Η Ευρώπη για ακόμα μία φορά έρχεται αντιμέτωπη με ένα αντι-μεταναστευτικό ρέυμα.

Φορώντας μαύρα πουκάμισα με ένα σιδερένιο σταυρό, μια ντουζίνα άνδρες παρέλασαν στο κέντρο του Ρέικιαβικ, την Παρασκευή βράδυ.

Στην Πολωνία και τις Κάτω Χώρες, ομάδες πολιτοφυλακής συγκεντρώθηκαν κατά μήκος των γερμανικών συνόρων, έτοιμες να στείλουν πίσω όσους αιτούντες άσυλο συναντούσαν.

Στο Μπέλφαστ, περιπλανιόνταν απαιτώντας να δουν τα έγγραφα ταυτότητας των μεταναστών και των ατόμων διαφορετικής φυλής.

Κάθε μία από αυτές τις ομάδες, που αποτελούν μέρος ενός νέου κύματος «εκδικητών» (vigilantes) ή αυτόκλητων «ηρώων» κατά των μεταναστών που έχει ξεσπάσει τους τελευταίους μήνες σε όλη την Ευρώπη, προσπαθεί να παρουσιάσει τον εαυτό της ως μια μορφή προστατευτικής δύναμης.

Ωστόσο, όσοι έχουν μελετήσει τους vigilantes προειδοποιούν ότι οι ενέργειές τους συχνά επιδεινώνουν τα προβλήματα ασφάλειας, σπέρνουν τον φόβο και τροφοδοτούν την ακροδεξιά, γράφει ο Guardian.

Ένα «διαφημιστικό» κόλπο

«Τα περισσότερα από αυτά είναι συμβολικά. Δεν σταματούν τη μετανάστευση. Δεν δημιουργούν περισσότερη ασφάλεια στους δρόμους», δήλωσε ο Tore Bjørgo, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Όσλο και πρώην διευθυντής του Κέντρου Έρευνας για τον Εξτρεμισμό του πανεπιστημίου.

«Είναι μια παράσταση για τα μέσα ενημέρωσης και συχνά για πολιτικούς σκοπούς, επειδή, πολύ συχνά, οι εξτρεμιστικές και ακροδεξιές οργανώσεις το χρησιμοποιούν ως μέσο για να αποκτήσουν δημοσιότητα και να στρατολογήσουν νέα μέλη».

Η Ευρώπη έχει δει από καιρό κύματα αντι-μεταναστευτικών τιμωρών, που συχνά εμφανίζονται καθώς ο διάλογος γύρω από τη μετανάστευση σκληραίνει.

Εξάπλωση σε όλη την Ευρώπη

Αυτό το καλοκαίρι δεν αποτέλεσε εξαίρεση: η Ισπανία γνώρισε ημέρες αναταραχής στη νοτιοανατολική επαρχία της Μούρθια, αφού δεκάδες άτομα οπλισμένα με ρόπαλα βγήκαν στους δρόμους για να «κυνηγήσουν» άτομα ξένων καταγωγών, ενώ το Μπέλφαστ, στη Βόρεια Ιρλανδία, έχει αντιμετωπίσει μια εκστρατεία εκφοβισμού.

 Στην Πολωνία, αυτοαποκαλούμενες «πολιτοφυλακές», που σε ορισμένες περιπτώσεις αριθμούσαν εκατοντάδες άτομα, συγκεντρώθηκαν κατά μήκος των συνόρων με τη Γερμανία νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, επιμένοντας ότι η παρουσία τους ήταν απαραίτητη για να εμποδίσουν τους αιτούντες άσυλο να μετακινούνται μεταξύ των δύο χωρών.

Στην Ολλανδία υπήρξε ένα παρόμοιο κίνημα, με μια ντουζίνα άτομα να κατευθύνονται προς τα γερμανικά σύνορα κοντά στα χωριά Ter Apel και Sellingen τον Ιούνιο.

Φορώντας γιλέκα υψηλής ορατότητας και λάμπες, σύμφωνα με πληροφορίες πέρασαν μια νύχτα σταματώντας οχήματα και ζητώντας από τους επιβάτες να δείξουν τα στοιχεία τους.

Ένα τέλειο κοκτέιλ φόβου και παραπληροφόρησης

Οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα και οι κυβερνήσεις έχουν περιγράψει τις ενέργειες αυτές ως βασισμένες στον φόβο και ενισχυμένες από την παραπληροφόρηση.

Κατά την περίοδο που προηγήθηκε των ταραχών στην Ισπανία, τα ρατσιστικά μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυξήθηκαν κατά 1.500%, σύμφωνα με στοιχεία της κεντρικής κυβέρνησης, ενώ το Ίδρυμα Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα με έδρα τη Βαρσοβία συνέδεσε τις ενέργειες στην Πολωνία με «μια ριζοσπαστικοποιημένη πολιτική ρητορική που παρουσιάζει τη μετανάστευση ως απειλή, τροφοδοτώντας τους κοινωνικούς φόβους και την δυσπιστία προς τα κρατικά θεσμικά όργανα».

«Υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι κάνουν τους ανθρώπους να αισθάνονται ότι οι δρόμοι τους είναι πιο ασφαλείς – το αντίθετο μάλιστα», δήλωσε ο Bjørgo, ο οποίος σημείωσε ότι, ενώ σπάνια χρησιμοποιούν σωματική βία, ο μαχητικός τους χαρακτήρας αποκαλύπτει μια ικανότητα για βία που είναι αρκετά τρομακτική, ιδίως για τις μειονότητες.

«Αρκετοί από τους συμμετέχοντες είναι γνωστοί εγκληματίες και βίαιοι άνθρωποι, οπότε γενικά προκαλούν περισσότερο φόβο παρά αίσθημα ασφάλειας».

Μία νέα θέση στην κοινωνία

Για ορισμένους, η αυτοδικία προσφέρει ένα μέσο για να αλλάξουν την εικόνα τους.

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε μια ομάδα στη Νορβηγία το 2016 διαπίστωσε ότι πολλά μέλη είχαν ποινικό ιστορικό, που κυμαινόταν από ενδοοικογενειακή βία έως διακίνηση ναρκωτικών και διαρρήξεις.

«Αυτός είναι ένας τρόπος να βελτιώσουν τη θέση τους στην κοινότητα», δήλωσε ο Bjørgo. «Είναι μια επίδειξη αρρενωπότητας και προστασίας των γυναικών».

Πρόσφατες αναφορές από την Ισλανδία και τη Βόρεια Ιρλανδία υποδηλώνουν ότι οι καταδικασμένοι εγκληματίες παραμένουν ο «στυλοβάτης» αυτών των κινημάτων.


Στην Ισλανδία, ο πρόεδρος της εθνικής ένωσης αστυνομικών, Fjölnir Seæmundsson, δήλωσε ότι η αστυνομία είχε ενημερωθεί ότι οι αυτόκλητοι πολιτοφίλακες, οι οποίοι έχουν δηλώσει ότι στόχος τους είναι να προστατεύσουν τους Ισλανδούς από τους μετανάστες, είχαν απειλήσει άτομα που τους είχαν επικρίνει, λέγοντας μεταξύ άλλων στις γυναίκες ότι έπρεπε να «αποσιωπηθούν για πάντα».

Η ιδέα ότι οι άνθρωποι πιστεύουν ότι μπορούν να πάρουν το νόμο στα χέρια τους είναι ανησυχητική, δήλωσε στον τοπικό ιστότοπο ειδήσεων Vísir.

«Υπάρχουν πολλά παραδείγματα που δείχνουν ότι αυτό έχει μόνο κακό τέλος».

Παρά τον σχετικά μικρό αριθμό τους, ο υπερβολικά μεγάλος ρόλος που διαδραματίζουν αυτές οι ομάδες στα social media και στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης τους επιτρέπει να αναδιαμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τη μετανάστευση, σύμφωνα με τον Δρ Matthijs Gardenier, κοινωνιολόγο στο Πανεπιστήμιο Paul-Valéry Montpellier.

Πώς η βία γίνεται επιρροή

Ο Gardenier είχε την ευκαιρία να δει από πρώτο χέρι αυτή τη δύναμη πριν από περίπου μια δεκαετία, όταν ξεκίνησε την έρευνά του για τις ομάδες αυτοδικίας κατά των μεταναστών στο Καλαί και, λίγα χρόνια αργότερα, στο Ντόβερ.

«Δεν ήταν πολλοί, αλλά ειδικά στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι εικόνες που δημοσίευαν στο διαδίκτυο μπορούσαν να προβληθούν εκατομμύρια φορές. Και τότε οι ταμπλόιντ και άλλα μέσα ενημέρωσης άρχισαν να τους δίνουν προσοχή».

Αυτή η προσοχή μετατράπηκε γρήγορα σε επιρροή.

«Χρησιμοποιούσαν τις περιπολίες, την αυτοδικία, τα μέτρα ασφαλείας, για να δείξουν τους πρόσφυγες – που έχουν φύγει από πολέμους, που δεν έχουν τίποτα, που περιμένουν να περάσουν – όχι ως άτομα που εμπίπτουν στον τομέα των ανθρωπιστικών ανησυχιών, αλλά στον τομέα των ανησυχιών για την ασφάλεια. Και αυτό μπορεί να έχει μεγάλη επιρροή στην κοινή γνώμη», είπε.

Μία νίκη για την ακροδεξιά

Με αυτόν τον τρόπο, οι εθελοντές φύλακες έχουν γίνει μέρος ενός ευρύτερου οικοσυστήματος, συμβάλλοντας στην ενίσχυση των επιχειρημάτων εκείνων που επιμένουν ότι η μετανάστευση πρέπει να αντιμετωπιστεί αποκλειστικά μέσω τειχών και φραχτών στα σύνορα.

«Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε πριν από την ύπαρξη αυτών των ομάδων», είπε ο Gardenier.

«Αλλά νομίζω ότι ενισχύουν αυτή τη διαδικασία και τροφοδοτούν τις φατρίες που θέλουν τα σύνορα να λειτουργούν ως ένα τεράστιο μέσο ασφάλειας».

Τελικά, καθώς οι ομάδες διαδήλωναν στους δρόμους της Ευρώπης, δημιουργώντας υλικό στα social media και κατακτώντας τα πρωτοσέλιδα, ήταν η ακροδεξιά που κέρδισε τα περισσότερα, είπε ο Gardenier.

«Οι περιπολίες τους, οι δραστηριότητές τους, όλα όσα κάνουν, παράγουν εντυπωσιακές εικόνες, ένα οπτικό θέαμα για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», είπε.

«Στη συνέχεια, αυτό το πλαίσιο παίζει ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και στην ώθηση των ανθρώπων να ψηφίσουν την ακροδεξιά».

Ειδήσεις Σήμερα: