«Τρεις για την Ευρώπη» – Γαλλία, Γερμανία και Βρετανία στήνουν μίνι «διευθυντήριο» ασφαλείας

Από τη Γαλλία και τη Γερμανία, έως τη μετά Brexit Βρετανία, ηγέτες στην Ευρώπη προειδοποιούν με όλο και πιο μιλιταριστικά δραματικούς τόνους ότι είναι πιθανός ένας πόλεμος με τη Ρωσία εντός πενταετίας.

Προσώρας, το μόνο ορατό στο φόντο είναι μια νέα κούρσα εξοπλισμών και ένα σερί αναθεωρήσεων αμυντικών δογμάτων στην ευρωπαϊκή πλευρά, ενόσω η Μόσχα -απτόητη από τις δυτικές κυρώσεις- συνεχίζει για τέταρτο καλοκαίρι τον πόλεμο στην Ουκρανία και η Δύση σπεύδει για πολλοστή φορά να στηρίξει με όπλα και πυρομαχικά τις εξουθενωμένες δυνάμεις του Κιέβου.

«Άγνωστο Χ» αποτελεί πλέον η δεύτερη προεδρία «Πρώτα η Αμερική» του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, με διαρκείς παλινωδίες του -από τη διπλωματία, έως τους δασμούς- και χειρισμό των διεθνών σχέσεων με συναλλακτικούς όρους, ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για συμμάχους των ΗΠΑ, και δη στο ΝΑΤΟ, ή αντιπάλους.

Σε αυτό το φόντο έχει αρχίσει πλέον να ακούγεται όλο και πιο έντονα στο ευρωπαϊκό προσκήνιο και παρασκήνιο το ακρωνύμιο «Ε3».

Πρόκειται για την άτυπη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας και της Γαλλίας σε τομείς εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας.

Με πρώτο χρονικό σημείο αναφοράς τις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν η Βρετανία ήταν ακόμη μέλος της ΕΕ, είχε αρχική εστίαση στις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό οπλοστάσιο του Ιράν.

Συνάντησε πρακτικά εμπόδια λόγω του Brexit.

Όμως πλέον η E3 επεκτείνει κατά πολύ το πεδίο δράσης της, φέροντας όλο και πιο κοντά τις δύο πυρηνικές δυνάμεις της Ευρώπης και μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Γαλλία, Βρετανία) και τη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης (Γερμανία).

Το πιστοποιούν η πρόσφατη -πρώτη για Ευρωπαίο ηγέτη μετά το Brexit- επίσημη κρατική επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν στο Ηνωμένο Βασίλειο και η πρώτη για τον Γερμανό καγκελάριο, Φρίντριχ Μερτς, επίσημη επίσκεψη της Πέμπτης (17/7) στο Λονδίνο.

Αναμορφώνοντας την αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρώπη

Κατά την επίσημη επίσκεψη Μακρόν στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη σύνοδο κορυφής με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ στο Λονδίνο, συμφωνήθηκε έτι περαιτέρω εμβάθυνση της διμερούς συνεργασίας.

Και δη σε επίπεδο άμυνας και ασφάλειας, με συντονισμό των μέσων πυρηνικής αποτροπής που οι δύο χώρες διαθέτουν για την προστασία της Ευρώπης από οποιαδήποτε «ακραία απειλή».

Επί της ουσίας δημιουργούν μια γαλλο-βρετανική πυρηνική «ομπρέλα», που εν μέσω συμμαχικής αμφισημίας της Ουάσιγκτον στο ΝΑΤΟ και ρωσικής επιθετικότητας προσελκύει το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών.

Μια εξ αυτών είναι η Γερμανία, που την Πέμπτη υπέγραψε συμφωνία στρατηγικής συμμαχίας με τη Βρετανία.

Πολυεπίπεδη, η «Συνθήκη του Κένσινγκτον» -όπως ονομάστηκε- περιλαμβάνει, μεταξύ πολλών άλλων, σχέδια για στενή συνεργασία στους τομείς ασφάλειας και άμυνας (συμπεριλαμβανομένων των κοινής παραγωγής οπλικών συστημάτων) και ρήτρα αμοιβαίας βοήθειας σε περιπτώσεις κρίσεων, ως συμπλήρωμα του Άρθρου 5 περί συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ.

Η Γερμανία συνδέεται με τη Γαλλία με συνθήκη και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επίσης συνθήκη με τη Γαλλία, τόνισε από τη βρετανική πρωτεύουσα ο Μερτς. Πλέον, υπογράμμισε, αυτές οι τρεις συνθήκες (συμπεριλαμβανομένης δηλαδή αυτής μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου Βασιλείου-Γερμανίας) είναι συμπληρωματικές.

Δεν είναι «τυχαίο» άλλωστε ότι βρέθηκε στο Λονδίνο αμέσως μετά την επίσημη επίσκεψη του Γάλλου προέδρου Μακρόν -μήνες πριν από την προγραμματισμένη για τον Σεπτέμβριο επίσημη κρατική επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Με φόντο την επαναχάραξη της αρχιτεκτονικής ασφαλείας στην υπό στρατιωτικοποίηση Γηραιά Ήπειρο και δεδομένου ότι οι  σχέσεις ασφαλείας Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ δεν έχουν επισημοποιηθεί μετά το Brexit, οι ενδείξεις όλο και πληθαίνουν ότι η ομάδα E3 λειτουργεί ως «γέφυρα» προς αυτήν την κατεύθυνση.

Ήδη λειτουργεί ως πλατφόρμα συνδιαμόρφωσης ενιαίας ευρωπαϊκής στάσης στον πόλεμο στην Ουκρανία και στην μεταπολεμική παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στο Κίεβο (Βρετανία και Γαλλία ηγούνται της «συμμαχίας των προθύμων»).

Εμπόδια και προκλήσεις

Εν μέσω στροφής της Ευρώπης στον μιλιταρισμό, οι όποιες πολιτικές ιδεολογικές διαφορές μεταξύ του κεντρώου Εμανουέλ Μακρόν, του κεντροδεξιού Φρίντριχ Μερτς και του κεντροαριστερού Κιρ Στάρμερ έχουν εξαλειφθεί.

Δεν έχουν ωστόσο τις ίδιες αφετηρίες.

Όσο και εάν ο Στάρμερ και οι Βρυξέλλες θα ήθελαν μια αντιστροφή του Brexit, το «διαζύγιο» αποτελεί πραγματικότητα, θέτοντας όρια στα επίπεδα συνεργασίας.

Το ίδιο συμβαίνει και ως προς τις σχέσεις με τις ΗΠΑ της εποχής Τραμπ 2.0.

Ο Στάρμερ έχει διασφαλίσει την «ειδική σχέση» με την Ουάσιγκτον και διεκδικεί τώρα ρόλο εξισορροπιστή μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ, ενόσω οι δύο πλευρές βρίσκονται στο χείλος ενός εμπορικού πολέμου.

Ειδικά ως προς τους Ε3 εν τω μεταξύ παραμένουν πολλά υπό διερεύνηση.

Όπως π.χ. ο βαθμός πολιτικής αποφασιστικότητας και στρατηγικής επάρκειας στη «συντονισμένη» γαλλο-βρετανική πυρηνική αποτροπή και ο εφεξής ρόλος της Γερμανίας υπό τον πρώην ένθερμο ατλαντιστή Μερτς.

Θέση σε αυτό το άτυπο μίνι «διευθυντήριο» ασφαλείας που στήνουν Γαλλία-Γερμανία-Βρετανία αξιώνουν επίσης η Πολωνία (αν και πλέον πολιτικά ασταθής) και η Ιταλία της συστημικά «κανονικοποιημένης» και πολιτικά ενισχυμένης μεταφασίστριας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι.

Ο Στάρμερ και ο Μερτς βρίσκονται εν τω μεταξύ στις αρχές της θητείας τους στην εξουσία, ενώ ο Μακρόν μετρά αντίστροφα για το τέλος της δεύτερης προεδρικής θητείας του το 2027.

Και οι τρεις βρίσκονται αντιμέτωποι με τεράστια προβλήματα στο εσωτερικό των χωρών τους -πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά- με την ανάσα εγχώριων ακροδεξιών κομμάτων αισθητή στον «σβέρκο» τους.