Διάχυτη είναι η ανησυχία στους γονείς σχετικά με την σχέση που έχουν αναπτύξει τα παιδιά τους με την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΑΙ), ένα τεχνολογικό επίτευγμα που προκαλεί φόβους για τους κινδύνους που εγκυμονεί, αλλά και για το κατά πόσο μπορεί να επηρεάσει το αναπτυσσόμενο μυαλό των ανηλίκων.

Μεγαλύτερη πηγή άγχους για τους γονείς φαίνεται πως είναι τα chatbots ή οι φίλοι ΑΙ (AI companions). Τι είναι όμως και πώς λειτουργούν;

Τεχνητή Νοημοσύνη και υποκατηγορίες

Τα chatbots και οι φίλοι AI έχουν μερικές διακριτικές διαφορές.

Ένα chatbot AI είναι ένα πρόγραμμα υπολογιστή που προσομοιώνει την ανθρώπινη συνομιλία χρησιμοποιώντας τεχνικές AI, όπως η επεξεργασία φυσικής γλώσσας (NLP), για να κατανοεί τις ερωτήσεις των χρηστών και να αυτοματοποιεί τις απαντήσεις σε αυτές.

Οι AI companions είναι chatbots ή avatars που έχουν σχεδιαστεί για να προσομοιώνουν προσωπικές σχέσεις, λειτουργούν όλο και περισσότερο ως φίλοι, ρομαντικοί σύντροφοι ή έμπιστοι για εκατομμύρια ανθρώπους.

Γίνονται όλο και πιο διαθέσιμα σε τηλέφωνα και συσκευές που ενεργοποιούνται με τη φωνή, τονίζει δημοσίευμα του ABC.

«Οι AI companions είναι chatbots ειδικά σχεδιασμένα για σχεσιακές αλληλεπιδράσεις», λέει η Νατάσα Μπανκς, διευθύντρια προγράμματος του εγγεγραμμένου φιλανθρωπικού οργανισμού Day of AI Australia.

«Ενώ κάτι όπως το Gemini ή το ChatGPT χρησιμοποιούνται περισσότερο για να απαντήσουν σε ερωτήσεις που τους θέτουν οι χρήστες, ή για να βρουν πληροφορίες».

Παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της Αυστραλίας, όπου σύμφωνα με την Μπανκς με την έναρξη ισχύος της απαγόρευσης των κοινωνικών μέσων από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση φέτος, «υπάρχει αυξημένη ευαισθητοποίηση γύρω από αυτά τα θέματα και τους πιθανούς κινδύνους» για τους νέους.

Ορισμένα παιδιά και νέοι χρησιμοποιούν chatbots με Τεχνητή Νοημοσύνη για αρκετές ώρες καθημερινά, με τις συνομιλίες να αγγίζουν συχνά θέματα όπως το σεξ και ο αυτοτραυματισμός.

Ο Επίτροπος για την ηλεκτρονική ασφάλεια της χώρας έχει δημοσιεύσει μια συμβουλευτική οδηγία για την ασφάλεια στο διαδίκτυο σχετικά με την τεχνολογία και τους πιθανούς κινδύνους για τα παιδιά και τους νέους.

Σύμφωνα με την οδηγία, πρόσφατες αναφορές δείχνουν ότι ορισμένα παιδιά και νέοι χρησιμοποιούν chatbots με Τεχνητή Νοημοσύνη για αρκετές ώρες καθημερινά, με τις συνομιλίες να αγγίζουν συχνά θέματα όπως το σεξ και ο αυτοτραυματισμός.

Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με την τεχνολογία, σύμφωνα με τον Τάμα Λίβερ, καθηγητή διαδικτυακών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Curtin του Περθ/Boorloo και επικεφαλής ερευνητή στο Κέντρο Αριστείας για το Ψηφιακό Παιδί του ARC (Αυστραλιανό Συμβούλιο Έρευνας).

«Δεν είναι έξυπνα εργαλεία», λέει.

«Έχουν σχεδιαστεί για να είναι περισσότερο κόλακες (να συμπεριφέρονται με τρόπο που τους προσφέρει πλεονέκτημα) παρά να παρέχουν πληροφορίες».

Ο Επίτροπος για την ηλεκτρονική ασφάλεια της Αυστραλίας παραθέτει περισσότερες από 100 εφαρμογές συντροφιάς με Τεχνητή Νοημοσύνη στον Οδηγό ηλεκτρονικής ασφάλειας.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι;

Οι ειδικοί αναφέρουν ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα με τα chatbot και τις εφαρμογές συντροφιάς/φιλίας με Τεχνητή Νοημοσύνη είναι ότι οι περισσότερες πλατφόρμες δεν έχουν σχεδιαστεί για παιδιά.

Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν επαρκείς διασφαλίσεις, όπως η επαλήθευση της ηλικίας και ο έλεγχος του περιεχομένου.

Μια πρόσφατη μελέτη σε περισσότερους από 1.000 νέους στην Αυστραλία ηλικίας 15-24 ετών, διαπίστωσε ότι το 84% έχει χρησιμοποιήσει εργαλεία γενετικής Τεχνητής Νοημοσύνης, με το 35% να έχει χρησιμοποιήσει την ΑΙ ειδικά για να «συνομιλήσει με ένα chatbot».

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, μια παρόμοια μελέτη διαπίστωσε ότι το 64% των ατόμων ηλικίας 9 έως 17 ετών χρησιμοποιούν chatbots Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η μη κερδοσκοπική οργάνωση Internet Matters, η οποία διεξήγαγε την έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο, αναφέρει ότι τα παιδιά χρησιμοποιούσαν chatbots για «τα πάντα, από τα μαθήματά τους μέχρι συναισθηματική υποστήριξη και συντροφιά».

Η συν-διευθύνουσα σύμβουλος Ρέιτσελ Χάγκινς αναφέρει ότι τα περισσότερα παιδιά, γονείς και σχολεία δεν διαθέτουν τις πληροφορίες ή τα προστατευτικά εργαλεία που χρειάζονται για να διαχειριστούν την τεχνολογία με ασφαλή τρόπο.

«Έχουμε φτάσει πολύ γρήγορα σε ένα σημείο όπου τα παιδιά, και ιδίως τα ευάλωτα παιδιά, μπορούν να βλέπουν τα chatbots Τεχνητής Νοημοσύνης ως πραγματικούς ανθρώπους και, ως εκ τούτου, τους ζητούν συναισθηματικές και ευαίσθητες συμβουλές», αναφέρει.

«Επίσης ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι συχνά δεν αμφισβητούν τα όσα τους λένε οι νέοι τους ‘φίλοι’».

Ο καθηγητής Λίβερ συμφωνεί ότι ορισμένα παιδιά μπορεί να εξαρτηθούν συναισθηματικά από την τεχνολογία.

«Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτό που λαμβάνεις από ένα chatbot είναι αληθινό ή κατάλληλο».

«Αν δεν μπορείς να μιλάς με έναν πραγματικό άνθρωπο όλη την ώρα, τότε αυτά τα chatbots θα είναι πάντα εκεί», λέει.

«Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτό που λαμβάνεις από ένα chatbot είναι αληθινό ή κατάλληλο. Γνωρίζουμε, για παράδειγμα, ότι οι νέοι συχνά βασίζονται στα chatbots για ψυχολογική υποστήριξη. Ξέρουμε επίσης ότι μπορούν να οδηγήσουν σε ακατάλληλο σεξουαλικό περιεχόμενο, με σχετικά αναποτελεσματικά μέτρα προστασίας προς το παρόν», υποστηρίζει.

Λέει ότι συχνά η τεχνολογία επίσης χειραγωγεί συναισθηματικά τους χρήστες, επειδή έχει σχεδιαστεί για να τους κρατά σε συνομιλία και απασχολημένους, με βάση τις πληροφορίες του ABC.

Τι μπορούμε να μάθουμε στα παιδιά για την ΑΙ;

Οι ειδικοί συνιστούν την επίβλεψη των γονέων εάν τα παιδιά χρησιμοποιούν ή εξερευνούν την λειτουργία των chatbots.

«Δυστυχώς, η ευθύνη εξακολουθεί να βαρύνει τους γονείς να παρακολουθούν προσεκτικά τι κάνουν τα παιδιά τους, ειδικά στην ιδιωτικότητα των δωματίων τους», λέει ο Τόμπι Γουόλς, επικεφαλής επιστήμονας στο Ινστιτούτο Τεχνητής Νοημοσύνης του UNSW.

Ορισμένα σχολεία στην Αυστραλία υιοθετούν μια προληπτική προσέγγιση στην ψηφιακή παιδεία.

Η Μπανκς αναφέρει ότι η Ημέρα της Τεχνητής Νοημοσύνης στην Αυστραλία, η οποία προσφέρει ένα δωρεάν διαδραστικό πρόγραμμα ψηφιακής παιδείας για μαθητές των τάξεων 1-10, έχει ήδη προσελκύσει 65.000 μαθητές.

Υπάρχει μια πραγματική ευκαιρία για τους νέους να γίνουν μέρος αυτού του μέλλοντος.

«Είναι σίγουρα κάτι που γνωρίζουμε ότι χρησιμοποιούν οι περισσότεροι μαθητές και οι γονείς, και είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να κατανοήσουν πώς λειτουργούν», λέει.

«Είναι προφανές ότι αναδύονται νέοι ρόλοι και κλάδοι γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη», οπότε υπάρχει μια πραγματική ευκαιρία για τους νέους να γίνουν μέρος αυτού του μέλλοντος σε καριέρες που εστιάζουν στην ΑΙ, αναφέρει η Μπανκς.

«Πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό να προετοιμάσουμε τους νέους ώστε να μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτό το μέλλον, αλλά είναι επίσης ζωτικής σημασίας να κατανοήσουν πώς λειτουργεί, ώστε να μπορούν να αξιολογούν κριτικά τις εφαρμογές και τα αποτελέσματα», συμπληρώνει.

Ο Τζον Λίβινγκστοουν, διευθυντής ψηφιακής πολιτικής της UNICEF Αυστραλίας, λέει ότι τα παιδιά έχουν να κερδίσουν πάρα πολλά από την Τεχνητή Νοημοσύνη, αν αυτή προσφέρεται με ασφάλεια.

«Όταν σκέφτεστε την εκπαίδευση, για παράδειγμα, πόσο μετασχηματιστική μπορεί να είναι… αλλά υπάρχουν και σοβαροί κίνδυνοι», λέει.

«Η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει ραγδαία την παιδική ηλικία».

Ειδήσεις Σήμερα: