Γιατί άλλα μάτια είναι καστανά, άλλα γαλάζια, πράσινα ή μελί και γιατί κάποια φαίνονται να αλλάζουν με το φως;

Σε άρθρο στο The Conversation, η Davinia Beaver, μεταδιδακτορικής ερευνήτριας στο Clem Jones Centre for Regenerative Medicine του Bond University περιγράφει πώς τα μάτια—από βαθύ καστανό και αχνό γαλάζιο έως το σπάνιο πράσινο—μας καθηλώνουν πριν ειπωθεί λέξη και γιατί συχνά είναι το πρώτο χαρακτηριστικό που προσέχουμε και θυμόμαστε.

Η ερευνήτρια σημειώνει ότι παγκοσμίως κυριαρχεί το καστανό, ιδίως σε Αφρική και Ασία, το γαλάζιο είναι συχνότερο στη βόρεια και ανατολική Ευρώπη, ενώ το πράσινο είναι το σπανιότερο (περίπου 2%). Τα μελί μάτια προσθέτουν επιπλέον ποικιλία, αλλάζοντας όψη με το φως.

Είναι θέμα μελανίνης

Όπως εξηγεί η ερευνήτρια, το κλειδί βρίσκεται στην ίριδα και στη χρωστική μελανίνη. Τα καστανά μάτια έχουν υψηλή συγκέντρωση μελανίνης και απορροφούν περισσότερο φως· τα γαλάζια έχουν ελάχιστη μελανίνη και το χρώμα τους προκύπτει από σκέδαση του φωτός (φαινόμενο Tyndall) μέσα στην ίριδα.

Τα πράσινα μάτια οφείλονται σε συνδυασμό μέτριας μελανίνης και σκέδασης, ενώ τα μελί προκύπτουν από ανομοιόμορφη κατανομή μελανίνης που δημιουργεί μωσαϊκό αποχρώσεων.

Ο ειδική επισημαίνει ότι το παλιό μοντέλο «καστανό υπερισχύει του γαλάζιου» δεν επαρκεί. Η γενετική του χρώματος των ματιών είναι πολυπαραγοντική, γεγονός που εξηγεί γιατί αδέλφια μπορεί να έχουν πολύ διαφορετικά χρώματα και γιατί δύο γαλανομάτες γονείς μπορούν να αποκτήσουν παιδί με πράσινα ή ανοιχτά καστανά μάτια.

Πώς και πότε αλλάζει το χρώμα

Σύμφωνα με το The Conversation, πολλά βρέφη ευρωπαϊκής καταγωγής γεννιούνται με μπλε ή γκρι μάτια λόγω χαμηλών επιπέδων μελανίνης. Στα πρώτα χρόνια ζωής το χρώμα συχνά σκουραίνει. Στην ενήλικη ζωή το χρώμα παραμένει γενικά σταθερό, αλλά η όψη του αλλάζει με τον φωτισμό, τα ρούχα ή το μέγεθος της κόρης. Πιο μόνιμες μεταβολές είναι σπανιότερες, συνδέονται όμως με την ηλικία ή ιατρικές καταστάσεις που επηρεάζουν τη μελανίνη της ίριδας.

Το The Conversation αναφέρεται και στην ετεροχρωμία -διαφορετικό χρώμα ανάμεσα στα δύο μάτια ή διχρωμία στην ίδια ίριδα- η οποία είναι σπάνια αλλά εντυπωσιακή. Παραδείγματα είναι οι Kate Bosworth και Mila Kunis. Τα μάτια του David Bowie έδιναν την εντύπωση διαφορετικών χρωμάτων λόγω μόνιμα διασταλμένης κόρης μετά από ατύχημα.

Η ερευνήτρια καταλήγει πως το χρώμα των ματιών δεν είναι απλώς θέμα γενετικής και φυσικής. Κάθε ίριδα είναι μοναδική—με δακτυλίους χρωστικής και αντανακλάσεις που αλλάζουν—και αποτελεί μια ήσυχη ιστορία καταγωγής και ατομικότητας.

Ειδήσεις Σήμερα: