Μουσικοθεραπεία βοηθά όσους πάσχουν από Αλτσχάιμερ να θυμούνται

Τα τελευταία 2 χρόνια δούλευε στην Αμερική με ενήλικες που έπασχαν από Αλτσχάιμερ και άλλες νευρολογικές παθήσεις.

Σύμφωνα με την Μαρίζα, η νευρολογική μουσικοθεραπεία εστιάζει στη γνώση περιοχών του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται με την οποιαδήποτε εφαρμογή της μουσικής.

«Δεν μπορώ να συνειδητοποιήσω ακόμα πώς γίνεται κάποιος να μην θυμάται το όνομά του αλλά να θυμάται όλους τους στίχους του ‘All of me’ του Frank Sinatra. Mε μια απλή ακρόαση μουσικής σε ένα κέντρο ευγηρίας, μπορεί ένας ηλικιωμένος με άνοια να συμμετέχει ενεργά στις δραστηριότητες και να απολαύσει ένα δρώμενο στο οποίο δεν χρειάζεται να του υπενθυμίζονται όλα αυτά που έχει χάσει στην καθημερινή του ζωή, όπως την ταυτότητά του», αναφέρει χαρακτηριστικά η Μαρίζα.

Σε άτομα τα οποία έχουν χάσει κάποιες νευρολογικές δυνατότητες, ειδικά στο αριστερό ημισφαίριο που συνήθως προκύπτει το εγκεφαλικό επεισόδιο, η μουσικοθεραπεία και οι άλλες δημιουργικές μορφές θεραπείας μπορούν να ενεργοποιήσουν το δεξί ημισφαίριο, να μεταδώσουν πληροφορίες και να δημιουργήσουν νέες ικανότητες.

Σε παιδιά με αυτισμό η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην κοινωνικοποίηση, στη διευκόλυνση της ένταξης σε ένα νηπιαγωγείο καθώς και στην ανάπτυξη των ικανοτήτων προσοχής και τη μείωση της υπερκινητικότητας.

Η εφαρμογή της θεραπείας αυτής δεν είναι εύκολη υπόθεση.

«Μερικές φορές είναι ψυχοφθόρο, αλλά όταν κάνεις τη διαφορά με ένα άτομο η ανταμοιβή που παίρνεις είναι τεράστια, όμοια με αυτή που αισθάνεσαι όταν σώζεις κάποιον», δηλώνει χαρακτηριστικά η Μαρίζα.

Εξηγώντας το πώς επιδρά στην ψυχοσύνθεση του ηλικιωμένου η μουσικοθεραπεία, η Μαρίζα υποστηρίζει πως οι ηλικιωμένοι άνθρωποι λειτουργούν συνειρμικά εκείνη την ώρα, ανατρέχουν στο παρελθόν και είναι σαν να διερευνούν τον εαυτό τους.

Τα συναισθήματα και οι αντιδράσεις που ξυπνούν είναι το χαμόγελο, η συγκίνηση, ο πόνος, η αναπόληση, ενώ οι ηλικιωμένοι θυμούνται τους στίχους καθώς τους συσχετίζουν με τη μελωδία, η οποία βρίσκεται στο δεξί ημισφαίριο τους εγκεφάλου.

Το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου, όπως αναφέρει η Μαρίζα, σχετίζεται με την αφηρημένη σκέψη, την ονειροπόληση, ενώ η μουσική αφυπνίζει τη μνήμη και στην παιδική ηλικία, όπου τα παιδιά λένε τραγουδιστά το αλφάβητο για να το αποστηθίσουν.

«Ελπίζω στον παράδεισο να υπάρχουν άγγελοι σαν εσένα»

Η πιο συγκινητική στιγμή, που έχει βιώσει η Μαρίζα κατά την διάρκεια εφαρμογής της μουσικοθεραπείας είναι μια φράση. «Ελπίζω στον παράδεισο να υπάρχουν άγγελοι σαν εσένα», της είχε πει ένας ηλικιωμένος άνθρωπος.

Όπως, παράλληλα, αναφέρει οι ηλικιωμένοι είναι συνήθως ψυχικά κουρασμένοι, ενώ εκείνος που πάσχει από πλήρη άνοια είναι συνήθως και ο πιο ανέμελος μέσα στον οίκο ευγηρίας.

Η Μαρίζα, που έχει εφαρμόσει αυτήν την πρακτική στην κλινική «Σινούρη», επισημαίνει πως η μουσικοθεραπεία είναι μια δουλειά κυρίως για τους νέους, αλλά και για ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς.

Απαιτούνται δε γνώσεις γηριατρικών νόσων, ενώ η πρακτική ή παρακολούθηση σε ένα ίδρυμα χρειάζονται, επίσης πριν την εφαρμογή της θεραπείας.

«Η Ελλάδα είναι πολύ πίσω σε πρωτοποριακά συστήματα»

Κάνοντας τη σύγκριση με το εξωτερικό αναφέρει πως οι ηλικιωμένοι άνθρωποι έχουν εκεί «τρομερή φροντίδα σε εξαιρετικές εγκαταστάσεις στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα»

Δεν βάζει «πάγο» στο ενδεχόμενο εφαρμογής της νόσου αυτής στην Ελλάδα, αρκεί, όπως λέει, « να πιστέψει ο λαός μας σε αυτή τη θεραπεία».

Με λύπη, ωστόσο, διαπιστώνει πως στην Ελλάδα οι άνθρωποι που πάσχουν από Αλτσχάιμερ δεν χαίρουν ιδιαίτερης μέριμνας.

Όπως χαρακτηριστικά συμπληρώνει η Μαρίζα «η Ελλάδα είναι πολύ πίσω σε τέτοια πρωτοποριακά συστήματα, ενώ έχουμε εξαίρετους εκπαιδευτικούς και γιατρούς».

Παράλληλα, αναφέρει πως η συνεισφορά των εναλλακτικών θεραπειών δεν αναγνωρίζεται, ενώ στο «ταμπλό» των δυσκολιών θέτει και τον οικονομικό παράγοντα.

«Για τα παιδιά είναι παιχνίδι»

Στον παιδικό τομέα η εμπειρία που βιώνει ο μουσικοθεραπευτής είναι εντελώς διαφορετική.

«Τα παιδιά σου δίνουν πολλές ελπίδες για το μέλλον και η δουλειά είναι μια ανοδική θεραπευτική πορεία. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι είναι εύκολη. Χρειάζεται επανάληψη, σταθερότητα, ηρεμία και πίστη. Δεν μπορείς να έχεις υπερβολικές απαιτήσεις, γιατί η μάθηση στα παιδιά με ειδικές ανάγκες δεν είναι απαραίτητα σταθερή. Μπορεί τη μια μέρα να πραγματοποιούνται οι στόχοι και την επόμενη εβδομάδα μια τρύπα στο νερό», δηλώνει η Μαρίζα.

Στο «κάδρο» της επίδρασης τοποθετεί την οικογένεια. Όπως επισημαίνει, ο ρόλος της είναι «πολύ σημαντικός», ενώ για το πώς αντιλαμβάνονται τα παιδιά αυτού του είδους τη θεραπεία αναφέρει : «για τα παιδιά είναι παιχνίδι, δεν το αντιλαμβάνονται ως θεραπεία και αυτό είναι το μαγικό. Δεν πρόκειται κανείς ποτέ να σε διώξει.»

Στις ΗΠΑ και στην Ελλάδα, με μορφή ιδιαίτερου στο σπίτι, η Μαρίζα έχει εφαρμόσει τη μουσικοθεραπεία στα παιδιά, και όπως λέει νιώθει πως την έχουν περισσότερο ανάγκη όταν εκφράζουν με τη μουσική συναισθήματα, τα οποία δεν έχουν διαλευκάνει μέσα τους.

«Όταν για παράδειγμα ένα παιδάκι συμπληρώνει τα κενά σε ένα ροκ τραγούδι και είναι χαρούμενο γελάει, ενώ όταν είναι θυμωμένο βγάζει κραυγές», αναφέρει χαρακτηριστικά η Μαρίζα.

Η μουσικοθεραπεία «βλέπει» μεγαλύτερη απήχηση στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα ο παιδικός τομέας είναι πιο γόνιμος για την εφαρμογή της.

Ξεκίνησε μετά τον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ οι καινούργιες έρευνες περί επίδρασης της μουσικής στον εγκέφαλο έχουν εξάψει το ενδιαφέρον των ειδικών με τη μουσικοθεράπεια.

Οι ηλικιωμένοι προτιμούν μουσική από τα νεανικά τους χρόνια , ενώ τα παιδιά συνήθως νανουρίσματα και ποπ τραγούδια, αναφέρει η Μαρίζα, που όνειρό της είναι να εδραιώσει τη μουσικοθεραπεία στην Ελλάδα και να την καταστήσει ισάξια της φυσιοθεραπείας και λογοθεραπείας.

Ελισάβετ Σταμοπούλου