Όταν η μεγαλύτερη πλημμύρα όλων των εποχών γέμισε τη στεγνή Μεσόγειο

Βράχοι που παρασύρθηκαν από ορμητικά νερά και κατέληξαν στις κορυφές λόφων της Σικελίας προσφέρουν νέες ενδείξεις για τη μεγαλύτερη γνωστή πλημμύρα στην ιστορία του πλανήτη, ένα κατακλυσμιαίο συμβάν που αναγέννησε τη νεκρή Μεσόγειο.

Τα νερά εισέβαλαν από το Στενό του Γιβραλτάρ στον Ατλαντικό με ταχύτητα 115 χιλιομέτρων την ώρα και γέμισαν μια στεγνή Μεσόγειο μέσα σε λίγες μέρες, διαπιστώνει μελέτη στο Communications Earth & Environment, μια επιθεώρηση του ομίλου Nature.

Πριν από περίπου 6 εκατομμύρια χρόνια, η Μεσόγειος αποκόπηκε από τον Ατλαντικό λόγω τεκτονικών μετατοπίσεων που έκλεισαν το Γιβραλτάρ. Ακολούθησε αυτό που οι γεωλόγοι ονομάζουν «κρίση αλατότητας του Μεσσηνίου», από το όνομα της γεωλογικής εποχής κατά την οποία συνέβη, μια περίοδος κατά την οποία η εξάτμιση ξεπερνούσε την εισροή νερού από τα ποτάμια.

Ως αποτέλεσμα, η Μεσόγειος μετατράπηκε σε απέραντη έρημο, καλυμμένη με ένα στρώμα αλατιού και γύψου πάχους χιλίων μέτρων.

Η χαμένη θάλασσα αναστήθηκε όταν αποκαταστάθηκε η σύνδεση με τον Ατλαντικό πριν από περίπου 5,3 εκατ. χρόνια. Αρχικά οι γεωλόγοι πίστευαν ότι ένας πελώριος καταρράκτης που σχηματίστηκε στο Γιβραλτάρ γέμισε τη Μεσόγειο στην πορεία αρκετών χιλιάδων ετών.

Όμως η εικόνα αυτή άλλαξε το 2009, όταν ανακαλύφθηκε στο Στενό του Γιβραλτάρ ένα κανάλι που σχηματίστηκε από διάβρωση στον θαλάσσιο πυθμένα, ένδειξη μιας απότομης και βίαιης πλημμύρας.

Το συμβάν ονομάστηκε «Ζάγκλεια Μεγα-Πλημμύρα» από το όνομα της γεωλογικής βαθμίδας κατά την οποία συνέβη.

«Ήταν ένα φυσικό φαινόμενο που θα προκαλούσε δέος» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο δρ Άαρον Μίκαλεφ του Ενυδρείου του Μόντερεϊ Μπέι στην Καλιφόρνια, επικεφαλής της μελέτης.

«Η μελέτη μας προσφέρει τις πειστικότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις για αυτό το αξιοσημείωτο συμβάν».

Οι ερευνητές εξέτασαν περίπου 300 λόφους και ράχες ξηράς στη Σικελία, όπου βρισκόταν κάποτε μια λωρίδα ξηράς που χώριζε το δυτικό από το ανατολικό κομμάτι της Μεσογείου. Στη διάρκεια της Ζάγκλειας μεγα-πλημμύρας, τα νερά πέρασαν πάνω από αυτή τη γέφυρα και συνέχισαν την πορεία προς τα ανατολικά για να γεμίσουν ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου.

Πειστήρια για αυτό το συμβάν, γράφει η ερευνητική ομάδα, είναι οι βράχοι που παρασύρθηκαν από τον βυθό και κατέληξαν σε αυτούς τους λόφους. Σήμερα βρίσκονται 100 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, όμως η πλημμύρα τους κάλυψε κάτω από 40 μέτρα νερού. Ακόμα και το σχήμα αυτών των λόφων άλλαξε από τη διάβρωση και απέκτησαν ασυνήθιστα υδροδυναμικά σχήματα.

«Η μορφολογία των ραχών είναι συμβατή με την υπόθεση της διάβρωσης από μεγάλης κλίμακας, ταραχώδη ροή νερού με κατεύθυνση κυρίως προς τα βορειοανατολικά» είπε ο Πολ Κάρλινγκ του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον στη Βρετανια, μέλος της ομάδας.

Ανάλογα σημεία διάβρωσης εντοπίστηκαν στον βυθό γύρω από τη Σικελία.

Αφότου συγκέντρωσε τα γεωλογικά δεδομένα, η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε μαθηματικά μοντέλα για να προσομοιώσει τον κατακλυσμό στον υπολογιστή. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι η πλημμύρα χρειάστηκε λίγες ημέρες για να φτάσει στη Σικελία και 2-16 χρόνια για να γεμίσει ολόκληρη τη Μεσόγειο.

Η ροή του νερού εκτιμάται ότι έφτανε τα 68 με 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ανά δευτερόλεπτο.

Ήταν η αρχή μιας νέας εποχής για τη Μεσόγειο με τη μορφή που τη γνωρίζουμε σήμερα.

Τα ευρήματα της μελέτης, σχολίασε ο δρ Κάρλινγκ, «αποκαλύπτουν πόσο τεράστια ήτανξ δύναμη της Ζάγκλειας Μεγα-Πλημμύρας και πώς άλλαξε το τοπίο αφήνοντας ίχνη στο γεωλογικό αρχείο».