Η χειρουργική νευροτροποποίηση δίνει ελπίδες αποκατάστασης της κινητικής αναπηρίας

Αθήνα: «Απίστευτες εξελίξεις στον τομέα της αποκατάστασης της κινητικής αναπηρίας μας επιφυλάσσει τα επόμενα χρόνια η εφαρμογή των επιτευγμάτων της νέας τεχνολογίας», τόνισε σε Συνέντευξη Τύπου, στο πλαίσιο της διοργάνωσης του 33ου Ετήσιου Πανελλήνιου Συνεδρίου, ο καθηγητής νευροχειρουργικής του Πανεπιστημίου της Αθήνας Δαμιανός Σακάς.

Συγκεκριμένα, όπως τόνισε ο κ. Σακάς, αναμένεται πολλές κατηγορίες αναπήρων να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής τους αλλά και αρκετοί να αποκτήσουν και πάλι φυσιολογική ζωή.

Οι εξελίξεις αυτές βασίζονται στη χειρουργική νευροτροποποίηση, που είναι η ηλεκτρική ή χημική μεταβολή της μετάδοσης ενός σήματος στο νευρικό σύστημα μέσω εμφυτεύσιμων συσκευών με σκοπό τη διέγερση, αναστολή ή συντονισμό της δραστηριότητας των νευρώνων ή νευρωνικών δικτύων και την παραγωγή θεραπευτικού αποτελέσματος.

Αυτό είναι εφικτό με τη διενέργεια επεμβάσεων και εφαρμογή συσκευών είτε σε άμεση επαφή με τον εγκεφαλικό φλοιό ή τα κρανιακά νεύρα είτε σε εν τω βάθει εγκεφαλικές περιοχές με σκοπό τη θεραπεία μη αντιμετωπίσιμων νευρολογικών διαταραχών.

Ποιες νευρολογικές διαταραχές αντιμετωπίζονται

Σύμφωνα με τους επιστήμονες σε πρώτη φάση οι νευρολογικές διαταραχές που αντιμετωπίζονται είναι η νόσος Πάρκινσον, η δυστονία, η νόσος Tourette και ο χρόνιος πόνος (νευροπαθητικός, μέλους-φάντασμα).

Το πεδίο, επίσης, περιλαμβάνει επεμβάσεις νευροτροποίησης στο νωτιαίο μυελό ή τα περιφερικά νεύρα με σκοπό τη θεραπεία:

-Της σπαστικότητας (λόγω τραύματος του νωτιαίου μυελού, σκλήρυνσης κατά πλάκας, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ή κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης),

-Χρόνιου πόνου (κρανιοαυχενικός, σωματικός, πυελικός, άκρων ή μετά απο αποτυχημένη χειρουργική επέμβαση της σπονδυλικής στήλης).

Στη χειρουργική νευροτροποίηση, ένα νέο πεδίο διαμορφώνεται, αυτό της χειρουργικής των νευρωνικών δικτύων. Βασίζεται στις εξελίξεις στην έρευνα των νευρωνικών δικτύων και της ψηφιοποιημένης στερεομετρικής απεικόνισης του εγκεφάλου, η οποία επιτρέπει τον επακριβή εντοπισμό των εγκεφαλικών νευρωνικών δικτύων καθώς και των διαβιβαστικών τους κόμβων.

Έτσι είναι εφικτό να επιδράσουμε ενδογενώς ή εξωγενώς στα νευρωνικά δίκτυα τροποποιώντας θεραπευτικά τη μετάδοση νευρικών σημάτων με τη χρήση εμφυτεύσιμων ηλεκτρονικών συσκευών.

Έχουν εντοπισθεί συγκεκριμένοι κόμβοι νευρωνικών δικτύων όπως ο ενδιάμεσος κοιλιακός πυρήνας του θαλάμου, η έσω ωχρά σφαίρα και ο υποθαλαμικός πυρήνας.

Η τροποποίηση στον ενδιάμεσο κοιλιακό θαλαμικό πυρήνα διορθώνει κυρίως τον τρόμο στη νόσο του Πάρκινσον, στη σκλήρυνση κατά πλάκας και τον ιδιοπαθή τρόμο.

Η παρέμβαση στην έσω ωχρά σφαίρα βελτιώνει τη δυσκινησία και δυσκαμψία στη νόσο του Πάρκινσον και η παρέμβαση στον υποθαλαμικό πυρήνα επίσης τη βραδυκινησία, τον τρόμο και τις υπερκινησίες.

Λειτουργική νευροπροσθετική

Ένα ιδιαίτερο πεδίο της Νευροτροποίησης, η Λειτουργική Νευροπροσθετική, αφορά το σχεδιασμό, κατασκευή και εμφύτευση τεχνητών συσκευών ικανών να παράγουν ηλεκτρικά ερεθίσματα, αντικαθιστώντας έτσι τη λειτουργία καταστραμμένων τμημάτων του νευρικού συστήματος.

Τα πεδία των λειτουργικών νευροπροθέσεων και του λειτουργικού ηλεκτρικού ερεθισμού αναμένεται να αναπτυχθούν περαιτέρω μέσω εφαρμογών που βασίζονται σε νευρωνική μηχανική, νανοτεχνολογίες, νευρομιμητική, νευροπληροφορική, νευροϋπολογιστική και την υπολογιστική νευροτροποίηση.

Όπως τόνισε ο κ Σακάς ιδιαίτερο ενδιαφέρον ακόμα παρουσιάζει η έρευνα σε συσκευές μικροσυστημάτων, διεπιφάνειες αλληλεπιδράσης υπολογιστών-εγκεφάλου, υβριδικά μικροσυστήματα που αποτελούντα από ηλεκτρόδια εμφυτευμένα σε νευρωνικές καλλιέργειες. Ηλεκτρόδια από νανοανθρακονήματα για την ταυτόχρονη ηλεκτροχημική καταγραφή και διέγερση, και ολοκληρωμένα εμφυτεύσιμα κυκλώματα νευροτροποίησης που μπορούν να ανταποκρίνονται σε εσωτερικές αλλαγές του οργανισμού.

Το εύρος των επεμβάσεων νευροτροποίησης στον εγκέφαλο, τη σπονδυλική στήλη και τα περιφερικά νεύρα, καθώς και η δυναμική αυτών των βιοϊατρικών και τεχνολογικών πεδίων υποδηλώνουν ότι οι νέες εξελίξεις έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών, οι οποίοι πάσχουν από κινητικές αναπηρίες που οφείλονται σε βαριές νευρολογικές διαταραχές.

Νέα θεραπεία για τη σκλήσυνση κατά πλάκας

Θετικά έως θεαματικά μπορούν να χαρακτηριστούν τα πρώτα αποτελέσματα με τη νέα θεραπεία του μονοκλωνικού αντισώματος για τη σκλήρυνση κατά πλάκας.

«Πράγματι τα πρώτα αποτελέσματα μας γεμίζουν με αισιοδοξία και πιστεύουμε πως με τη νέα θεραπεία θα βελτιώσουμε ακόμα περισσότερο την ποιότητα ζωής των ασθενών» τόνισε η κυρία Μαρίνα Πασχαλίδου αναπληρώτρια διευθύντρια της Β’ Νευρολογικής Κλινικής ΑΠΘ ΓΠΝΘ ΑΧΕΠΑ.

«H χορήγηση ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων, διευκρίνισε η κυρία Πασχαλίδου, όπως οι ιντερφερόνες-β και τo κοπόλυμερ έχουν σαν στόχο τον έλεγχο της φλεγμονώδους διαδικασίας της νόσου με σημαντικό ποσοστό ασθενών να εμφανίζουν μειωμένη συχνότητα υποτροπών και καθυστέρηση στην εξέλιξη της αναπηρίας.

Η κατά το δυνατόν έγκαιρη έναρξη της θεραπείας περιορίζει την απομυελίνωση και την καταστροφή των νευραξόνων, η ακόμη και την εξέλιξη των μονοσυμπτωματικών επεισοδίων σε βέβαιη πολλαπλή σκλήρυνση. Η θεραπευτική αντιμετώπιση ενισχύεται ακόμη περισσότερο σήμερα με την πρόσφατα εγκεκριμένη χορήγηση αντί-ιντεγκρίνης, ενός μονοκλωνικού αντισώματος, το οποίο παρεμποδίζει την είσοδο ενεργοποιημένων λεμφοκυττάρων στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.

Η χορήγηση αυτού του παράγοντα σε επιλεγμένα περιστατικά μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στη μείωση της συχνότητας των υποτροπών αλλά και την εξέλιξη της αναπηρίας .

Η έρευνα τόσο για την παθογένεια της νόσου αλλά και την αντιμετώπισή της έχει κάνει σημαντικές προόδους. Η παρουσία νευροεκφύλισης είναι ενδεικτική του ότι εκτός από τον έλεγχο της φλεγμονής, η παροχή νευροπροστασίας είναι επίσης σημαντική.

Νευροπροστασία ως ένα βαθμό φαίνεται να παρέχεται έμμεσα μέσω του ελέγχου της φλεγμονής. Το γεγονός όμως ότι η αναπηρία εξελίσσεται ακόμη και υπό συνθήκες επαρκούς ελέγχου της φλεγμονώδους διαδικασίας, συνηγορεί υπέρ της παροχής νευροπροστασίας επιπρόσθετα.

Προς την κατεύθυνση αυτή κινούνται έρευνες που αφορούν στο ρόλο της μεταμόσχευσης των προγονικών κυττάρων του ΚΝΣ, του μυελού των οστών ή της χορήγησης νευροπροστατευτικών παραγόντων. Η συμβολή της έρευνας στο πειραματικό μοντέλο της νόσου, την πειραματική αλλεργική εγκεφαλομυελίτιδα, συμβάλλει σημαντικά στην κατανόηση των μηχανισμών δράσης των παραγόντων αυτών στη διαδικασία της αυτοάνοσης απομυελίνωσης του ΚΝΣ»

health.in.gr