Αν και η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών στην Ελλάδα είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο, το υπουργείο Υγείας δεν δείχνει να τάσσεται υπέρ της βελτίωσης των ποσοστών αυτών, αλλά το αντίθετο. Αν και προκειμένου να εγγραφούν στα σχολεία τα παιδιά οφείλουν να έχουν κάνει όλα τα προβλεπόμενα εμβόλια, υπάρχει «παραθυράκι» για εγγραφή και ανεμβολίαστων παιδιών, αρκεί οι γονείς να προσκομίσουν βεβαίωση ιδιώτη παιδιάτρου ότι υπάρχει ζήτημα «πιθανών παρενεργειών» ή ότι το παιδί δεν έχει εμβολιαστεί για άλλο λόγο που εμπίπτει σε «προσωπικά δεδομένα».

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δίνεται χώρος στο αντιεμβολιαστικό κίνημα, καθώς γονείς που ασπάζονται τις γνωστές θεωρίες συνωμοσίας κατά των εμβολίων θα μπορούν να βρίσκουν τις αναγκαίες έγγραφες βεβαιώσεις από ιδιώτες παιδιάτρους που εκμεταλλεύονται την άγνοιά τους. Σύμφωνα με καταγγελίες, υπάρχει δίκτυο παιδιάτρων που δεν διστάζει να δίνει χέρι βοήθειας στο αντιεμβολιαστικό κίνημα, φυσικά με το αζημίωτο.

Το γεγονός είναι ότι υπό την έμμεση κάλυψη των υπουργείων Υγείας και Παιδείας, το ποσοστό των ανεμβολίαστων παιδιών δύναται να αυξηθεί, αντί να μηδενιστεί. Παρά το γεγονός ότι ξεχασμένες ασθένειες όπως η ιλαρά έχουν επιστρέψει στην Ελλάδα και μάλιστα με 3.500 κρούσματα και τέσσερις θανάτους, το υπουργείο Υγείας δεν δείχνει να αντιμετωπίζει το πρόβλημα με την απαραίτητη σοβαρότητα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι επιτρέποντας σε παιδιά να μείνουν ανεμβολίαστα αφενός τίθεται σε κίνδυνο η υγεία των ιδίων, αφετέρου μειώνεται το συνολικό ποσοστό εμβολιασμού που αποτελεί την ασπίδα προστασίας για τον γενικό πληθυσμό. Εάν το ποσοστό αυτό μειωθεί τότε μειώνεται η λεγόμενη «ανοσία της αγέλης» δηλαδή του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.

Είναι γεγονός ότι κάποια άτομα όντως έχουν πρόβλημα πιθανών παρενεργειών από συστατικά των εμβολίων, αλλά αυτό θα έπρεπε να επικυρώνεται από δημόσιες επιτροπές ή νοσοκομεία -όπως άλλωστε προβλέπεται- και να μην ανοίγει το «παραθυράκι» της εξαίρεσης.

Επιστολή διαμαρτυρίας των παιδιάτρων

Τα κενά του θεσμικού πλαισίου για τους εμβολιασμούς των παιδιών επισημαίνει με επιστολή της προς τον γενικό γραμματέα Δημόσιας Υγείας, Ιωάννη Μπασκόζο η Ένωση Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις αυτής της κατάστασης και ζητώντας άμεσα διευκρινίσεις σχετικά με το μείζον αυτό ζήτημα για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Η επιστολή έχει ως εξής:

«Αξιότιμε κ Γενικέ Γραμματέα Δημόσιας Υγείας
Την περίοδο αυτή μεταξύ των άλλων, ζητείται ως δικαιολογητικό για την εγγραφή των παιδιών στους παιδικούς σταθμούς, τα νηπιαγωγεία και τα σχολεία της χώρας, να έχουν κάνει τα εμβόλια που προβλέπονται.

Αυτό εξ άλλου προκύπτει από το εξαιρετικά επείγον έγγραφο (βλέπε συνημμένο 1), που το Υπουργείο Παιδείας έστειλε σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης στις 25-4-2018, που όσον αφορά τα δικαιολογητικά εγγραφής παραπέμπει στον πιο κάτω νόμο, από το οποίο αντιγράφουμε:

Φ6/304/75662/Γ1/16-05-2014Κ.Υ.Α(ΦΕΚ 1296/Β’/21-05-2014)
Α ́ ΓΕΝΙΚΑ
Σύμφωνα με τις διατάξεις των περιπτώσεων 2,3 και 4 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Ν. 4229/2014 (ΦΕΚ 8 τ. Α ́/10.1.2014), όπως αντικαταστάθηκαν (περ. 3 και 4) με το άρθρο 53 του Ν. 4238/2014 (ΦΕΚ 38 τ. Α ́/17.2.2014) μεταξύ των απαιτούμενων δικαιολογητικών για την εγγραφήτων μαθητώνστο νηπιαγωγείο και στην Α’ τάξη του δημοτικού σχολείου είναι και τα εξής:
Επίδειξη του Βιβλιαρίου Υγείας του Παιδιού (Β.Υ.Π.) ή προσκόμιση άλλου στοιχείου, στο οποίο φαίνεται ότι έγιναν τα προβλεπόμενα εμβόλια

Από την διευκρινιστική απάντηση που το Υπουργείο Παιδείας έδωσε στην δημοσιότητα στις 15/12/2015 και φέρει την υπογραφή του τότε Υπουργού Παιδείας κ Φίλη (βλέπε συνημμένο 2), αντιγράφουμε:

Σύμφωνα με το αρ. πρωτ.Υ1/Γ.Π.161682/22-12-2008 έγγραφο της Δ/νσης Δημόσιας Υγιεινής του Υπ. Υγείας &Κοιν. Αλληλεγγύης, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών γνωμοδότησε ότι «είναι υποχρεωτικά όλα εκείνα τα εμβόλια που είναι ενταγμένα στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και για αυτό δίνονται δωρεάν στα πλαίσια προστασίας της Δημόσιας Υγείας. Μόνο σε περιπτώσεις ιατρικής αντένδειξης, θα μπορούν οι γονείς να αρνηθούν τον εμβολιασμό των παιδιών τους».

Οι γονείς που για οποιουσδήποτε άλλους λόγους (προσωπικά δεδομένα και πιθανές παρενέργειες) δεν επιθυμούν τον εμβολιασμό των παιδιών τους, οφείλουν να προσκομίζουν βεβαίωση ιατρικής αντένδειξης από: α)Περιφερειακά Γενικά Νοσοκομεία, ή β) Δ/νσεις Υγιεινής της οικείας Νομαρχίας, ή γ) Ιατροκοινωνικά Κέντρα, ή δ) Ασφαλιστικούς φορείς, ή ε) ιδιώτες ιατρούς, σύμφωνα με τον κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας Ν.3418/28-11-2005 (τ. Α’ ΦΕΚ 287).

Για τις ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες κρίνεται απαραίτητη η συνεργασία των Δ/ντών των Σχολικών μονάδων και των Προϊσταμένων των Νηπιαγωγείων με τους ανωτέρω φορείς καθώς και με τους Φορείς Κοινωνικής Στήριξης (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ), προκειμένου να διευκολυνθεί ο εμβολιασμός των μαθητών των ανωτέρω ομάδων.»

Δυστυχώς πουθενά δεν ορίζεται από τον νόμο, στην περίπτωση που οι γονείς δεν θα κάνουν τα προβλεπόμενα εμβόλια στο παιδί τους, ποια ακριβώς θα είναι η επίπτωση όσον αφορά την εγγραφή των παιδιών, ή άλλο μέτρο που να εξασφαλίζει τον εμβολιασμό και άρα την εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών της σχολικής κοινότητας προκειμένου να εγγραφούν.

Επί της ουσίας δηλαδή η μη πρόβλεψη κάποιας επίπτωσης αναιρεί την υποχρεωτικότητα της διάταξης αυτής και ακυρώνει τον νόμο στο σημείο αυτό. Με απλά λόγια είτε ένα παιδί έχει κάνει τα εμβόλια, είτε δεν τα έχει κάνει δεν θα παίξει κανένα ρόλο για την εγγραφή του στον παιδικό σταθμό, στο νηπιαγωγείο ή στο σχολείο, αφού όλα τα παιδιά στο τέλος θα κάνουν την εγγραφή τους.

Η διευκρινιστική επιστολή κρίνεται ανεπαρκής και μη ανταποκρινόμενη στις παρούσες συνθήκες.

1. Δημιουργεί πλήρη σύγχυση για την τεκμηριωμένη ιατρική αντένδειξη εμβολιασμού με τα προσωπικά δεδομένα, τις πιθανές παρενέργειες και την επιθυμία των γονιών να μην εμβολιάζουν τα παιδιά τους, καλώντας μάλιστα τους γιατρούς να υπογράφουν αντίστοιχο δικαιολογητικό.

Σας ενημερώνουμε ότι οι γιατροί ούτως ή άλλως δεν εμβολιάζουν παιδιά με σαφή ιατρική αντένδειξη στον εμβολιασμό και υπογράφουν αυτοβούλως το αντίστοιχο δικαιολογητικό.

Αυτό όμως που πραγματικά μας άφησε έκπληκτους και μας προκάλεσε αλγεινή εντύπωση, είναι που ζητείται από τους γιατρούς να υπογράψουν δικαιολογητικό με βάση την επιθυμία των γονιών, να μην εμβολιάζουν τα παιδιά τους και ακόμα χειρότερα με αναφορά στον ασαφή, ανυπόστατο και απαράδεκτο όρο «πιθανές παρενέργειες».

Σας ενημερώνουμε ότι εμείς ως παιδίατροι δεν έχουμε κανένα λόγο να υπογράφουμε ένα πιστοποιητικό μη εμβολιασμού παιδιού για οποιουσδήποτε άλλους λόγους (επιθυμία γονιών, προσωπικά δεδομένα ή πιθανές παρενέργειες). Αντίθετα θα προβούμε σε κάθε διοικητική ενέργεια προς τον γιατρό στα οικεία συλλογικά όργανα αν πέσει στην αντίληψή μας ότι έχει υπογράψει τέτοιο πιστοποιητικό, όπως κάναμε στο πρόσφατο παρελθόν (συνημμένα 5 και 6).

2. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διευκρινιστική αυτή επιστολή προκαλεί σύγχυση και αφήνει πολύ μεγάλα περιθώρια για αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας και της αναγκαιότητας των εμβολίων. Επί της ουσίας δίνει το άλλοθι σε όλες τις αντιεμβολιαστικές ομάδες να την ισχυρίζονται και ακόμα χειρότερα να βάζει σε σκεπτικισμό ακόμα και αυτούς τους γονείς που μέχρι τώρα συναινούσαν για τον εμβολιασμό των παιδιών τους (Βλέπε σχετικά συνημμένα 3 και 4, που γονείς ήδη έχουν κυκλοφορήσει).

Κύριε Γενικέ Γραμματέα Δημόσιας Υγείας
Μετά από όλα αυτά και με δεδομένη την επιδημία της ιλαράς που τα τελευταία χρόνια ταλαιπωρεί και την χώρα μας, με 3.500 περίπου κρούσματα, 4 θανάτους, πάρα πολλές σοβαρές μη αντιστρεπτές επιπλοκές αλλά και με την σποραδική εμφάνιση και άλλων θανατηφόρων νοσημάτων που καλύπτονται με εμβολιασμό, ζητούμε:

1. Να καταργήσετε άμεσα την πλήρως αμφισβητούμενη διευκρινιστική απάντηση.

2. Τοποθετηθείτε δημόσια και ενημερώστε τους γονείς και τον Ελληνικό πληθυσμό ότι, το Υπουργείο Υγείας συνιστά ανεπιφύλακτα στον πληθυσμό να εμβολιάζεται, σύμφωνα με το ισχύον πρόγραμμα, διαβεβαιώνοντας ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή, πολύ αποτελεσματικά και το μοναδικό μέσον για την προστασία από τα πολύ σοβαρά αυτά νοσήματα.

Όσο κι αν ψάξαμε στην σελίδα του Υπουργείου Υγείας πουθενά δεν βρήκαμε την τοποθέτηση αυτή. Επειδή αυτονόητα δεν υπάρχουν και επειδή εσείς εκπροσωπείτε και ευθύνεστε με την στάση σας να κατευθύνετε την συμπεριφορά του πληθυσμού απέναντι στον εμβολιασμό, ακράδαντα πιστεύουμε ότι η τοποθέτηση αυτή θα αποτελέσει το σημαντικότερο στοιχείο εναντίον των αντιεμβολιαστικών απόψεων, προκειμένου να νιώσουν ασφάλεια οι γονείς και να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν χρέος απέναντι στα παιδιά τους να τα εμβολιάζουν.

3. Τροποποιήστε τον νόμο έτσι ώστε να προβλέπει επακόλουθα στην περίπτωση που κάποιοι γονείς δεν θα εμβολιάσουν τα παιδιά τους και θα θελήσουν να τα εγγράψουν στους παιδικούς σταθμούς ή στα σχολεία, προστατεύοντας με τον τρόπο αυτό την δημόσια υγεία και τα υπόλοιπα παιδιά.

4. Το δικαίωμα αυτών που δεν επιθυμούν να εμβολιάζουν τα παιδιά τους ή να εμβολιάζονται οι ίδιοι είναι σεβαστό αλλά υπό κρίση.

Εμείς ως παιδίατροι πιστεύουμε ότι δεν είναι δυνατόν το δικαίωμα των λίγων αυτών ομάδων να βάζει σε κίνδυνο όλο τον υπόλοιπο πληθυσμό, όπως αυτό συνέβη στην πρόσφατη επιδημία της ιλαράς (ο WHO για την επιδημία ιλαράς στην Ευρώπη θεωρεί υπεύθυνες τις αντιεμβολιαστικές ομάδες και απόψεις). Το δικαίωμα των παιδιών στην υγεία δεν προστατεύεται και η γονεϊκότητα παραβιάζεται όταν γονείς αποφασίζουν να μην εμβολιάζουν τα παιδιά τους. Άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και αλλού στον κόσμο, έχουν προβλέψει και νομοθετήσει μέτρα για τις περιπτώσεις αυτές.»