Τη ζοφερή εικόνα της κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης που αντιμετωπίζουν οι Ρομά καταγράφει
έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ που πραγματοποιήθηκε το 2011 σε 11 κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι το 35% των παιδιών Ρομά δεν παρακολουθεί σχολείο, ως ενήλικες υποαπασχολούνται, ενώ ζουν σε συνθήκες φτώχειας, με τα χαρακτηριστικά της διαβίωσή τους να είναι σοκαριστικά.
Η έρευνα συγκρίνει τα δεδομένα στους τέσσερις βασικούς τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της στέγασης και της υγείας για τους Ρομά και τους μη Ρομά που ζουν στην ίδια περιοχή. Τα ευρήματα δείχνουν ότι η κατάσταση των Ρομά είναι πολύ δυσμενέστερη από τους μη Ρομά και επιβεβαιώνουν την ανάγκη που έχει ήδη εκφραστεί μέσω της ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με ένα Πλαίσιο της ΕΕ για εθνικές στρατηγικές ένταξης των Ρομά μέχρι το 2020.
Ειδικότερα, σε ότι αφορά τον τομέα τηςεκπαίδευσης, κατά μέσο όρο στην ΕΕ μόνο ένα στα δύο παιδιά των Ρομά που συμμετείχαν στην έρευνα φοιτά σε νηπιαγωγεία ή παιδικούς σταθμούς. Στην Ελλάδα, μόλις το 9% των παιδιών Ρομά φοιτά σε νηπιαγωγεία ή παιδικούς σταθμούς, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα παιδιά μη Ρομά στην ίδια περιοχή ξεπερνά το 45%.
Κατά την ηλικία της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα το 35% των παιδιών Ρομά, ηλικίας μεταξύ 7 και 15 ετών, εμφανίζεται να μην παρακολουθεί σχολείο. Το αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ βρίσκεται στο 10%.
Η συμμετοχή στην εκπαίδευση μειώνεται σημαντικά μετά την υποχρεωτική φοίτηση: μόλις το 15% των νέων Ρομά, σε επίπεδο ΕΕ, ολοκληρώνουν τη δευτεροβάθμια γενική ή επαγγελματική εκπαίδευση. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό βρίσκεται κάτω από το 5% για τους Ρομά, την ώρα που οι νέοι μη Ρομά ολοκληρώνουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε ποσοστό που ξεπερνά το 80%.
Σε ό,τι αφορά τηναπασχόληση, κατά μέσο όρο στην ΕΕ λιγότεροι από ένας στους τρεις Ρομά εμφανίζεται να απασχολείται σε αμειβόμενη εργασία. Ένας στους τρεις δηλώνει άνεργος και άλλοι δηλώνουν απασχολούμενοι με οικιακά, συνταξιούχοι, μη δυνάμενοι να εργαστούν ή αυτοαπασχολούμενοι.
Στην Ελλάδα, το ποσοστό των Ρομά, ηλικίας μεταξύ 20 και 64, που απασχολούνται σε αμειβόμενη εργασία καταγράφεται στο 25%, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό για μη Ρομά εργαζόμενους (που προέρχονται από την ίδια περιοχή) αγγίζει το 45%. Αυτοαπασχολούμενοι δηλώνουν οι Ρομά σε ποσοστό 20%, ενώ άνεργοι σε ποσοστό 28%.
Κατά μέσο όρο, σε επίπεδο ΕΕ, οι άνεργοι Ρομά είναι τουλάχιστον διπλάσιοι από τους μη Ρομά. Τα ποσοστά ανεργίας για τις γυναίκες Ρομά, δε, είναι κατά 30% αυξημένα συγκριτικά με των ανδρών. Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλεί το στοιχείο ότι οι άνεργοι νέοι, ηλικίας από 15 έως 24 ετών, δηλώνουν σε ποσοστά που κυμαίνονται από 58% έως 77% (αναλόγως τη χώρα) ότι δεν έχουν προηγούμενη εργασιακή εμπειρία.
Σε ό,τι αφορά την παιδική εργασία, στην Ελλάδα περισσότερα από 1 στα 10 παιδιά Ρομά, ηλικίας 7 έως 15 ετών, εργάζεται εκτός σπιτιού. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η απασχόληση αυτών των παιδιών είναι να συλλέγουν αντικείμενα για να τα ξαναπουλήσουν ή για την ανακύκλωση, να ζητιανεύουν, να είναι μικροπωλητές, ή να εργάζονται σε αγροκτήματα, λαϊκές αγορές ή καταστήματα.
Επιπλέον, το 90% των Ρομά ζει σε νοικοκυριά με εισόδημα χαμηλότερο από το εθνικό όριο τηςφτώχειας. Αίσθηση προκαλεί, δε, το γεγονός ότι το 60% ζει σε νοικοκυριά, κάποιο μέλος των οποίων χρειάστηκε να κοιμηθεί νηστικό τουλάχιστον μία φορά τον τελευταίο μήνα λόγω αδυναμίας αγοράς τροφίμων. Κι αυτό όταν μεταξύ των μη Ρομά της ίδιας περιοχής το αντίστοιχο ποσοστό άγγιζε το 5%. Σε επίπεδο ΕΕ κατά μέσο όρο, το ίδιο δηλώνει το 40% των Ρομά.
Στον τομέα τηςστέγασης, στα νοικοκυριά των Ελλήνων Ρομά περισσότερα από δύο άτομα (2,7) εμφανίζονται να ζουν στο ίδιο δωμάτιο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μη Ρομά της ίδιας περιοχής είναι ένα άτομο.
Παράλληλα, σε επίπεδο ΕΕ, περίπου το 45% των Ρομά ζει σε νοικοκυριά που δεν διαθέτουν τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες βασικές οικιακές ανέσεις: εσωτερική κουζίνα, εσωτερική τουαλέτα, εσωτερικό ντους ή μπανιέρα και ηλεκτρικό ρεύμα. Στην Ελλάδα, το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 35%, την ώρα που είναι σχεδόν μηδενικό για τους μη Ρομά της ίδιας περιοχής.
Στον τομέα τηςυγείας, σε επίπεδο ΕΕ, ένας στους τρεις Ρομά, ηλικίας μεταξύ 35 και 54 ετών, ανέφερε προβλήματα υγείας τα οποία περιορίζουν τις καθημερινές δραστηριότητές του. Το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα ξεπερνά μόλις το 15%.
Κατά μέσο, σε επίπεδο ΕΕ, περίπου το 20% των Ρομά δεν καλύπτεται ή αγνοεί εάν καλύπτεται από ιατρική ασφάλιση. Στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 40%, ενώ για τους μη Ρομά είναι περίπου 5%.
Επίσης, στην Ελλάδα, οι Ρομά άνω των 18 ετών που δηλώνουν ότι δικαιούνται σύνταξης δεν ξεπερνούν το 30%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους μη Ρομά ξεπερνά το 75%.
Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ