Το Επιστροφή Στο Μέλλον (Back To The Future) είναι ο ορισμός του κλασικού, χολιγουντιανού μπλοκμπάστερ. Αφελές και φρέσκο, το έργο που έκανε πρεμιέρα στις 3 Ιουλίου 1985, δεν καθόρισε μόνο την επιστημονική φαντασία και την εφηβική κωμωδία, αλλά ενέπνευσε γενιές κινηματογραφιστών, τεχνολόγων και αφοσιωμένων θαυμαστών με μια ιστορία ευρηματική, έναν Μάικλ Τζέι Φοξ αξιαγάπητο και έναν επιστήμονα που είχε όρεξη να πάει εκεί που κανείς δεν είχε τολμήσει ποτέ -στο παρελθόν.

Η γοητεία της ταινίας επιμένει να είναι ακέραιη και ατόφια, οι φαν να τη μνημονεύουν και να τη γιορτάζουν κάθε χρόνο στην Παγκόσμια Ημέρα (κάθε χρόνο, στις 21 Οκτωβρίου, την ημερομηνία που στο σίκουελ Επιστροφή στο Μέλλον Μέρος 2, οι Μάρτι ΜακΦλάι και Ντοκ Έμετ Μπράουν, επιλέγουν επιστρέψουν το έτος 2015) και το κοινό να την αποθεώνει ξανά και ξανά.

Όταν η πρώτη ταινία του franchise έκανε πρεμιέρα στις 3 Ιουλίου 1985 στις κινηματογραφικές αίθουσες, επαναπροσδιόρισε την έννοια του μπλοκμπάστερ επιστημονικής φαντασίας με ευκολία.

Σε σκηνοθεσία Ρόμπερτ Ζεμέκις και παραγωγή του θρυλικού Στίβεν Σπίλμπεργκ, η ταινία του 1985 σύστησε στον κόσμο τον άβουλο αλλά αξιαγάπητο έφηβο Μάρτι ΜακΦλάι (Μάικλ Τζ. Φοξ), τον ιδιοφυή αλλά εκκεντρικό επιστήμονα Ντοκ Μπράουν (Κρίστοφερ Λόιντ) και, φυσικά, ένα τροποποιημένο DeLorean που κινούνταν με πλουτώνιο και μπορούσε να διασχίσει τον χρόνο, μεταφέροντας τους ήρωες από το 1985 στο 1955.

Η ταινία έγινε μια εντυπωσιακή εμπορική επιτυχία, αποφέροντας πάνω από 381 εκατομμύρια ευρώ το 1985 (που ισοδυναμούν περίπου με 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ σήμερα, προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό), καθιστώντας την την υψηλότερη σε εισπράξεις ταινία παγκοσμίως ακόμη και αν τα ειδικά εφέ σήμερα μοιάζουν ίσως κάπως παιδικά.

Αυτό που ακολούθησε ήταν η γέννηση ενός καλτ πολιτιστικού προιόντος που θα επηρέαζε γενιές κινηματογραφιστών, εραστών της τεχνολογίας και της επιστημονικής φαντασίας.

Με τον φιλόδοξο συνδυασμό επιστημονικής φαντασίας, εφηβικής κωμωδίας και νοσταλγίας της δεκαετίας του 1950, το Επιστροφή στο Μέλλον κέρδισε τις καρδιές των θεατών για την περιπετειώδη πρωτοτυπία του. Η βιομηχανία την αποθέωσε με τιμές και το Back to the Future κέρδισε ακόμη και ένα Βραβείο Όσκαρ εκτός από τρεις άλλες υποψηφιότητες, το 1986.

«Ήταν ό,τι πιο διασκεδαστικό είχε κυκλοφορήσει εκείνη τη χρονιά» σημειώνει ο The Guardian στο αφιέρωμα του για την 40η επέτειο από την πρεμιέρα της.

Παραμένοντας ακρογωνιαίος λίθος για την ποπ κουλτούρα ακόμα και σαράντα χρόνια μετά η ταινία έχει γίνει σημείο αναφοράς σε πολλά σύγχρονα προϊόντα – από το Stranger Things και το Rick and Morty μέχρι προεδρικές ομιλίες και τα περιορισμένης έκδοσης αθλητικά παπούτσια της Nike.

Ως τέτοιο, το Επιστροφή στο Μέλλον θεωρείται πλέον από τους κριτικούς και τους θαυμαστές μία από τις καλύτερες ταινίες του ανέμελου Χόλιγουντ που έχουν γίνει ποτέ.

Με τη δύναμη της τεχνολογίας

Το DeLorean DMC-12, που θεωρήθηκε ευρέως εμπορική αποτυχία όταν έκανε το ντεμπούτο του, έχει γίνει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα αυτοκίνητα στην ιστορία του κινηματογράφου.

Τα εμπορεύματα, από hoverboards μέχρι αντίγραφα του flux capacitor, συνεχίζουν να εξαντλούνται, αποδεικνύοντας τη διαρκή απήχηση του franchise.

Ενώ οι ταινίες της τριλογίας προέβλεψαν ότι το 2015 θα ήταν γεμάτο ιπτάμενα αυτοκίνητα, πολλές από τις άλλες προφητικές τεχνολογίες της, όπως το «βίντεο-τηλέφωνο», οι ολογραφικές πινακίδες και η φορητή τεχνολογία, έχουν γίνει πραγματικότητα. Για αυτό άλλωστε πολλοί καινοτόμοι και οραματιστές της τεχνολογίας έχουν αναφέρει την ταινία ως έμπνευση, αποδεικνύοντας ότι το Επιστροφή στο Μέλλον δεν προέβλεψε απλώς το μέλλον -το διαμόρφωσε.

«Θα μας έλεγαν παιδόφιλους»

Ωστόσο, αναλογιζόμενοι το σημερινό κινηματογραφικό τοπίο, μια τέτοια ταινία θα αντιμετώπιζε σημαντικές προκλήσεις για να πάρει το πράσινο φως σήμερα.

Η διαδικασία ανάπτυξης του σεναρίου ήταν εξαιρετικά επίπονη. Το σενάριο του Επιστροφή στο Μέλλον απορρίφθηκε 44 φορές πριν τελικά εγκριθεί κάτι που στο σημερινό Χόλιγουντ -όπου η βιομηχανία είναι συχνά προσανατολισμένη σε άμεσες επιτυχίες, αναγνωρίσιμα franchise και δοκιμασμένες συνταγές- θα ήταν εκτός συζήτησης. Μια τέτοια μακρά και επίπονη διαδικασία ανάπτυξης για ένα πρωτότυπο σενάριο θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη αν όχι απαγορευτική καθώς (τεκμηριωμένα) οι παραγωγοί και τα στούντιο είναι λιγότερο διατεθειμένα να επενδύσουν χρόνο και πόρους σε ένα project που αντιμετωπίζει τόσες πολλές απορρίψεις, αναζητώντας πιο γρήγορα και ασφαλή κέρδη.

Επιπλέον η ταινία έδωσε προτεραιότητα στην ιστορία και όχι τα οπτικά εφέ. Το άρθρο στον The Guardian υπογραμμίζει ότι το μυστικό της επιτυχίας του Back to the Future ήταν στην καλοδουλεμένη ιστορία και τους χαρακτήρες.

Σήμερα, η κινηματογραφική βιομηχανία, ειδικά στα μπλοκμπάστερ, δίνει συχνά τεράστια έμφαση στα εντυπωσιακά και δαπανηρά ειδικά εφέ (CGI), μερικές φορές εις βάρος της ανάπτυξης της πλοκής και των χαρακτήρων οπότε και μια ταινία που βασίζεται τόσο πολύ στην ευφυΐα της αφήγησης, όπως το Επιστροφή στο Μέλλον, θα μπορούσε να θεωρηθεί λιγότερο «εμπορική» ή «φιλική προς το κοινό» από τα σημερινά πρότυπα των μεγάλων παραγωγών, οι οποίες συχνά στοχεύουν στην οπτική υπερβολή.

Και βέβαια, όπως λέει ο 74χρονος πλέον Μπομπ Γκέιλ, συν-συγγραφέας του σεναρίου: «Ω, Θεέ μου, η ταινία δεν θα γυριζόταν καν σήμερα. Πηγαίναμε στο στούντιο και έλεγαν, τι συμβαίνει με αυτή τη σχέση μεταξύ του Μάρτι και του Ντοκ; Άρχιζαν να μιλάνε για παιδοφιλία ή κάτι τέτοιο. Υπήρχαν πολλά πράγματα με τα οποία είχαν προβλήματα».

Το μέλλον στο μέλλον

Η ανάπτυξη του σεναρίου ήταν μια πραγματικά μακρά διαδικασία. Η αρχική ιδέα του Γκέιλ – αν ένας έφηβος θα τα πήγαινε καλά με τον πατέρα του αν πήγαιναν μαζί σχολείο – εξελίχθηκε σε μια από τις πιο σφιχτές δομές σεναρίου για ένα σύγχρονο καλοκαιρινό μπλοκμπάστερ με κάθε σκηνή να εξυπηρετεί έναν σκοπό και κάθε εξέλιξη να έχει αντίκτυπο, γεγονός που συμβάλλει στην αριστοτεχνική δομή της ταινίας.

Παρά τις επίμονες φήμες, ο Ζεμέκις και ο Γκέιλ παρέμειναν σταθεροί στην απόφασή τους να μην κάνουν επανεκκίνηση ή συνέχεια μετά το τρίτο μέρος της τριλογίας, δηλώνοντας ότι η ιστορία είναι πλήρης.

Ωστόσο, το franchise συνέχισε να εξελίσσεται με άλλους τρόπους. Mια σειρά κινουμένων σχεδίων προβλήθηκε από το 1991 έως το 1992, ενώ το 2021, μια μουσική διασκευή της ταινίας έκανε πρεμιέρα στο West End του Λονδίνου, η οποία αργότερα προβλήθηκε και στο Broadway το 2023, αποσπώντας διθυραμβικές κριτικές και ενισχύοντας τη διαχρονική γοητεία της.

Χημεία και καρδιά

Η επιτυχία της τριλογίας Επιστροφή στο Μέλλον μπορεί να αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες, αλλά ένας από τους πλέον καίριους ήταν η χημεία μεταξύ των συμπρωταγωνιστών, του Μάικλ Τζ. Φοξ και του Κρίστοφερ Λόιντ.

Η υγιής, διαγενεακή φιλία των χαρακτήρων τους δεν εξηγείται ποτέ ρητά, ούτε και χρειάζεται γιατί απλώς λειτουργεί. Η δυναμική μεταξύ του Ντοκ και του Μάρτι αποτυπώνει έναν διαχρονικό, ειλικρινή δεσμό μεταξύ δύο γενεών που σέβονται και μαθαίνουν η μία από την άλλη, προσδίδοντας στην ταινία μια βαθύτερη συναισθηματική διάσταση.

Αν και αρχικά ο ηθοποιός που επελέγη για το ρόλο του ΜακΦλάι ήταν ο Έρικ Στολτζ, ο Μάικλ Τζέι Φοξ κέρδισε το ρόλο καθώς ο σκηνοθέτης αναζητούσε μια πιο ανάλαφρη και κωμική προσέγγιση στον χαρακτήρα. Μια αλλαγή που αποδείχθηκε καθοριστική για τον τελικό τόνο και την επιτυχία της ταινίας.

«Ήταν σοβαρός, δεν είχε πλάκα, δεν έφερε το κωμικό στοιχείο που ήταν προαπαιτούμενο για να μην εκπυρσοκροτήσει το εγχείρημα» θυμάται ο Γκέιλ. «Όταν ο Μάικλ ήρθε στο πλατό όλα άλλαξαν!»

Η ταινία κέρδισε το στοίχημα και απέδειξε ότι όταν το σινεμά έχει το θάρρος και τη δύναμη της φαντασίας να δημιουργεί πρωτότυπους κόσμους μπορεί να κάνει θαύματα.

Έχοντας στον πυρήνα της την παντοτινή εμμονή του ταξιδιού στο χρόνο, το Back to the Future υλοποίησε αυτή τη φαντασίωση με μια φαινομενικά απλή, αλλά εξαιρετικά αποτελεσματική, συσκευή -ένα αυτοκίνητο DeLorean-, δεν ενδιαφέρθηκε να εξηγήσει περίπλοκες επιστημονικές θεωρίες, επικεντρώθηκε στις συνέπειες και τις κωμικές καταστάσεις που προκύπτουν από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στο χρονικό συνεχές και εξερεύνησε με ατόφια καλοπροαίρετη αφέλεια τις ανθρώπι9νες σχέσεις και τα παιχνίδια της μοίρας. Με αρχικό budget 19 εκατομμυρίων ευρώ, έγινε ένα case study που ξέρει να επιστρέφει πάντα εκεί που οι κλασικές ταινίες χτυπάνε δυνατά, την καρδιά.

Ειδήσεις Σήμερα: