Το Παλαιό Ελαιουργείο της Ελευσίνας μετασχηματίζεται σε σύγχρονο Διαχρονικό Μουσείο

Το υπερσύγχρονο Διαχρονικό Μουσείο, θα μπορεί να στεγάσει τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό των ευρημάτων που έχουν έλθει στο φως, τόσο από τις ανασκαφές του Ιερού της Δήμητρας και της Κόρης -σημερινός αρχαιολογικός χώρος Ελευσίνας- όσο και  από τις σωστικές ανασκαφές που διενεργούνται αδιάλειπτα στην πόλη.

Πρόκειται για το συγκρότημα των παλαιών βιομηχανικών εγκαταστάσεων «ΒΟΤΡΥΣ-ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ», νότια του οργανωμένου αρχαιολογικού χώρου.

Το ακίνητο είχε περιέλθει στην κυριότητα της Εθνικής Τράπεζας, από την οποία το Υπουργείο Πολιτισμού το εξαγόρασε, το 2022, έναντι τιμήματος 5.000.000 ευρώ, με σκοπό την εγκατάσταση του νέου μουσείου.

Το εργοστάσιο σαπωνοποιίας-ελαιουργίας «ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ», χωροθετημένο μεταξύ της ακτής και του λόφου του αρχαιολογικού χώρου, παρήγαγε διάφορα είδη λαδιού και σαπούνι τύπου Μασσαλίας.

Το 1892, λόγω αλλαγής διεύθυνσης της μονάδας, το εργοστάσιο μετονομάστηκε σε «Χαρίλαος – Κανελλόπουλος Α.Ε.» και έμεινε γνωστό ως «ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ», το οποίο και διέκοψε τη λειτουργία του περί το τέλος της δεκαετίας του 1960.

Το συγκρότημα του «ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟΥ» διατηρείται σχεδόν ακέραιο

Ως προς την έκταση και τις κτηριακές του μονάδες, στη μορφή σχεδόν που είχε, όταν διέκοψε τη λειτουργία του, το 1960.

Ο μηχανολογικός εξοπλισμός του απομακρύνθηκε ή καταστράφηκε σε άγνωστο χρόνο. Έχει έκταση 26 στρέμματα. Εντός του συγκροτήματος διασώζονται 23 κτηριακές μονάδες του εργοστασίου με συνολική επιφάνεια δόμησης 11.700 τ.μ. περίπου.

Άλλες εξ αυτών διατηρούνται σε πλήρη μορφή και άλλες, κυρίως στην κεντρική ζώνη, είναι ερειπωμένες.

Τα κτήρια του Παλαιού Ελαιουργείου παρουσιάζουν ποικιλομορφία ως προς τα υλικά και τον τρόπο δόμησης και ανάγονται χρονολογικά στις διάφορες φάσεις της λειτουργίας του εργοστασίου, που χρονολογούνται από τα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ ο κύριος όγκος των εγκαταστάσεων χρονολογείται από τον Μεσοπόλεμο και τις μεταπολεμικές δεκαετίες του 1950 και 1960.

Τι προβλέπουν οι μελέτες

Η μελέτη προβλέπει χώρους καθαρού εμβαδού 3.800 τ.μ. και ενσωματώνει τους όρους που είχε θέσει ως προς το κτηριολογικό πρόγραμμα το Υπουργείο Πολιτισμού. Δημιουργούνται τέσσερις προσβάσεις εισόδου στο μουσειακό συγκρότημα:

Οι δύο από την παραλιακή οδό Κανελλοπούλου, μία από την οδό Πεισιστράτου και μία από την κατεύθυνση του αρχαιολογικού χώρου.

Ως προς το κτηριολογικό σκέλος της μελέτης, προβλέπονται, η κατεδάφιση κτηρίων, η ανέγερση δύο νέων, η αποκατάσταση/ανακατασκευή οκτώ υφιστάμενων κτηρίων και διατήρηση των όψεων/αποκατάσταση κελύφους σε τρία κτήρια.

Η προσθήκη των δύο νέων κτηρίων αφορά στο κτήριο της εισόδου και στο κτήριο της αποθήκης αρχαιοτήτων. Οι μουσειακές εγκαταστάσεις προορίζονται να στεγάσουν εκθέσεις για την ιστορία της πόλης από την αρχαιότητα έως το 1830 και αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο, χωριστό από αυτό της νεότερης και σύγχρονης ιστορίας.

Στον χώρο του φεστιβάλ Αισχύλεια

Από το 1995, το Παλαιό Ελαιουργείο φιλοξενεί το μοναδικό πολιτιστικό φεστιβάλ της πόλης, τα Αισχύλεια, ενώ το 2023, φιλοξένησε πολλές εκδηλώσεις, στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης ‘’Ελευσίς 2023’’.