Ένα βιβλίο, για πολλούς ανθρώπους, είναι ένα μέσο διαφυγής από το άγχος της καθημερινότητας. Το ίδιο φαίνεται να θεωρεί και η Ρουθ Μίλερ, μια Λονδρέζα που πριν από εννέα χρόνια αποφάσισε να εργαστεί εθελοντικά για ένα μήνα σε έναν καταυλισμό προσφύγων στο ελληνικό νησί της Λέσβου. Σήμερα, περνάει τον περισσότερο χρόνο της ως βιβλιοθηκάριος του καταυλισμού στο Μαυροβουνί.

Η 71χρονη Μίλερ, πρώην δημόσιος υπάλληλος που ασχολήθηκε με την απλούστευση της επικοινωνίας στο γραπτό λόγο της κυβέρνησης, μετέφερε τις δεξιότητές της στην ανάγνωση λογοτεχνικών έργων.

«Δεν είναι ακριβώς αυτό που είχα στο μυαλό μου μπαίνοντας στην όγδοη δεκαετία μου, αλλά είναι μια νέα πρόκληση και μου αρέσει – τις περισσότερες φορές, αν και κάποιες μέρες είναι εξαντλητικό», λέει στον Guardian.

View this post on Instagram

A post shared by Eurorelief (@eurorelief)

Ένα υπόστεγο γεμάτο γλώσσες του κόσμου

Η Μίλερ είναι εθελόντρια για τη ΜΚΟ Eurorelief και ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τη μετατροπή ενός υπόστεγου καλυμμένου με μεταλλική επένδυση, ενός πρώην εργαστηρίου επισκευής ποδηλάτων, σε μια όαση βιβλίων σε 15 διαφορετικές γλώσσες.

Περιέχει 2.500 βιβλία, πολλά από αυτά στα αγγλικά, αν και η Μίλερ προσπαθεί πάντα να βρίσκει περισσότερα βιβλία στα φαρσί, τα αραβικά, τα τουρκικά για ενήλικες. Πολλοί από τους πρόσφυγες μιλούν αραβικά και φαρσί, αλλά γνωρίζουν και τουρκικά, επειδή έχουν περάσει μεγάλα χρονικά διαστήματα ζώντας στην Τουρκία πριν διασχίσουν το Αιγαίο Πέλαγος για την Ελλάδα.

Φρόιντ, Ντοστογιέφκι και διάσημοι ποδοσφαιριστές

Τα έργα περιλαμβάνουν τον Φρόιντ και τον Ντοστογιέφσκι στα τουρκικά και τη Φάρμα των ζώων του Τζορτζ Όργουελ στα φαρσί. Τα βιβλία του Καλέντ Χοσεϊνί The Kite Runner και A Thousand Splendid Suns δανείζονται επίσης συχνά. Οι νεαροί πρόσφυγες ενδιαφέρονται για βιβλία με διάσημους ποδοσφαιριστές.

«Ένα μικρό αγόρι έρχεται κάθε δεύτερη μέρα και ζητάει το βιβλίο για τον Φίρχιλ φαν Ντάικ – πήγε δανεικό και δεν έχει επιστρέψει ακόμα. Έχει τελειώσει τον Χάρι Κέιν και τον Λουίς Σουάρες», λέει η Μίλερ.

Είναι οπαδός των Σπερς και έχει καταφέρει να εξασφαλίσει ένα κιτ της ομάδας για μερικά από τα παιδιά από τον αγαπημένο της σύλλογο. Μερικά από τα παιδιά περπατούν περήφανα στην κατασκήνωση με τις φανέλες των Spurs, ενώ άλλα φορούν τις κόκκινες φανέλες της αντίπαλης Arsenal.

Διδάσκει στα παιδιά της κατασκήνωσης τη γεωγραφία του Λονδίνου χρησιμοποιώντας τις τοποθεσίες των διαφόρων ποδοσφαιρικών ομάδων σε όλη την πρωτεύουσα.

«Ένα καταφύγιο ελπίδας και θεραπείας»

Το μικρό υπόστεγο, που το καλοκαίρι κάνει αποπνικτική ζέστη, είναι διακοσμημένο με έργα τέχνης που έχουν δημιουργήσει οι πρόσφυγες που περνούν από εκεί, συμπεριλαμβανομένης μιας εντυπωσιακής δημιουργίας ενός νεαρού πρόσφυγα καλλιτέχνη που απεικονίζει ένα πουλί Σιμούργκ – γνωστό ως βασιλιάς των πουλιών στην περσική μυθολογία. Για τους μικρότερους μη αναγνώστες, υπάρχουν άφθονες στοίβες Lego.

Η βιβλιοθήκη άνοιξε τον Μάρτιο του 2024 και έχει αποδειχθεί δημοφιλής σε μια ομάδα ανθρώπων με ιστορία γεμάτη πόνο, καθώς πολλοί από αυτούς έχουν διαφύγει από εμπόλεμες ζώνες σε χώρες όπως η Συρία και το Αφγανιστάν και έχουν κάνει επικίνδυνα θαλάσσια ταξίδια από την Τουρκία στην Ελλάδα.

Η Μίλερ επικαλείται τον ομότιμο καθηγητή των ΗΠΑ Μέισον Κούλεϊ για να περιγράψει τη χαρά της πρόσβασης σε βιβλία: «Το διάβασμα μας δίνει ένα μέρος να πάμε όταν πρέπει να μείνουμε εκεί που είμαστε».

«Στην καρδιά ενός καταυλισμού προσφύγων, μια βιβλιοθήκη δεν είναι απλώς ένα δωμάτιο με βιβλία, είναι ένα καταφύγιο ελπίδας και θεραπείας», λέει. «Αποτελεί ένα ισχυρό σύμβολο αυτού που μας συνδέει σε όλους τους πολιτισμούς: της μεταμορφωτικής δύναμης των ιστοριών».

«Σήμερα αναγνώστρια, αύριο ηγέτιδα»

Η Σαμ, 17 ετών, πρόσφυγας από τη Συρία, βρίσκεται στον καταυλισμό με την οικογένειά της. Μιλάει καλά αγγλικά και λέει ότι τα αγαπημένα της βιβλία είναι τα Χρονικά του Αρχαίου Σκότους της Μισέλ Πέιβερ.

«Το να είσαι πρόσφυγας είναι φρικτό πράγμα, αλλά αυτή η βιβλιοθήκη με διευκολύνει όταν νιώθω πεσμένη. Δεν θα σταματήσω ποτέ να διαβάζω», λέει.

Το όνειρό της είναι να συνεχίσει τις σπουδές της και να γίνει κοινωνική λειτουργός για παιδιά. Μια πινακίδα μέσα στη βιβλιοθήκη λέει: «Σήμερα αναγνώστρια, αύριο ηγέτιδα».

Η Μίλερ μεγάλωσε σε συνοικία του Χάκνει και κάθε Σάββατο πρωί πήγαινε με τα πόδια στην τοπική βιβλιοθήκη με τον πατέρα της. Κάθε εβδομάδα ο καθένας τους διάλεγε τέσσερα βιβλία για να πάρει μαζί του στο σπίτι.

«Για μένα μεγαλώνοντας η βιβλιοθήκη ήταν ένα ξεχωριστό μέρος», λέει, «και ήθελα να δημιουργήσω ένα εξίσου ξεχωριστό μέρος για τα παιδιά στον καταυλισμό».

*Πηγή: The Guardian