποστήριξε, στον τομέα της πολιτιστικής πολιτικής και της ταυτότητας.

«Στο θέμα του πολυπολιτισμικού στοιχείου, είναι πολύ πιο αριστερός από τους περισσότερους στην Ευρώπη», είπε.

«Υπάρχει μια πολύ πιο ρητή έμφαση στο γεγονός ότι είναι μουσουλμάνος πολιτικός και στον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Αυτό είναι πολύ λιγότερο συνηθισμένο στα τυπικά αριστερά ευρωπαϊκά κόμματα».

Από την άλλη Carbonell σημείωσε ότι αυτό που φέρνει κοντά την πλατφόρμα του Μαμτάνι με μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού πολιτικού φάσματος είναι το αίτημα οικονομική προσιτότητα και το αυξανόμενο κόστος στέγασης.

Στην Ευρώπη, τόσο η ακροαριστερά όσο και η ακροδεξιά έχουν επισημάνει την κρίση του κόστους διαβίωσης και την έλλειψη στέγης κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.

«Η κρίση στέγασης είναι πλέον πρόβλημα όλων», είπε ο Carbonell.

Ειδήσεις Σήμερα: