Κλίμα: H μείωση των νεφών ίσως εξηγεί την ακραία ζέστη της τελευταίας διετίας

H μείωση των νεφών σε όλο τον πλανήτη μπορεί τελικά να είναι ο λόγος που οι παγκόσμιες θερμοκρασίες τα τελευταία δύο χρόνια ξεπέρασαν τις προβλέψεις των υπολογιστικών μοντέλων, υποδεικνύουν νέες μελέτες.

Το 2023 και το 2024 είδαμε μια σειρά κλιματικών ρεκόρ να καταρρίπτονται το ένα μετά το άλλο, με τη μέση θερμοκρασία να ξεπερνά κατά περίπου 1,5 βαθμούς Κελσίου τα προβιομηχανικά επίπεδα. Η κλιματική αλλαγή και το φαινόμενο Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό ήταν οι κύριοι παράγοντες, δεν αρκούν όμως για να εξηγήσουν πλήρως την αύξηση της θερμοκρασίας.

Ο παράγοντας που λείπει από το παζλ μπορεί να είναι η μείωση των νεφών που κινούνται σε χαμηλό ύψος, η οποία είχε ως αποτέλεσμα μια πτώση της «λευκάγειας», της ικανότητας του πλανήτη να ανακλά την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο Διάστημα. Η λευκάγεια της Γης μειώνεται από τη δεκαετία του 1970, κυρίως λόγω της τήξης των πολικών πάγων.

Όμως μια νέα μελέτη στο περιοδικό Science αποκαλύπτει ότι η λευκάγεια έπεσε το 2023 σε ιστορικό χαμηλό λόγω μείωσης της  νεφοκάλυψης σε χαμηλά υψόμετρα.

Στη ζέστη της κλιματικής αλλαγής, τα νέφη αραιώνουν και εξαφανίζονται

Οι ερευνητές του Ινστιτούτου «Άλφρεντ Βέγκενερ» στη Γερμανία εκτιμούν ότι η μεταβολή μπορεί να ευθύνεται εν μέρει στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τη ναυτιλία, καθώς τα σωματίδια των ρύπων ευνοούν τη συμπύκνωση των υδρατμών και τον σχηματισμό νεφών.

Το πιθανότερο όμως είναι ότι η μείωση της ανακλαστικότητας οφείλεται στην ίδια την κλιματική αλλαγή, αφού τα σύννεφα σχηματίζονται πιο εύκολα όταν η ατμόσφαιρα είναι υγρή και κρύα, εξήγησε ο δρ Χέλγκε Γκέσλινγκ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Τουρίστες στην Ακρόπολη στριμώχνονται στη σκιά στον καύσωνα του φετινού Ιουλίου (Reuters)

Ζεστή ατμόσφαιρα

Στη ζέστη της κλιματικής αλλαγής, τα νέφη αραιώνουν και εξαφανίζονται, κάτι που φέρνει ακόμα περισσότερη ζέστη σε έναν φαύλο κύκλο ανάδρασης. Το συμπέρασμα είναι ότι ο πλανητικός καύσωνας της τελευταίας διετίας δεν είναι ήταν μια στατιστική ανωμαλία αλλά μια γενική τάση θέρμανσης που ξεπερνά τις προβλέψεις.

Τα αποτελέσματα βρίσκονται δυστυχώς σε συμφωνία με ανεξάρτητη μελέτη που παρουσίασαν ερευνητές της NASA σε συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Γεωφυσικής.

Δορυφορικές μετρήσεις που καλύπτουν τα τελευταία χρόνια αποκαλύπτουν μια αργή αλλά σταθερή μείωσης της νεφοκάλυψης πάνω από τον ειρηνικό και τα μεσαία γεωγραφικά πλάτη, τις δύο ζώνες όπου οι αληγείς άνεμοι ευνοούν τον σχηματισμό νεφών.

Τα ευρήματα βρίσκονται σε συμφωνία με προηγούμενη έρευνα της ίδιας ομάδας, η οποία βασιζόταν σε δεδομένα από πολλούς διαφορετικούς δορυφόρους, κάτι που δημιουργούσε επιφυλάξεις για τα αποτελέσματα της ανάλυσης.

Σύμφωνα με τους συντάκτες των δύο μελετών, η μείωση των νεφών σε αυτές τις δύο σημαντικές ζώνες μπορεί να είναι αποτέλεσμα μεταβολών στην παγκόσμια ατμοσφαιρική κυκλοφορία.

Το πρόβλημα είναι ότι τα σημερινά υπολογιστικά μοντέλα του παγκόσμιου κλίματος δυσκολεύονται να προσομοιώσουν την επίδραση των νεφών. Αυτός είναι «ένας μεγάλος πονοκέφαλος» για τους κλιματολόγους, σχολίαζε ο δρ Γκέσλινγκ, ένα πρόβλημα που ζητά επειγόντως λύση προκειμένου να εκτιμήσουμε με ακρίβεια τη μελλοντική πορεία της κλιματικής αλλαγής.