Πατριωτισμός χωρίς καταβολή φόρων δεν υπάρχει

Μέσα στον Ιανουάριο βγήκε μια είδηση που μας έκανε να νοιώσουμε βαθιά ανησυχία ( αλλά θα τολμούσα να πω και  ντροπή)  για τη χώρα μας.

Και όπως λέει ο αμερικανός φιλόσοφος Ρόρτυ τα αισθήματα που τρέφει κανείς για τη χώρα του είναι απαραίτητα , αν θέλουμε η δημόσια συζήτηση να είναι εμπνευσμένη και παραγωγική.

Ποια ήταν αυτή η είδηση; Σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία έδωσε στη δημοσιότητα η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ)  μία στις τρεις επιχειρήσεις που είχαν ελεγχθεί από 1ης Ιανουαρίου έως 31 Δεκεμβρίου 2019 είχε ξεχάσει να εκδώσει αποδείξεις!

Άλλες επιχειρήσεις επίσης ή δεν τηρούσαν σωστά τα φορολογικά βιβλία ή είχαν «πειραγμένες» τις ταμειακές μηχανές!

Επιπλέον, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία  της ΑΑΔΕ, μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες των Ελλήνων φοροδιαφεύγουν ασύστολα ( και συνειδητά προφανώς).

Και αν εξαιρέσει κανείς τη μεγάλη φοροδιαφυγή η οποία –όπως συνήθως- καταγράφεται στις ιατρικές υπηρεσίες (της καρδιολογίας, της δερματολογίας κλπ), στα παραπάνω στοιχεία της ΑΑΔΕ αποτυπώνεται και ένα περίεργο δεδομένο.

Ποιο δηλαδή; Οι συνήθως «ύποπτοι» (δικηγόροι, μηχανικοί και άλλοι ) εμφανίζονται να έχουν μικρότερο ποσοστό φοροδιαφυγής, σε σύγκριση με κάποιες άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες από τον κόσμο του λεγόμενου «μικροκαπιταλισμού».

Έτσι «πρωταθλητές» της φοροδιαφυγής εμφανίζονται να είναι οι εξής δραστηριότητες : Η ενοικίαση  τουριστικών σκαφών, η εκμετάλλευση ταξί , το χονδρικό εμπόριο ενδυμάτων-υποδημάτων, τα συνεργεία αυτοκινήτων, τα φροντιστήρια ξένων γλωσσών, τα κομμωτήρια (και η λίστα συνεχίζεται..).

Βεβαίως η προηγούμενη κυβέρνηση είχε υπερφορολογήσει τα μεσαία στρώματα και είχε ωθήσει πολλούς συμπολίτες μας στη φοροδιαφυγή ( με αποτέλεσμα να πληρώνουν απαράδεκτα φόρους μόνο οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι)!

Ωστόσο, αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, γιατί σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε και με κάτι βαθύτερο: Έχουμε με άλλα λόγια να κάνουμε με μια αρνητική κουλτούρα!

Όλοι οι παραπάνω δεν νοιώθουν ουσιαστικά ότι είναι πολίτες αυτής της χώρας ! Ότι πρέπει να πληρώνουν τους φόρους που τους αναλογούν .

Ζουν για την «πάρτη» τους , την οικογένειά τους, το ατομικό τους γίγνεσθαι, το carpe diem ( ας φάμε, ας πιούμε, αύριο πεθαίνουμε).

Όλοι οι παραπάνω εφαρμόζουν κατ’ αποτέλεσμα το απίστευτο αξίωμα της Θάτσερ : Δηλαδή , ότι υπάρχουν μόνο άτομα και όχι κοινωνίες!

Τι φταίει ; Ενδεχόμενα η μεταπολίτευση που διαμόρφωσε ένα διεφθαρμένο και όχι ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό κράτος

Σίγουρα όμως χρειαζόμαστε και κάτι άλλο . Χρειαζόμαστε, δηλαδή, αυτό που είχε αναλύσει ο γερμανός φιλόσοφος Χάμπερμας από το 1989 στην εφημερίδα «Zeit»:

Ένα καινούργιο πατριωτισμό, όχι όμως βασισμένο πάνω στα παλιά αμφισβητούμενα συστατικά ( θρησκεία, πατριδοκαπηλία κλπ).

Ένα «συνταγματικό πατριωτισμό» ( Verfassungspatriotismus) με βάση τον οποίο θα ζούμε κάθε μέρα σύμφωνα με τις ελευθερίες , τα δικαιώματα , αλλά και τις υποχρεώσεις που μας επιβάλλει το Σύνταγμα.

Και επομένως πληρώνοντας και τους φόρους μας!

Διαφορετικά πολύ γρήγορα θα μπούμε ως χώρα σε καινούργιες οικονομικές περιπέτειες!

O Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ (kalfelis@law.auth.gr)